فشار طالبان بر آلمان برای کنترول نمایندگی های سیاسی
۱۴۰۳ شهریور ۱۵, پنجشنبه
در پایان ماه جولای امسال طالبان علناً اعلام کردند که تنها پنج نمایندگی دیپلماتیک افغانستان در اروپا را به عنوان نمایندگی قانونی به رسمیت می‌شناسند: سفارتخانه‌های افغانستان در هالند، اسپانیا، بلغاریا و جمهوری چک، و همچنین قنسولگری افغانستان در شهر مونشن آلمان.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان در مصاحبه‌ای با دویچه وله گفت: «این نمایندگی‌های دیپلماتیک از افغانستان اطاعت دارند و به نمایندگی از افغانستان در کشورهای میزبان فعالیت دارند. ما از کار کرد شان مطمئین هستیم، شفافعیت وجود دارد، حسابدهی وجود دارد و دستور های که صادر می شوند در آنجا ها عملی می شوند. به همین خاطر ما لازم دانستیم که برای همین ۵ کشور که در اسناد وزارت خارجه استثنا شده اند، اجازه بدهیم که فعالیت های خود را پیش ببرند.»
مجاهد در ادامه گفت: "این‌ها (نمایندگی‌های دیپلماتیک افغانستان) حسابده هستند و دستورات ما را اجرا می‌کنند". به این ترتیب، قنسولگری افغانستان در مونشن نیز از دستورات اداره طالبان پیروی می‌کند.
پس از تصرف قدرت توسط طالبان در ماه آگست سال ۲۰۲۱، اکثر نمایندگی‌های افغانستان در اروپا از اداره طالبان فاصله گرفتند. آنها دیگر از کابل پول دریافت نمی‌کنند و از فعالیت‌های خود به اداره طالبان گزارش هم نمی‌دهند. با وجود این، اداره طالبان برای سه سال به ادامه خدمات قونسلی این نمایندگی‌های سیاسی مانند تمدید پاسپورت، صدور ویزا و سایر اسناد قونسلی به حدود ۴۲۰ هزار افغان مقیم آلمان، اعتراض نکرد.
اکنون سفارت افغانستان در برلین و قنسولگری این کشور در بن که نمی‌خواهند با طالبان همکاری کنند، تقریباً فلج شده اند. از آنجایی که طالبان گفته اند اسناد صادر شده توسط این نمایندگی‌ها را دیگر قبول ندارند، این نمایندگی‌ها منبع اصلی درآمد خود را که از صدور اسناد قونسلی است از دست خواهند داد و وضعیت دیپلماتیک آنها مبهم‌تر از گذشته گردیده است.
در جانب دیگر، خدمات قونسلی در شهر مونشن آلمان در حال حاضر بیش از پیش رونق گرفته است. سفیر افغانستان در برلین و قونسل این کشور در مونشن حاضر نشدند با دویچه وله مصاحبه کنند.
فلج شدن دیپلماتیک
وزارت خارجه آلمان حدود یک هفته بعد از این اعلام طالبان در یک «اطلاعیه رسمی» به آدرس «وزارت خارجه سرپرست» در کابل واکنش نشان داد.
وزارت خارجه آلمان در حال حاضر از "بحث‌های فنی" با اداره طالبان سخن می‌گوید. براساس این «اطلاعیه رسمی» وزارت خارجه آلمان به کابل، برلین این امر را پذیرفته است که قونسلگری افغانستان در مونشن به افغان‌ها در سراسر آلمان خدمات قونسلی ارائه می‌کند.
وینفرید کلوث، محقق حقوقی در دانشگاه هاله-ویتنبرگ، می‌گوید که طبق قوانین بین‌المللی، حکومت فدرال آلمان به سختی می‌تواند در برابر این اقدام طالبان کاری انجام دهد. او می‌گوید این واقعیت که آلمان به این اقدام طالبان اعتراض نمی‌کند، «بیانگر عمل‌گرایی سیاسی» است.
کلوث می‌گوید: «علایقی که آلمان در این زمینه دارد در این است که یک قونسلگری وجود دارد که در آن برخی کارها به گونه مثال صدور ویزا یا پاسپورت برای اخراج [پناهجویان] ممکن است.»
وزارت خارجه آلمان در این نامه تنها با این نکته مخالفت کرده است که نه تنها امور قونسلی افغان‌های مقیم آلمان، بلکه کل افغان‌ها در سراسر اروپا در قونسلگری مونشن مورد رسیدگی قرار بگیرد. وزارت خارجه آلمان گفته که این امر در تضاد با کنوانسیون ۱۹۶۱ ویانا در مورد روابط دیپلماتیک است. البته این اعتراض برلین بیشتر نمادین است، زیرا هیچ کس نمی‌تواند کنترول کند که افغان‌هایی که به قنسولگری مونشن مراجعه می‌کنند از آلمان یا خارج از این کشور آمده اند.
ترس جامعه دیاسپورای افغانستان
وزارت خارجه آلمان در این سند با لحنی دیپلماتیک اعلام آمادگی کرده که در مورد راه حل‌های احتمالی صحبت کند: «جمهوری فدرال آلمان آماده است تا راه‌هایی را در نظر بگیرد که امکان خدمات رضایت‌بخش قونسلی را برای اتباع افغان مقیم آلمان فراهم سازد.»
اما این وضعیت جدید باعث ایجاد ترس در میان افغان‌ها در آلمان شده است. پتونی تایشمن، فعال اجتماعی افغان می‌گوید: «جامعه دیاسپورا هنوز در افغانستان خانواده دارند. اگر طالبان اطلاعات شخصی را از سفارتخانه‌ها به دست آورند، می‌توانند مردم را راحت‌تر تحت فشار قرار دهند.»
عالمه عالمه، فعال حقوق زنان و معاون سابق وزیر امور مهاجرت افغانستان، نیز این خطر را می‌بیند که طالبان در ازای پذیرش پناهجویانی که از آلمان اخراج می‌شوند، خواستار سفارت در آلمان شوند. او می‌گوید: «ما باید در روزهای آینده هوشیار باشیم تا غافلگیر نشویم و نهاد های دیپلوماتیک باید در این زمینه فعال شوند".
طالبان به زودی سعی خواهند کرد افراد خود را به نمایندگی‌های دیپلماتیک در آلمان بفرستند. این امر در زمانی که حکومت فدرال آلمان می‌خواهد پناهجویان بیشتری را به افغانستان اخراج کند، برلین را تحت فشار قرار می‌دهد. وزارت خارجه آلمان در پاسخ به سوال دویچه وله گفته است: "پیش شرط عادی‌سازی روابط با افغانستان این است که تعهدات بین‌المللی افغانستان از جمله و به ویژه تعهدات حقوق بشری رعایت شود. این پیش شرط هنوز برآورده نشده است."
بحث‌های فنی یا گام‌هایی برای عادی‌سازی روابط؟
این نکته که برلین "مذاکرات فنی" با اداره طالبان انجام می‌دهد، همواره بیشتر به طور علنی ذکر می‌شود. سفارت آلمان در کابل از زمان روی کار آمدن طالبان در ماه آگست سال ۲۰۲۱ بسته است و آلمان سفیری با اعتبارنامه در افغانستان ندارد.
سخنگوی وزارت خارجه آلمان اخیراَ در یک کنفرانس خبری گفت که مذاکرات فنی پایین‌تر از سطوح سیاسی«پیش از همه از طریق دفتر تماس ما که در دوحه برای ارتباط با نمایندگان حکومت دو فاکتوی [طالبان] مستقر در آنجا ایجاد کرده ایم، صورت می‌گیرد.»
هنگامی که صحبت از مسایل سیاسی عمده مانند اخراج اخیر پناهجویان مجرم به طور مستقیم از لایپزیک به کابل به میان می‌آید، حکومت فدرال آلمان می‌گوید که هیچ بحث فنی با اداره طالبان انجام نداده است و در عوض به کمک کشورهای میانجی مانند قطر متوسل شده است.
جای تعجب است که در سند وزارت خارجه آلمان که به عنوان یک "اطلاعیه رسمی" برای طالبان ارسال شده است، نام فرستنده در بالای صفحه "سفارت جمهوری فدرال آلمان در کابل" ذکر شده است و روی آن مهر «سفارت جمهوری آلمان در کابل» زده شده است، در حالی که فعلاَ چنین سفارت فعال وجود ندارد.
وینفرید کلوث، در چنین آدرس‌دهی یک نوع ابهام تفسیربردار (منطقه خاکستری) و احتمالاً «تلاش به سردرگم کردن» را می‌بیند. این کارشناس می‌گوید: «از آنجایی که سفارت آلمان در کابل در حال حاضر بسته است، این [آدرس‌دهی] با واقعیت‌های حقوقی در تضاد است و درک اینکه نویسنده به چه چیزی فکر می‌کرده، دشوار است.» وزارت خارجه آلمان نخواست در این مورد اظهار نظر کند.
توماس روتیگ، کارشناس مسائل افغانستان به دویچه وله گفت طالبان این واقعیت را که بحث‌های فنی صورت می‌گیرد به عنوان «گامی مهم در جهت به رسمیت‌شناسی دیپلماتیک» جلوه می‌دهند. او در ادامه می‌گوید که "طرف آلمانی تلاش خواهد کرد تا آن را کم اهمیت جلوه دهد، اما با توجه به بحث‌های جاری در مورد اخراج‌ها به افغانستان، البته علاقمندی به آن وجود دارد".
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
اکنون جامعه افغان‌ها در آلمان می‌خواهد علیه مقررات جدید اداره طالبان در برلین، پایتخت آلمان، تظاهرات کند. اولین درخواست برگزاری تظاهرات در اوایل ماه سپتمبر مورد تایید پولیس قرار نگرفت. در حال حاضر تلاش برای راه اندازی تظاهرات به تاریخ ۱۱ سپتمبر صورت می‌گیرد.