پیروزی "گنشریزم"

در این روز هیچ مبالغه ای در رابطه با هنس دیتریش گنشر صورت نمی گیرد. از این سیاسمتدار، به روز چهارشنبه در مرکز حزب دموکرات های آزاد در برلین پایتخت آلمان، به عنوان "طراح وحدت دوباره" ارج گزاری می شود. قرارداد در مورد حل و فصل نهایی برای یک آلمان واحد یک "لحظۀ بزرگ دیپلوماسی" خوانده می شود. این عنوان رسمی آن توافقی است که با آن قوت های پیروز و مغلوب جنگ دوم جهانی پس از 45 سال به دوپارچگی آلمان پایان بخشیدند. این توافق نامه، که به طور غیر رسمی "قرارداد دو جمع چهار" نامیده می شود، در 12 سپتمبر سال 1990، از سوی جمهوری آلمان فدرال توسط هنس دیتریش گنشر به امضاء رسید. "دو جمع چهار" به معنای دو کشور آلمانی یعنی جمهوری آلمان فدرال و آلمان دموکراتیک، و چهار کشور روسیه، بریتانیا، فرانسه و ایالات متحدۀ امریکا است.

بیست و پنج سال پس از آن روز، گنشر که حالا 88 ساله است، روی چوکی چرخدار اش به سالن "خانۀ توماس دیهلر" برده می شود. گنشر آنقدر از ادای احترام هم حزبی هایش لذت نمی برد، بلکه بیشتر آن را تحمل می کند. هرچند این ابر مرد سیاست خارجی آلمان در دوران جنگ سرد همواره مورد توجه قرار داشت، اما خودش دنبال این توجه نبود، و تا امروز، که 23 سال از بیرون رفتن گنشر از صحنۀ فعال سیاسی می گذرد، همین وضعیت ادامه دارد.

گام های زیادی در راستای سیاست عدم کشیدگی، با نام گنشر پیوند دارد. حزب دموکرات های آزاد در مراسم تجلیل از "قرارداد دو جمع چهار" این گام ها را، که از امضای سند نهایی در رابطه با کنفرانس برای امنیت و همکاری اروپا در اول آگست 1975 در هلسنکی آغاز شده و تا اولین انتخابات پارلمانی آلمان واحد در دوم دسمبر 1990 را دربر می گیرد، به تصویر کشیده است.

ایجاد بدگمانی های زیاد در رابطه با سیاست گنشر در مورد شرق

گنشر مدت زیادی به عنوان "سم زدا در مناسبات شرق و غرب" فعالیت می کرد. با این کلمات کریستیان لیندنر رئیس حزب دموکرات های آزاد به هنس دیتریش گنشر، که از سال 1974 تا 1992 وزیر خارجۀ آلمان بود، ارج گذاشت.

سیاست جدید حزب دموکرات های آزاد، که گنشر عضو آن بود، و سوسیال دموکرات ها در پایان دهۀ 60 قرن گذشتۀ میلادی نه تنها بدگمانی متحدان غربی را سبب شد، بلکه محافظه کاران در داخل کشور نیز از خطر یک گرایش آلمان به جهت مسکو اظهار نگرانی می کردند. به همین دلیل انعقاد قرارداد دو جمع چهار تقریباً یک معجزه به نظر می رسید، زیرا تردید ها حتی در سال 1990، یک سال پس از فروپاشی دیوار برلین، هنوز هم در سطح بلندی وجود داشت.

بیشتر از همه مارگریت تاچر نخست وزیر آن زمان بریتانیا از یک وحدت دوبارۀ دو آلمان هراس داشت. در این مرحله، پایان تجزیۀ آلمان به اصطلاح "در تار خام بند بود". در آن زمان واژۀ "گنشریزم" در لندن و همچنان جا های دیگر، یک دشنام مؤدبانه بود. اما با اینهمه حملات لفظی و همچنان دیپلوماتیک، گنشر موفق شد تردید ها را رفع سازد. آخرین تردید ها شش ماه پس از امضای "قرارداد دو جمع چهار" برطرف گردیدند. به تأریخ 4 مارچ 1991 اتحاد شوروی به عنوان آخرین دولت دخیل در این قرار داد، این سند تأریخی را به تصویب رساند. این پیروزی نهایی "گنشریزم" بود.

"ملت ما یک الگوی خوب شده است"

امروزه این کلمه، که به صورت یک جانبه توهین آمیز به کار می رفت، به مثابۀ عنوان افتخاری است و شخصی که این افتخار به وی نسبت داده می شود با آن به جانشینان خود در صحنۀ سیاسی یک سلسله مشوره ها می دهد. گنشر ذخایر سلاح اتومی را، که دسترسی قوت های نامطلوب به آن احتمال دارد، بزرگترین خطر می خواند. به نظر وی یگانه راه حل این مشکل همانا از بین بردن این سلاح در سراسر جهان است. گنشر با درنظرداشت پروژۀ محبوب اش "اروپای متحد"، به همبستگی بیشتر اروپاییان اشاره کرده می گوید: "هنوز وقت داریم، اما نه آنقدر زیاد!"

گنشر همچنان گفت: "اگر همسایگان ما به صورت متداوم در وضعت بدی قرار داشته باشند، وضعیت ما آلمانی ها نیز خوب نخواهد بود". او در این تازگی، در پی کمک های طاقت فرسای آلمان به پناهجویان، از هموطنان اش ستایش کرده گفت: "ملت ما به یک نمونۀ خوب مبدل شده است".