چرا زنان موهای خود را می پوشانند؟

گراس کیلی 60 سال پیش یک روسری را به عنوان لوازم جانبی فیشن روز، بر سر کرد. امروزه بسیاری زنان معتقد به ادیان مختلف، موهای خود را می پوشانند. این یک سنت است که تاریخ آن به عصر عتیق بر می گردد. در بسیاری از فرهنگ ها هنوز هم نمایان بودن موهای زنان موضوعی خیلی خودمانی و صمیمی، تلقی می شود.

زمانی که آرمان های اجتماعی و محدودیت های مذهبی در تقابل هم قرار بگیرند، در بیشتر موارد این موضوع منتج به تنش و نزاع اجتماعی می گردد. به گونه مثال فرض کنیم که توریستان در سواحل فرانسه با دیدن یک زن مسلمان که بورکینی (لباس شنای با حجاب) پوشیده، شگفتزده می شوند. چه مقدار دین را یک جامعه سکولار می تواند تحمل کند؟ این موضوع اساسی نمایشگاه جدید "Cherchez La femme" می باشد که تا دوم جولای سال جاری در یکی از موزیم های یهودی در برلین بر پا است. در گشایش موزیم، دویچه وله با میریم گولدمن مسئول این نمایشگاه در مورد این که چرا زنان موهای خود را می پوشانند، گفتگویی را انجام داده است.

دویچه وله: "چرچز لا فیمی" یا "به دنبال زنان" عنوان این نمایشگاه است. آیا ما واقعآ نیاز داریم که در جستجوی زنان باشیم؟

میریم گولدمن: در بحث پیرامون روسری زنان مسلمان واقعآ چنان احساس می شود که تنها موضوعی باشد که مردان دیدگاه های خود را در مورد آن بیان می کنند. مقررات دینی هم غالبا توسط مردان به رشته تحریر در می آیند. ما می خواهیم در این نمایشگاه برای زنان فرصتی را بدهیم که خودشان در این مورد صحبت کنند. آنان در مورد پوشانیدن موهای خود چه فکر کرده و چه نگاهی در این مورد دارند؟

در نمایشگاه شما زنانی دیده می شوند که موهایشان پوشیده و پیرو ادیان مختلف مانند، عیسویت، یهودیت و اسلام می باشند. آیا میان آنها پیوندی وجود دارد؟

حیا موضوعی است که در تمام ادیان وجود دارد. دیدگاهی که در پشت آن قرار دارد، چنان است که گویا موی زنان خیلی محبوب و خصوصی است که تنها باید برای شوهر زن و خانواده اش قابل دید باشد. چیزی که من را شگفتزده کرده است. با آنهم فضا برای تفسیر بیشتر وجود دارد که کدام یک را زنان بیشتر بیان می کنند. جدا از قواعد، اینجا تکانه هایی هم رخ می دهند که آن ها را نمایشگاه ما پیشکش می کند. در میان این همه، ما همچنان بیان می کنیم که چگونه زنان ارتودکس یهودی تفسیر تازه ای را به پوشش مو، با اضافه نمودن موهای مصنوعی اضافه کرده اند.

ما می خواهیم بازدید کنندگان را با سوالاتی مواجه کنیم که یک جامعه سکولار تا چه حد می تواند با دینداری آشکار کنار بیاید. آیا کدام پاسخی به این سوال است؟

نخیر، این نمایشگاه یک اظهارنظر کنایه آمیز در خصوص مباحث اجتماعی کنونی مانند ممنوعیت "بورکینی" در فرانسه است. یکی از نکات فرسایشی درک مسیحیت از دین است که می گوید، دین یک امر خصوصی است. اما در یهودیت و اسلام این چنین نیست. آئین و سنت های دینی در یک اجتماع تجلی می کنند و باید آشکار باشند.

اما به نظر می رسد که روسری یک زن مسلمان نسبت به یک زن یهودی، بیشتر مسئله جنجالی است...

بلی، مسئله پوشش سر یک زن یهودی چیزی است که موجب حیرت می شود. بعضی اوقات این زنان به این خاطر دمدمی مزاج، و عجیب و غریب، دانسته و تحقیر می شوند که گاه چنین مسائلی آزاردهنده اند. اما این مسئله در مورد پوشش زنان مسلمان فرق می کند؛ به طور مثال، روسری یک زن مسلمان نشاندهنده این است که آنان مدغم نگردیده اند و یا انگیزه سیاسی دارند. من فکر می کنم که این از همان واقعیت دیرینه سرچشمه می گیرد که با یهودیت به عنوان یک اقلیت کوچک برخورد صورت گرفته است. تاریخ طولانی از تجاربی وجود دارد که نشان می دهند چطور یهودی ها کوشش می کردند تا ارزش های اساسی خود را حفظ کنند و همزمان به قوانین کشور هم احترام بگذارند.

به نظر شما، انگیزه پوشانیدن سر زنان چیست؟

معنی تلویحی این مسئله بر می گردد به رفتار بین دو جنس؛ بر می گردد به مسئله قدرت و جنسیت؛ بر می گردد به این نکته که چگونه مردها به موی زنان نگاه می کنند؛ به ویژه این که موی زنان همواره به عنوان یک نیروی ایروتیک، شگفت انگیز و جذاب مورد توجه بوده است.

آیا شما به کدام بخش نمایشگاه علاقه دارید؟

البته، اما این چیزی است که به گونه مداوم در حال تغییر است. در حال حاضر، ما روسری را موسوم به "سپیتزال" به نمایش می گذاریم که توسط زنان ارتودکس یهودی پوشیده می شود. این نوع روسری به ندرت به سر زنان دیده می شود. جدا از مسئله دینی، این یک قطعه حقیقی درونی فرد می باشد.

به نظر شما چه چیزی را می توانند بازدیدکنندگان در خاطره با خود ببرند؟

فکر می کنم کمی درک و فهم بیشتر از ادیان دیگران را با خود می برند. من آرزو می کنم که مردم ما در برابر ادیان دیگر بدون ترس از احتمال فروپاشی اجتماعی، اندکی خونسردتر عمل کرده چنان که مطمئنم جامعه ما در برابر این ایستادگی خواهد کرد. در اخیر، ما در یک دنیای جهانی شده زندگی می کنیم که در آن نه تنها کالاها از مرزها عبور می کنند بلکه مردم نیز با عنعنات خود می گذرند.