کشف جدید: موثریت داروی گیاهی کلشیسین در بیماران کووید-۱۹

کلشیسین دوای بسیار مؤثر برای جلوگیری از عفونت است. این دوای گیاهی از زمان‌های بسیار دور شناخته شده است و دقیقاً ۱۵۰ سال پیش کشف شد. این ماده مؤثر از یک گیاه موسوم به سورنجان یا زعفران خزانی (Colchicum autumnale) استخراج می‌شود. حتی در قانون طب بو علی سینا نیز از این گیاه توصیف شده است.

از داروی ساخته شده از این گیاه معمولاً برای درمان بیماری‌های مختلف مانند نقرس، یک نوع التهاب مفصل و التهاب پیراشامه یا پریکارد قلب استفاده می‌شود.

اما برای تداوی این بیماری‌ها، این دارو نخستین گزینه نیست، چونکه به دلیل سمی بودن آن باید دوزهای محدود آن با تجویز داکتر استفاده شود. این گیاه در سال ۲۰۱۰ به عنوان «گیاه سمی سال» انتخاب شد.

حالا تحقیقات گسترده تجربی توسط جمعی از داکتران در کانادا نشان داده است که کلشیسین برای مداوای بیماران کووید-۱۹ نیز مؤثر است و خطر جریان شدید یا پیچیدگی‌های ناشی از آن را کاهش می‌دهد.

«انستیتوت قلب مونترآل» توضیح داده است که نتایج این تحقیقات «کشف مهم علمی» در مبارزه علیه بیماری کووید-۱۹ می‌باشد و به این ترتیب «این نخستین داروی خوراکی (دارویی که از طریق دهن استفاده می‌شود) در سطح جهان خواهد بود که برای تداوی بیماران بستری نشده کووید-۱۹ می‌توان استفاده کرد.»

در این تحقیق تجربی از این دارو و پلاسبو (ماده دارونمایی که هیچ اثر و خاصیت طبی ندارد) استفاده شده است. تحقیقات این انستیتوت کانادایی نشان داده است که داروی کلشیسین خطر مرگ و یا بستری شدن در شفاخانه در نتیجه آلودگی به ویروس کرونا را در مقایسه با پلاسبو تا ۲۱ درصد کاهش می‌دهد.

در میان ۴۱۵۹ تنی که مصاب شدن شان به ویروس کرونا تشخیص شده بود، داروی کلشیسین باعث کاهش ۲۵ درصدی در بستری شدن در شفاخانه‌ها شده است و همچنین نیاز به تنفس مصنوعی بیماران را تا ۵۰ درصد و موارد مرگ و میر را تا ۴۴ درصد کاهش داده است.

جان کلود تاردیف، رئیس مرکز تحقیقاتی «انستیتوت قلب مونترآل» و پروفیسور طب در دانشگاه مونترآل با ابراز رضایت از نتایج تحقیقات جدید توضیح داد: «فرضیه ما این بود که دلیل بروز پیچیدگی یا جریان شدید بیماری کووید-۱۹ واکنش بسیار شدید در برابر عفونت است که کرویات سفید خون در برابر ویروس کرونا ایجاد می‌کند.»

این پروفیسور افزوده است: «هدف ما این بود که بتوانیم با استفاده از دواهایی مانند کلشیسین این واکنش شدید سیستم ایمنی در برابر عفونت را که به جرین سیتوکین مسما است، کاهش بدهیم تا از بروز پیچیدگی یا شدت بیماری کاسته شود.»

پروفیسیور تاردیف افزوده است که این تحقیقات هدف مورد نظر و موثریت این دارو را تائید کرده است. او به این باور است که استفاده از کلشیسین می‌تواند «تاثیر بسیار قابل توجهی بر صحت عامه داشته باشد و تا حد ممکن از جریان شدید یا پیچیدگی‌های بیماری کووید-۱۹ برای میلیون‌ها بیمار جلوگیری کند.»

هشدار از استفاده خودسرانه از این دارو

در همین حال، خانم مار گارسیا سایز داکتر اسپانیایی در مورد سمی بودن این دوای گیاهی هشدار داد. او گفت که هرچند کلشیسین «یک دوای بسیار قدیمی، بسیار مطمئن و بسیار ارزان‌قیمت است»، اما خطر این وجود دارد که ممکن است مردم بدون توصیه و مشوره داکتران، خودسرانه به استفاده از این دوا اقدام کنند.

صرف نظر از آن، جان کلود تاردیف، رئیس مرکز تحقیقات «انستیتوت قلب مونترآل» بر مزیت‌های این دوا برای فقرای جهان نیز تأکید کرد و توضیح داد: «کشف ما نه فقط در فرانسه، ایالات متحده امریکا و کشور‌های جی ۸ مفید است، بلکه تابلیت ارزان قیمت کلشیسین در کشورهای در حال توسعه، کشورهای فقیر، افریقا و آسیا نیز تأثیرات سریع و مفید دارد.»

این دانشمند به یک امتیاز مهم و تعیین کننده دیگر این دوا نیز اشاره کرد. او گفت که تجویز کلشیسین از جانب داکتران به بیماران کووید-۱۹ می‌تواند در کاهش فشار بر شفاخانه‌ها کمک کند و هزینه‌های نظام صحی را در سطح جهان کاهش بدهد.

هانا فاکس/ ح. م.