مناسبات ویژه میان آلمان و اسرائیل

روابط آلمان و اسرائیل متاثر از فاجعه هولوکاست، یعنی کشتار جمعی شش میلیون یهودی توسط آلمان نازی است. با وجود آن روابط میان دو کشور از سال ۱۹۶۵ به این سو، یعنی از زمان آغاز روابط دیپلوماتیک میان این دو کشور، به صورت قابل توجهی رشد کرده است. در زمان‌های نخست، پیش از همه داوید بن گوریون (۱۸۸۶-۱۹۷۳)، اولین نخست وزیر اسرائیل در آشتی میان دو کشور نقش مهم داشته است. بن گوریون و کونراد آدِناور نخستین صدراعظم آلمان، دو بار در سال ۱۹۶۰ و ۱۹۶۶ باهم دیدار کردند.

رابطه  امروزی اسرائیل و آلمان، مانند رابطه دو شریک است. هایکو ماس وزیر خارجه آلمان قبل از سفرش به اسرائیل در آغاز سال ۲۰۱۸، رابطه میان این دو کشور این طور ترسیم کرد: "به باور من، ما در اهداف مان تقریباً در همه جا اتقاق نظر داریم، ولی در رابطه به راه رسیدن به این اهداف میان ما تفاوت هایی وجود دارد. اما جایگاه آلمان در "همه این مسایل در کنار اسرائیل خواهد بود."

میشائل ولفسون، نویسنده آلمانی-اسرائیلی می گوید که یادآوری از کشتار جمعی یهودیان برای مناسبات آلمان و اسرائیل مهم است، اما دیگر تعیین کننده نیست. او با رد کردن این اسطوره که تنها هولوکاست باعث تاسیس دولت اسرائیل شده است، توضیح داد: "ما باید این دیدگاه را اصلاح کنیم: اسرائیل می توانست بدون هولوکاست نیز وجود داشته باشد. و شش میلیون یهودی می توانستند زنده بمانند."

امروز آلمان و اسرائیل در بسیاری از مسایل باهم متفق هستند. اما مسایل مورد منازعه نیز میان آنها وجود دارد، مثلاً اعمار شهرک های رهایشی. بسیاری از اسرائیلی ها از آلمانی ها و دیگر اروپایی ها شکایت می کنند که آنها نمی توانند خود شان را به درستی در موقعیت کشوری قرار دهند که در مجموع توسط دولت های دشمن احاطه شده است.

پتر لینتل کارشناس بنیاد علم و سیاست در برلین در این باره  توضیح می دهد: "از یک طرف این انتقاد درست است. به نظر من واقعاً دشوار است که خود را در موقعیت اسرائیلی ها قرار بدهیم. این تصور وجود دارد که اسرائیلی ها خود شان را در یک منازعه صد ساله با فلسطینی ها می یابند. افزون بر آن بعضی از رسانه ها تاهنوز مشروعیت اسرائیل را مورد بحث قرار می دهند. بی اطمینانی همراه با وضعیت امنیتی ناشی از آن را مطمئناً بسیاری از اروپایی ها نمی توانند تصور کنند."

البته همبستگی با اسرائیل، به حاکمیت دولتی آلمان تعلق دارد. چنانچه مرکل صدراعظم آلمان با ذکر این جمله در سخنرانی تاریخی اش در پارلمان اسرائیل در سال ۲۰۰۸ گفت: "هر حکومت آلمان و هر صدراعظم آلمان پیش از من، به مسئولیت ویژه تاریخی آلمان در قبال امنیت اسرائیل مکلف بوده اند."

اسرائیلی ها در زمان حاضر با بی اطمیانی به سوی آلمان و اروپا می نگرند که چگونه یهودسیتزی میان چپی ها، راستی ها و مسلمانان توسعه می یابد. برعکس در آلمان در زمان حاضر فقدان این زیگنال احساس می شود که حاکی از یک توازن صلح آمیز میان اسرائیلی ها و فلسطینی ها باشد.

این در حالی است که آلمان از مدت ها به این سو، بعد از ایالات متحده امریکا دومین شریک بزرگ تجاری برای اسرائیل است و به این کشور کشتی های زیر دریایی صادر می کند. افزون برآن اهداف مشترک تحقیقاتی بسیاری میان دو کشور موجود است. البته روابط سیاسی میان دو کشور در کل بدون تنش نیست.

کنیپ کرستن