پی کا کا: وداع با اسلحه؟

سری ثریا اوندر سیاستمدار کردی ترکیه روز شنبه پس از دیدار با شماری از نمایندگان کرد ها در پارلمان و معاون نخست وزیر ترکیه و دیگر مقامات دولتی در استانبول از یک « اعلام اراده تاریخی» سخن گفته است. اوندر اعلامیه عبدالله اوچالان رهبر زندانی حزب کارگران کردستان را به خوانش گرفت که ازسال 1999 به اینسو در زندان بسر می برد و بیش از دو سال با حکومت ترکیه در مورد راه حل مسالمت آمیز منازعه کردها داخل مذاکره است. بنابرین حزب کارگران کردستان (پی کا کا) طی گنگره ای در بهار بطور رسمی در مورد به زمین گذاشتن سلاح های شان تصمیم خواهند گرفت.

امیدواری برای صلح

با دعوت اوچالان به صلح، امیدواری برای پایان شورش کردها در ترکیه افزایش یافته است که برای ده ها سال ادامه داشت. پایان این منازعه خونین کرد ها که یکی از مهم ترین موضوعات سیاست داخلی در ترکیه است، قبل از انتخابات پارلمانی که قرار است به تاریخ 7 جون سال روان میلادی دایر گردد، می تواند برای حکومت فعلی ترکیه مثبت واقع گردد.

عادل گور یکی از محققان نظر سنجی ها به این باور است که پایان موفقانه مذاکرات با اوچالان قبل از انتخابات می تواند برای احمد داوود اوغلو، نخست وزیر ترکیه حمایت خوبی باشد. او در مصاحبه با دویچه وله گفته است که علاوه بر وضعیت اقتصادی روند صلح ترکیه - کردستان برای شمار زیادی از مردم در این کشورعامل تعیین کننده در تصمیم گیری های شان در قبال انتخابات خواهد بود.

چرا اینچنین است، جواب به این سوال را با نگاهی به گذشته خونین در این کشور می توان دریافت کرد: از زمانی که حزب "پی کاکا" به رهبری اوچالان از سال 1984 دست به سلاح برد، بیش از 40 هزار نفر جان خود را از دست داده اند. در جریان جنگ های که چندین سال دوام پیدا کرد، چند هزار قریه در مناطق کردنشین آناتولی در جنوب شرقی ترکیه تخریب شد، میلیون ها انسان در داخل کشور شان و یا در اروپا پناهنده شدند. حینی که پی کاکا حملات تروریستی اش را در بقیه مناطق ترکیه گسترش داد، حکومت ترکیه نیز دست به اعدام های فراقضایی کرد ها زد. اما هزاران جنایات هنوز هم بردرسی نگردیده است. میلیون ها ترک در سایه جنگ بزرگ شدند.

عدم وضاحت در مصالحه

فقط در چند سال اخیر هر دو طرف به این باور راسخ نایل آمده اند که این منازعه را با ابزارهای نظامی نمی توان بر طرف کرد. زمانیکه اداره استخبارات به دستور رجب طیب اردوغان نخست وزیر اسبق و رئیس جمهور کنونی ترکیه در اواخر سال 2012 مذاکرات محرمانه با اوچالان را آغاز کرد، به طور عمده مسأله آتش بس مطرح بود، که از بهار سال 2013 به اجرا درآمد و کم و بیش رعایت نیز می گردید. در حال حاضر، حکومت ترکیه به این نظر است که احتمال نایل آمدن به یک ترکیه دموکراتیک تر ممکن گردیده است.

با اینحال در مورد محتوای مذاکرات اداره استخبارات و اوچالان معلومات زیادی به بیرون انتشار پیدا نکرده است. کردها خواستار خود مختاری بیشتر منطقه یی و فرهنگی و آزادی بیشتر زبانی به ویژه در بخش آموزش و پرورش اند. همچنین کرد ها خواستار تعریف تازه ای از مفهوم شهروندی در کشور اند. علاوه بر این، حدس و گمان زنی هایی در مورد عفو عمومی برای اعضای "پی کا کا" و اوچالان وجود دارد. اما اینکه حکومت ترکیه تا چه حد تعهداتی را انجام می دهد هنوز مشخص نگردیده است.

شک و تردید و انتقاد

در صفوف "پی کا کا" و نمایندگی سیاسی کردهای ترکیه با اعلامیه اوچالان با شک و تردید و محتاطانه برخورد صورت گرفته است. مصطفی کاراسو، عضو رهبری "پی کا کا"، خواستار اقدامات مشخص از جانب حکومت شده است. همزمان او انقره را به تلاش برای گسترش این تصور متهم می سازد که گویا به زمین گذاشتن سلاح "پی کا کا" یک مسأله تصمیم گرفته شده است. صلاح الدین دمیرتاش، رئیس حزب دموکراتیک خلق ها (آه دی پی) کردی اظهارات مشابهی کرده است.

او تاکید کرده است که مذاکرات واقعی باید حالا آغاز شوند. او افزوده است که انقره باید با طور مثال در قسمت "گسترش آزادی های اساسی" اقدامات مشخصی را روی دست گیرد. به گفته منتقدان، انقره فعلاً می خواهد بر عکس این امر را انجام دهد. پارلمان ترکیه روی یک قانون جدید تظاهرات مشورت می کند. بنابرین قدرت پولیس به شدت گسترش پیدا خواهد کرد. این قانون جدید به مثابه حمله بر حاکمیت قانون شدیداً مورد انتقاد قرار دارد.

حسن کمال مقاله نویس مشهور ترکی در مقاله اش در شبکه خبری T24 این سوال را مطرح کرده است که آیا حکومت ترکیه واقعاً آماده است که به خواسته های اوچالان برای دموکراسی بیشتر و برای برابری حقوق کردها و ترک ها در قانون اساسی تعهد بسپارد. بر این اساس کمال پس از اعلامیه روز شنبه بسیار امیداوری از خود نشان نداده است. او در ادامه نوشته است که واضح است که این یک تحول مثبت است، اما «حرف آخرهنوز بیان نگردیده است.»