پشت پرده روابط ازبکستان با اداره طالبان چیست؟

عبدالله عارفوف، نخست وزیر ازبکستان، روز شنبه وارد افغانستان شد. بر اساس اعلامیه ای که از سوی وزارت صنعت و تجارت اداره طالبان منتشر شده، عارفوف در راس یک هیئت در میدان هوایی کابل مورد استقبال عبدالسلام حنفی، معاون نخست وزیر طالبان و دیگر اعضای ارشد این گروه قرار گرفت.

در این بیانیه آمده است که "وی در این سفر با رهبران طالبان دیدار کرده و در مورد روابط دوجانبه و تقویت تجارت و صنعت بین دو کشور نیز گفتگو نمود."

صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!

این وزارتخانه افزود: «پنج موافقتنامه تجاری و سرمایه گذاری بین دو کشور امضا شدند. همچنین قرار است نخست وزیر ازبکستان نمایشگاهی از محصولات ازبکستانی را [در افغانستان] افتتاح کند.»

در اوایل هفته، یک هیئت ازبکستان با مقامات وزارت تجارت اداره طالبان دیدار کرد. رسانه های افغانستان روز جمعه گزارش دادند که نشستی سه جانبه میان وزرای اقتصاد اداره طالبان، ازبکستان و آذربایجان در کابل برگزار شد تا راه های تقویت روابط تجاری را بررسی کنند.

ازبکستاناز رابطه با طالبان به دنبال چیست؟

ازبکستان و افغانستان ۱۴۴ کیلومتر مرز مشترک دارند. ازبکستان از زمان بازگشت طالبان به قدرت، روابط سیاسی خوبی با اداره طالبان داشته است.

احمد سعیدی، کارشناس سیاسی و روابط بین الملل می‌گوید که روابط ازبکستان با اداره طالبان از روی ترس است: «روابط ازبکستان با طالبان روابطی استراتیژیک و فراگیر نیست. ازبکستان از گروه های تروریستی مثل ترکستان شرقی، وحدت اسلامی ازبکستان و غیره ترس دارد؛ یه همین دلیل به خاطر اینکه طالبان از تروریستان ازبکی که در میان طالبان نفوذ دارند، علیه این کشور استفاده نکنند، تلاش می‌کند روابطی با اداره طالبان در کابل داشته باشد.»

طالبان در آگست ۲۰۲۱ در حالی قدرت را در افغانستان به دست گرفتند که نیروهای ایالات متحده و ناتو پس از ۲۰ سال جنگ تحت عنوان "مبارزه با تروریسم" از این کشور خارج شدند. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، "افغانستان بار دیگر به پناهگاهی امن برای تروریستان بین المللی تبدیل شده است."

مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!

هیچ کشوری در جهان تا کنون اداره طالبان را در افغانستان به رسمیت نشناخته است. سعیدی به این باور است که سفرهای "تشریفاتی" مقام های ازبکستان به افغانستان، به معنای مشروعیت بخشی به طالبان نیست: «قبلا هم برخی مقام های ازبکستان به افغانستان سفرهایی داشته اند. این بار هم نخست وزیرشان رفته که مقامی تشریفاتی دارد. اصل قدرت در ازبکستان در دست رئیس جمهور میرزایوف است. روابط ازبکستان با طالبان بیشتر به خاطر پیشگیری از نفوذ تروریستان ازبک تبار در این کشور است.»

ادعای پذیرش سفیر طالبان در تاشکند

همزمان حافظ ضیا احمد، سخنگوی وزارت خارجه اداره طالبان در شبکه ایکش نوشته است که نخست وزیر ازبکستان با امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه این گروه دیدار کرده است: «نخست وزیر ازبکستان گفت که رئیس جمهور ازبکستان بر توسعه روابط با افغانستان اصرار دارد و هیأت کنونی در سطح عالی این امر را نشان می‌دهد.»

وی به نقل از عارفوف ادعا کرده که ازبکستان به دنبال روابط دیپلوماتیک با افغانستان است و ممکن است "در آینده نزدیک سفیر طالبان در تاشکند پذیرفته شود."

جامعه جهانی نسبت به خشونت طالبان و اقداماتی که توسط آنها اعمال شده، به ویژه در محدود کردن حقوق زنان و اقلیت ها، محتاط بوده است، اما برخی از کشورهای جهان تاکید دارند که به خاطر کمک به مردم افغانستان، نباید "تعامل" با ادراه طالبان را به طور کامل قطع کرد.

Rsh/Aj (AP, dpa, DW)