پسر مسیحی و دختر مسلمان؛ ازدواج خلاف مقررات دینی

ساز و سرود عروسی با ترکیبی از زنگ کلیسا و سرودهای اسلامی. عروس مسلمان داماد مسیحی را روی راهرو مخصوص همراهی می کند. سرینا مملوک، مدل مسلمان در اینستاگرام و آنتونی آور، تاجر مسیحی، جشن عروسی شان را مثل یک نمایش مد برگزار کردند.

اشتراک کنندگان در دو سوی سکویی نشسته بودند که عروس و داماد از روی آن عبور کردند. سکویی که که نورپردازی شده بود و رقاصه ها رویش می رقصیدند. در ویدیوی جشن عروسی شان همه چیز مرتب و برنامه ریزی شده به نظر می رسد. این زوج جوان در ویدیوی پنج دقیقه از جشن عروسی شان، بخش های مختلفی را به نمایش گذاشته اند. 

این ویدیوی یک جشن عروسی همزمان یک تعهد سیاسی – فرهنگی می باشد؛ چراکه سرینا مسلمان و آنتونی مسیحی است و از دو فرهنگ مختلف می باشند. ازدواج هایی از این قبیل هنوز هم در لبنان و دیگر بخش های گسترده ای از کشورهای اسلامی معمول نیست. به همین دلیل این زوج جشن عروسی شان را در لبنان برگزار کردند، اما ازدواج رسمی و عقدشان در قبرس بسته شد. براساس قانون مدنی در لبنان که تحت تاثیر شریعت اسلامی است، ازدواج رسمی این زوج ممکن نبود. 

فیلم عروسی این زوج در شبکه های اجتماعی در سطح گسترده ای بازنشر شده و نظرهای زیادی در موردش داده شده است. در یوتیوب نیز این ویدیو بازدیدکنندگان بسیاری دارد. یکی از کاربران به زبان انگلیسی نوشته است: «از اینکه این زوج مرزهای دینی را شکستند خوشم آمد». دیگری نوشته است: «در نهایت همه ما انسان هستیم». کاربر دیگری برای این زوج آرزوی خوشبختی کرده و از دیگر خدایان برای بیشتر شدن چنین ازدواج هایی برکت خواسته است.

موانع بسیار

سرینا مملوک در مصاحبه ای با دویچه وله گفت: «ما یاد گرفته ایم که بدون توجه به ملیت، دین و محیط مان، به یکدیگر عشق بورزیم و به عنوان یک فرد به یکدیگر احترام بگذاریم». اما وی افزود که این ازدواج برای خانواده و دوستان شان یک چالش بود. این زوج می دانستند که با ازدواج شان با واقعیت لبنانی در تقابل قرار می گیرند: «اما ما از ابتدا به یکدیگر اعتماد کردیم و عشق مان پیروز شد».

به گفته لورا اسفیر، رئیس کمیسیون مبارزه با خشونت علیه زنان در لبنان گفت که هنوز هم در بخش های گسترده ای از جهان اسلام ازدواج میان پیروان ادیان مختلف با موانعی روبرو است.

وزنه سنت ها

موانع و عوامل بازدارنده هم از جانب مسیحیان و هم از جانب مسلمانان وجود دارد. معز خلفائی، استاد حقوق اسلامی در دانشگاه توبینگن آلمان گفت که علاوه بر این، در اسلام استدلال فقهی نیز علیه چنین ازدواج هایی وجود دارد که به اسلام زمان قبل از مدرنیته بر می گردد. از نظر قوانین اسلامی، مردان مسلمان می توانند با زنان غیرمسلمان از دیگر ادیان ازدواج کنند، اما برعکس زنان مسلمان اجازه ندارند با مردان غیرمسلمان ازدواج کنند.

به باور این دانشمند، اینجا دو دلیل مطرح می شود: دلیل اول اینکه در سنت اسلامی، اسلام نسبت به سایر ادیان توحیدی برتر دانسته می شود.

اسلام در اصل خودش و سنت مسلمانان را نسبت به سایر ادیان توحیدی برتر می داند. و از آنجایی که زنان نسبت به مردان متیع بودند، منازعه غیرقابل حل سلسله مراتبی آغاز می گردید.

دلیل دوم در این واقعیت نهفته است که زنان در اسلام قبل از مدرنیته به عنوان نمادی از باروری و رشد پنداشته می شدند. خلفائی در توضیح این امر می افزاید: «اگر زنان با یک فرقه دینی دیگر ازدواج کنند، فرزندان در یک دین و محیط اجتماعی متفاوت متولد می شوند و گمشده به حساب می آیند. این دلیل دیگری است که به زنان مسلمان اجازه داده نمی شود با مرد غیرمسلمان ازدواج کنند».

بعد سیاسی

عواقب سنت های حاکم تا امروز نیز در لبنان بر زندگی مردم تاثیرگذار اند. در ماه جون سال جاری عبدالله سلام یک جوان مسلمان با ماری جو ابی نسیف، یک دختر مسیحی در این کشور ازدواج کرد، اما تا امروز نیز ازدواج آنان تحت تاثیر نهادهای دینی این کشور قرار دارد و رسمی نشده است.

عبدالله سلام در یک کنفرانس خبری گفته بود: «دفاتر دینی مخالف چنین ازدواج هایی هستند؛ چراکه پایه های قدرت آنها را ویران می کند». وی افزوده بود: «برای من شخصاً مسئله هویتم مهم است. اما برای آنان قضیه قدرت مطرح است. آنها می ترسند انسان هایی را از دست بدهند که قصد برگزاری مراسم رسمی عروسی را دارند».

این رسوم دینی هنوز بر خانواده ها نیز تاثیرگذارند. لاورا اسفیر گفت هنوز هم بسیاری والدین با ازدواج دخترشان با یک مرد غیرمسلمان مخالفت می کنند: «زنانی که می خواهند با یک مرد مسیحی ازدواج کنند، در بخش به شدت بسته لبنان خطر فشار و خشونت روحی، جسمی و اقتصادی را به جان می خرند. اما در بخش بازتر جامعه این قابل قبول است، اما بازهم مشکل قضایی اش پابرجاست».

به گفته معز خلفائی، استاد حقوق اسلامی در دانشگاه توبینگن آلمان، برای سه دین بزرگ توحیدی (اسلام، مسیحیت و یهودیت) ازدواج میان دینی هنوز هم یک چالش جدی است. وی گفت: «امروزه در زمان جهانی شدن، انسان های پیرو ادیان مختلف می خواهند یکدیگر را درک کنند. آنها عاشق هم می شوند و می خواهند باهم زندگی کنند». چنین ازدواج هایی در جوامع سکولار نسبت به دوران قبل از مدرنیته معیارهای متفاوتی دارند. امروزه می توان رویکردهای تازه برای مدارا و تحمل را توسعه داد.

برای رشد چنین پدیده ای باید مفسران ادیان مختلف وارد عمل شوند. معز خلفائی افزود: «در این میان زوج های زیادی هستند که ازدواج میان دینی داشته اند». اگر دختران مسلمان در کشور خودشان نمی توانستند با یک غیرمسلمان ازدواج کنند، اما در خارج این کار را انجام داده اند.

عشق به عنوان دین

سرینا مملوک و آنتونی آور حتی یک قدم پیش تر رفته اند. آنها نه تنها ازدواج غیرمعمول و میان دینی داشته اند، بلکه فیلم هنرمندانه عروسی شان را در اینترنت نشر کردند.

در حال حاضر آنها از ماه عسل شان لذت می برند. مملوک به دویچه وله گفت: «چیز مشترکی که داریم، ارزش های مشترک انسانی و احترام متقابل است». وی افزود: «عشق مان بهترین دین مان هست».

کریستین کنیپ/مارام سلیم/ر.ش