کشور جنگ زده سوریه را چگونه می توان بازسازی کرد؟

سوریه ویران شده است. شهرها به ویرانه های جنگ تبدیل شده اند و زیربناها فروپاشیده اند. پس از هفت سال جنگ که هنوز هم پایانش در چشمرس نیست، باید بخش های گسترده ای از این کشور دوباره بازسازی شوند. تقریبا در تمام شهرها همه محله ها به ویرانه های غیرقابل سکونت تبدیل شده و جاده ها همه ویران شده اند. یک چیز روشن است و آن این که بازسازی این کشور مبالغ هنگفتی را می طلبد. اینکه چه مبلغی، هنوز معلوم نیست.

در مورد رقم این پولها  گمانه زنی ها از هم  بسیار متفاوت اند. استیفن دیمیستورا، نماینده ویژه سازمان ملل متحد برای سوریه، تخمین زده که برای بازسازی این کشور ۲۵۰ میلیارد دالر هزینه نیاز است. از سوی دیگر، دولت سوریه حدود ۴۰۰ میلیارد دالر را به عنوان یک مبلغ واقعبینانه تخمین زده است.

به باور سرگئی کاتیرین، رئیس اتاق تجارت روسیه، یک رقم بالاتری می تواند تا ۵۰۰ میلیارد دالر نیاز برود. در محاسبات معمولی این اتفاق نظر وجود دارد که بازسازی این کشور می تواند زمان طولانی را در بر گیرد. فرض عمومی این است که بیش از ۱۵ سال برای بازسازی سوریه زمان نیاز است، اما زمان واقعی را هیچ کسی برآورد کرده نمی تواند.

مرکل: «آلمان خویشتندارانه عمل می کند»

هنوز این مساله پاسخ نیافته است که چه کسانی بازسازی سوریه را تمویل مالی می کنند. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرده است که این اتحادیه در اصول آماده سهم گیری در بازسازی سوریه است. او اما گفته است که پیش شرط این مساله موفقیت روند صلحی است که با میانجیگری سازمان ملل متحد به پیش برده می شود.

انگلا مرکل در جریان سفرش به اردن روی همین موضع تاکید کرد و گفت: «ما آلمانی‌ها بسیار خویشتندارانه عمل می‌کنیم. تا زمانی که راه حل سیاسی پیدا نشود، ما در بازسازی نیز سهم نخواهیم گرفت.»

ابراز آمادگی ایران

برخی کشورهای دیگر این خویشتنداری را ندارند. چند هفته قبل بشار اسد رئیس جمهور سوریه از ایران دعوت کرد که در بازسازی این کشور سهم بگیرد. از این درخواست در تهران به گرمی استقبال شد. همین حالا ایران سومین ارائه کننده بزرگ خدمات مخابراتی در سوریه است و ظاهراَ حکومت می خواهد این فعالیت را گسترش بدهد. عباس آخندی، وزیر راه سازی ایران در ماه می در دیدار با نخست وزیر سوریه «آمادگی سکتور دولتی و خصوصی ایران به سهم گیری جامعه در مراحل بازسازی سوریه» را ابراز داشت. حکومت های دو کشور در مسیر امضای سندی برای همکاری درازمدت قرار دارند.

با وجود این، بسام الاحمد، رئیس گروه حقوق بشری موسوم به «سوریایی‌ها برای واقعیت و عدالت» که در ایالات متحده تاسیس شده، تردید دارد که ایران بتواند برنامه‌های گسترده بازسازی سوریه را پیش ببرد. او به مجله انترنتی «المونیتور» گفت که ایران به دلیل تحریم‌های ایالات متحده امریکا امکانات مورد نیاز برای انجام این کار را در دست ندارد. به باور او، مهم‌ترین کشورهای سهیم در بازسازی سورویه می توانند چین و روسیه باشند.

ترجیح متحدان کنونی

این نکته واضح است که سوریه ترجیح می دهد کار بازسازی را نیز متحدان کنونی اش انجام بدهند. روزنامه «گولف نیوز» از ستیون هایدمن، پژوهشگر موسسه تحقیقاتی «انستیتوت بروگینگز» نقل کرده است که سوریه سیستمی را ترجیح می دهد که در آن، حامیان سیاسی-نظامی ماموریت بازسازی را نیز به عهده می گیرند.

کرستن کنیپ/ ع. ف.