شیوه های مشکوک در مبارزه علیه طالبان

ولایت قندهار در جنوب افغانستان زمانی پایگاه اصلی طالبان بود. اینکه این وضعیت در آن ولایت امروز تغییر یافته است، دلیل آن بیشتر از همه شیوه های مبارزۀ عبدالرازق قوماندان امنیه است که از مرکز ولایت اوضاع را اداره میکند. عبدالرازق با داشتن یک شبکۀ جاسوسی در منطقه‌، استفاده از منابع پولی سؤال برانگیز و همچنان اعمال زور و خشونت، قندهار را کنترول میکند. حتی طالبان از قدرت قوماندان امنیه قندهار هراس دارند. یکی از فرماندهان طالبان به نام عبدالرزاق می گوید: "وقتی عبدالرازق بمیرد، آنگاه شهر را آتش می زنیم".

طالبان تا حال 19 بار در تلاش شان برای کشتن جنرال عبدالرازق ناکام شده اند. این قوماندان امنیه حتی در همان قریه ای که ملا محمد عمر بنیان گذار فوت شدۀ گروه طالبان زمانی در آن به عنوان معلم مدرسه کار میکرد، امنیت را تأمین کرده است. محمد هاشم (44 ساله)، که قبلاً در دهۀ 1990 زمانی که ملا عمر در آنجا معلم بود، در این قریه زندگی می کرد، می گوید: "وضعیت امنیتی در این قریه خوب است. درینجا طالبان نیستند. پولیس افغان در سال گذشته ستون فقرات آنها را شکستاند".

همکاری با موسفیدان و بزرگان قومی، که این هم به ابتکار قوماندان عبدالرازق صورت می گیرد، نیز در تغییر اوضاع امنیتی نقش پر اهمیت دارد. ولسوالی ژیری، به قول صادق الله قوماندان امنیۀ این ولسوالی، تا سال گذشته هم تحت کنترول طالبان قرار داشت. او می گوید: "ما در سراسر ولسوالی مخبر داریم. آنها وقتی طالبان و یا یک بیگانه را در قریۀ خود ببینند، به ما اطلاع می دهند".

به گفتۀ صادق الله از 17 ولسوالی در ولایت قندهار هشت ولسوالی آن امن است و هشت ولسوالی دیگر هنوز وضعیت مطمین امنیتی ندارند. او می افزاید که ولسوالی غورک هنوز تحت کنترول طالبان است. رزاق، فرمانده طالبان، اعتراف می کند که قندهار را از دست داده اند و جنگجویان شان بهتر است در ولایت های همجوار، هلمند و ارزگان به عملیات دست بزنند. او می گوید: "قوماندان عبدالرازق به افراد خود دستور می دهد که طالبان را بکشند و هواداران شان را بازداشت کنند. او ادوزی است و من غبیزی هستم (ادوزی و غبیزی شاخه های قوم اسکزی اند). رازق از این ارتباط قومی بسیار خوب استفاده می کند. بسیاری از تاجران ادوزی برای وی اطلاعات جمع آوری می کنند و او در عوض از منافع اقتصادی آنها حمایت می کند".

جنرال عبدالرازق تا سال 2011 قوماندان پولیس سرحدی در سپین بولدک بود. اطرافیان وی می گویند که او هنوز هم در منطقۀ هم مرز با پاکستان نفوذ دارد. گفته می شود که عبدالرازق روزانه از آنجا هزاران دالر برای هزینۀ جنگی خود بدست می آورد و با آن مخبران خود را تمویل می کند. عبدالرازق زمانی به مقام قوماندانی امنیۀ ولایت قندهار رسید که قوماندان قبلی در نتیجۀ یک حملۀ انتحاری کشته شد. وقتی حامی وی، احمد ولی کرزی، برادر حامد کرزی رئیس جمهور پیشین افغانستان، نیز در سال 2012 به قتل رسید، عبدالرازق به قدرتمند ترین مرد در ولایت قندهار مبدل شد.

تأمین امنیت با تخطی از حقوق بشر

عبدالرازق در مقام جدید اش در انتخاب شیوه های مختلف مبارزه علیه شورشیان تردیدی به خود راه نداد. سازمان دیدبان حقوق بشر او را به تخطی از حقوق بشر، مانند شکنجه و قتل های غیر قانونی، متهم می سازد. در یک گزارش سازمان ملل متحد گفته شده است که بین سپتمبر 2011 و اکتوبر 2012، 81 نفر در بازداشت پولیس ناپدید شده اند. به قول یک بزرگ قومی، عبدالرازق در یک نشست گفته بود: "محاکم افغانستان فاسد اند. من آنها (طالبان) را مستقیماً به قبر می فرستم". خود عبدالرازق این گفته را رد کرده و گفته است که برای یک دیدار با خبرنگار خبرگزاری آلمانی دی.پی.ای. حاضر نیست.

داد گل، که 30 ساله و رئیس قبیله است، پس از تجربۀ خرابی که از قضای افغانستان بدست آورد، به جاسوسی برای عبدالرازق آغاز کرد. او می گوید: "من یک جنگجوی طالبان را که کاکایم را کشته بود، گرفتار کردم. بعد او را به پولیس تسلیم کردم، زیرا گمان میکردم به این ترتیب عدالت تأمین می شود. اما بعداً اطلاع یافتم که یک قاضی او را در بدل 10 هزار دالر رشوه آزاد کرده است".

با وجود شیوه های سؤال برانگیز مبارزۀ عبدالرازق در برابر طالبان، بسیاری از مردم قندهار از وی حمایت می کنند، به دلیل اینکه او مانع خشونت طالبان شده و امنیت را برای شان تأمین کرده است. رؤسای قومی حالا آسوده تر می توانند فعالیت خود را در امور زراعت، تعلیم و تربیه و همچنان ایجاد مشغله تمرکز بدهند، به جای آن که به امور امنیتی بپردازند. یکی از بزرگان قومی به نام تاج محمد، با اشاره به خشونت های شورشیان می گوید: "حتی اگر او (عبدالرازق) آدم هم می کشد، ما او را دوست داریم، زیرا او یگانه کسی است که زبان طالبان را بلد است". تاج محمد از ولسوالی ارغنداب است. قریۀ وی تحت کنترول طالبان قرار داشت، ولی حالامردم برای تفریح و میله به آنجا می روند. تاج محمد می گوید: "درینجا دیگر طالبی وجود ندارد. خدواند تمام افغانستان را مثل ارغنداب آرام و امن بسازد".