نگاهی به تلاش های قانونی برای کاهش خشونت علیه زنان

چه گام های قانونی برداشته شده است؟

نخستین بار قانون منع خشونت علیه زنان در افغانستان در سال 1388 خورشیدی در چهار فصل و 44 ماده نافذ گردید. این قانون براساس ماده های بیست و چهارم و بیست و پنجم قانون اساسی افغانستان تدوین گردیده است. ماده بیست و چهارم قانون اساسی افغانستان عمدتاً در مورد حق آزادی است، و این که هیچ کس حق ندارد آزادی دیگران را پایمال بکند.

چه اعمالی قانوناً خشونت علیه زنان نامیده می شود؟

تجاوز جنسی، مجبور نمودن به فحشا، آتش زدن زنان و یا استعمال مواد کیمیاوی بر ضد آنان، خود سوزی و خودکشی، مجروح و معلول کردن زنان، لت و کوب زنان، خرید و فروش زنان به بهانه ازدواج، عرف قبیله یی بد دادن زنان، نکاح اجباری، ممانعت از حق ازدواج، نکاح قبل از سن قانونی، دشنام دادن و تحقیر و تخویف زنان، آزار و اذیت زنان، تبادله زنان در برابر حیوانات، زمین و یا پول، جبراً به انزوا کشاندن زنان و مجبور نمودن زنان به اعتیاد، همه مواردی اند که از نظر قانونی، خشونت علیه زنان قلمداد می شوند.

قانون منع خشونت علیه زنان چه اندازه در کاهش خشونت موثر بوده است؟

یوناما یا دفتر معاونت ملل متحد در افغانستان و کمیشنری عالی ملل متحد برای حقوق بشر به تاریخ 23 نوامبر سال گذشته، یعنی چهار ماه پیشتر، در گزارشی زیر عنوان «تطبیق قانون منع خشونت علیه زن در افغانستان راه درازی در پیش دارد»، گفتند که مقامات قضایی و مقامات اجراکننده قانون در افغانستان قانون منع خشونت علیه زنان را به صورت کامل اجرا نکرده اند. براساس این گزارش، دولت افغانستان تا کنون در تطبیق این قانون در بسیاری از قضایای خشونت علیه زنان موفق نبوده است.

با وجود این، مراجع بین المللی حقوق بشر زیاد مایوس نیستند و با خوش بینی به این موضوع می نگرند. ناوی پیلی، کمیشنرعالی حقوق بشر ملل متحد گفته است همین که سارنوال ها و پولیس در بسیاری از بخش های افغانستان، اجرای این قانون را شروع کرده اند، می توان به آن به دیده مثبت نگریست.

چه شمار زنان سالانه قربانی خشونت می شوند؟

ارایه ارقام دقیق در مورد خشونت علیه زنان در افغانستان مانند هر ساحه دیگر بسیار مشکل است. به ویژه هنگامی که پای عزت و اعتبار خانواده ها و موضوعات عرفی و سنت های اجتماعی مطرح باشند، اکثراً خبر این خشونت ها در چهاردیواری خانه ها مخفی می ماند. با این هم، کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در سال 1389 شمار زنانی را که مورد خشونت قرار گرفته اند و ثبت دفتر شده اند، 2299 نفر خوانده است. گرچه این رقم در مقایسه با میزان اصلی خشونت هایی که علیه زنان در افغانستان صورت می گیرد، بسیار کوچک است.

در چند مورد قضیه خشونت علیه زنان، قانون منع خشونت تطبیق شده است؟

سارنوال ها در 28 ولایت از 34 ولایت افغانستان، تنها در 26 درصد موارد خشونت علیه زنان را براساس قانون منع خشونت علیه زنان مطرح کرده اند. از جمله این 2299 مورد ثبت شده خشونت علیه زنان، سارنوال ها صرف هفت درصد، یعنی 155 مورد آن را به محاکم جهت تعقیب قضایی و دادرسی ارجاع کرده اند، که از آن جمله نیز تنها به حدود چهار در صد، یعنی 101 مورد آن در محاکم شهری براساس قانون منع خشونت علیه زنان رسیدگی شده است.

رسول رحیم

ویراستار: فرهمند