شاهراه حلقوی افغانستان به حفظ و مراقبت جدی نیاز دارد

شاهراه حلقوی افغانستان حدود سه هزار و 500 کیلومتر طول دارد و چهارده ولایت افغانستان را به پایتخت این کشور به هم وصل می کند. همچنان راه های منتهی به بنادر تجارتی و مرزها با کشور های همسایه نیز به این شاهراه وصل اند.

شاهراه حلقوی از ولایت های پروان، بغلان، سمنگان، بلخ، جوزجان، فاریاب، بادغیس، هرات، فراه، هلمند، قندهار، زابل، غزنی و وردک گذشته و آنها را با کابل وصل می کند.

نجیب الله اوژن، وزیر فواید عامه افغانستان می گوید که کار ساخت این شاهراه تقریبا به پایان رسیده، اما تنها در منطقه لامان-قیصار به خاطر تغییر شرکت های قراردادی به تاخیر افتاده است.

از چند سال به این سو گفته می شود که ناامنی در ولسوالی های بالامرغاب و غورماچ ولایت بادغیس باعث پیش نرفتن کار این شاهراه شده است. مقامات امنیتی ولایت بادغیس این را می پذیرند، اما وزارت فواید عامه در کنار این دلیل دیگری را نیز عنوان می کند.

آقای اوژن می گوید: «خوش بختانه ما مشکلات پولی نداریم، مشکل ما عدم توانایی قرار دادی ها برای تطبیق پروژه است. قبلا با یک شرکت چینایی قرارداد شده بود که به خاطر عدم توانمندی شرکت فسخ شد. عقد قرارداد جدید در چنین پروژه هایی زمانگیر است. حالا با دو شرکت دیگر قرارداد شده و اگر آنها هم به تعهدات خود عمل نکنند، باز هم قرار داد را فسخ می کنیم».

وی می افزاید که به این شرکت ها یک ماه وقت داده شده است که خود را مطابق با لایجه درج شده در قرارداد برابر سازند، در غیر آن وزارت فواید عامه این پروژه را دوباره به مزایده خواهد گذاشت.

سرک لامان-قیصار، بخش نهایی وصل کننده شاهراه حلقوی افغانستان است که به طول 233 کیلومتر از منطقه لامان بادغیس به قیصار ولایت فاریاب وصل می شود.

وزیر فواید عامه می گوید هزینه مجموعی این پروژه 450 میلیون دالر است که 50 کیلومتر آن را عربستان سعودی و بقیه اش را بانک آسیایی تمویل می کنند.

آقای اوژن وزیر فواید عامه می گوید: «ما امیدوار هستیم که این پروژه ظرف دو تا نهایت دو و نیم سال دیگر به پایان برسد و شاهراه حلقوی افغانستان تکمیل گردد».

اما حامد سکندری، مسوول یکی از این شرکت های راه سازی می گوید: «این پروژه 233 کیلومتر است که در شش مرحله ساخته خواهد شد. زمان تکمیل این پروژه چهار سال تعیین گردیده است».

رقابت های ناسالم شرکت های داخلی افغانستان با شرکت های راه سازی خارجی که پروژه هایی را در این کشور تطبیق می کنند نیز یکی از دلایل بروز اختلال در روند کاری پروژه ها و برخی موارد ناامنی عنوان می شود.

امنیت شاهراه

وزیر فواید عامه می گوید که با وزارت داخله افغانستان تفاهم نامه ای امضا شده است تا این وزارت امنیت شاهراه ها را نیز تامین کند. به گفته وی در قرارداد قبلی مسئله امنیتی پروژه به درستی سنجیده نشده بود، اما اکنون همه چیز در نظر گرفته شده است.

وی می افزاید: «ما هم اکنون 1900 نفر پولیس از سوی معینیت حفاظت عامه وزارت داخله برای تامین بخش اول این پروژه داریم که 400 نفر تنها مسئولیت تامین امنیت پروژه لامان-قیصار را دارند. هزینه تامین امنیت به دوش وزارت داخله کشور می باشد».

حمله شورشیان طالبان بر کارمندان شرکت های راه سازی یگانه مشکل نیست. آدم ربایی ها به مقصد به دست آوردن پول و همچنان سارقان مسلح نیز از جمله تهدید های عمده برای این شرکت ها هستند.

حفظ و مراقبت

شماری از مردم که در مسیر شاهراه حلقوی زندگی می کنند، می گویند که بخش های از این شاهراه قبل از تکمیل شدن اش به شدت آسیب دیده و نیاز به مرمت دارند. دوست محمد، یکی از باشندگان ولایت قندهار می گوید: «شاهراه هرات قندهار و قندهار کابل بسیار خراب شده است. همواره بالای قطارهای امریکایی ها حمله می شود و قطار های اکمالاتی و تانکر های تیل آنان را طالبان بالای سرک آتش می زنند. بمب ها و انتحاری ها هم سرک را خراب کرده اند. پل ها انفجار داده شده اند و موتر ها مجبور هستند به راه خاکی بروند. مردم همه توانایی خریداری تکت طیاره را ندارند. دولت باید سرک ها را نگهداری کرده و بازسازی نماید».

وزیر فواید عامه افغانستان می گوید که در ده سال گذشته تمرکز این وزارت بر راه سازی بوده است و کمتر به حفظ و مراقبت سرک ها پرداخته است. از سویی هم به گفته وی تا کنون اداره انکشافی ایالات متحده امریکا "یو.اس.اید" مسوولیت حفظ و مراقبت سرک ها را داشته است.

اوژن می افزاید: «از سال آینده ما مسوولیت خواهیم داشت. ما استراتیژی حفظ و مراقبت سرک ها را از شورای وزیران پاس کرده ایم. هزینه حفظ و مراقبت سرک ها از عواید سرک ها تمویل می شود. ما عواید سالانه سرک ها را از 5 میلیون دالر به 60 میلیون دالر افزایش داده ایم و برنامه های جامعی را برای بازسازی سرک ها روی دست داریم».

این وزارت همچنان خبر می دهد که از این به بعد به صورت جدی وزن موترهای باربری نیز در مسیر شاهراه ها بررسی می شود. آقای اوژن می گوید این وزارت دستگاه های سنجش وزن مدرن را در نقطه های کلیدی نصب خواهد کرد تا اضافه وزن لاری ها سرک ها را خراب نکند. قرار است در سال جاری در هشت نقطه این دستگاه ها نصب شوند که دستگاه های کنترول وزن از راه دور را نیز شامل می باشد. وزیر فواید عامه می گوید که قانون تناژ بلند نیز در وزارت عدلیه است و انتظار می رود به زودی تصویب شود.

خط آهن حلقوی

وزیر فواید عامه همچنان می گوید که این وزارت با وصف همه کمبودی های کاری اش تلاش دارد تا در سال های پیش رو پروژه های اساسی دیگری را نیز در کشور آغاز نماید. سرک های دهلیزی افغانستان که شمال را به جنوب و شرق را به غرب وصل می کنند، از جمله اولویت های کاری این وزارت خوانده می شوند.

همچنان این وزارت از آغاز کار ساخت خطوط آهن این کشور در مرز با کشورهای همسایه خبر می دهد. این وزارت در نظر دارد که شاخه های خط آهن را همانند 9 شاخه شاهراه حلقوی به بنادر تجارتی وصل کرده و سپس بالای خط آهن حلقوی این کشور کار را آغاز کند.

افغانستان کشوری است که در مرکز آسیا قرار دارد و برای تجارت منطقه و جهان اهمیت زیادی دارد. مقامات شاهراه های افغانسان را شاهرگ اقتصادی این کشور عنوان می کنند.

گفته هایی وجود دارند که کشورهای همسایه در روند ساخت شاهراه های افغانستان مداخله نموده و نمی خواهند افغانستان دوباره راه ابریشم را احیا کند؛ اما وزیر فواید عامه می گوید: «مداخلات همسایه ها در سطوح بلندتر و جدی تری وجود دارد، اما همسایه های ما این را می دانند که آنها هم برای رشد تجارت شان به شاهراه های افغانستان نیاز دارند».

شاهراه حلقوی افغانستان 3360 کیلومتر طول دارد و هزینه مجموعی ساخت آن 3 میلیارد دالر برآورد شده است که تا کنون بیش از 2.5 میلیارد دالر بالای آن مصرف شده است. تمویل کنندگان مالی این شاهراه امریکا، بانک جهانی، بانک انکشاف آسیایی، اتحادیه اروپا، عربستان سعودی، جاپان، ایران و حکومت افغانستان می باشند.

در امتداد این شاهراه پروژه فایبرنوری افغانستان نیز از سوی وزارت مخابرات تطبیق می شود و امیدواری هایی وجود دارد که همزمان با ختم کار شاهراه حلقوی پروژه فایبرنوری نیز تکمیل شود. همچنان در امتداد قسمت هایی از این شاهراه خط لوله گاز "تاپی" نیز عبور می کند. این لوله گاز از ترکمنستان به افغانستان و پاکستان آمده و در نهایت به هند وصل می شود.