در قطعنامه نشست بین الافغانی صلح در قطر چه آمده است؟

۶۰ تن از نمایندگان افغان و ۱۷ تن از نمایندگان طالبان از صبح روز یکشنبه تا ناوقت روز دوشنبه در مورد آینده سیاسی افغانستان و صلح در این کشور بحث و تبادل نظر کردند. نتیجه این نشست بین الافغانی صلح چه بود؟

نتیجه این نشست قطعنامه مشترکی می باشد که دویچه وله از چهار منبع مختلف در کنفرانس دوحه به دست آورده است. نکات عمده این قطعنامه به منظور دست یابی به صلح چنین می باشد:

• تمام اشتراک کنندگان اتفاق نظر دارند که "صلح پایدار، سراسری و باعزت" که خواست همه مردم است، در نتیجه مذاکرات همه شمول افغانی ممکن و میسر است.

• افغانستان کشور متحد، اسلامی و خانه همه اقوام با هم برادر و برابر می باشد. حاکمیت نظام اسلامی، تامین عدالت اجتماعی و سیاسی، تامین حقوق اساسی شهروندی، وحدت ملی، استقلال  و حفظ تمامیت ارضی، ارزش هایی اند که تمام افغان ها به آن متعهد می باشند.

• مردم افغانستان طی تاریخ چهل ساله برای حفظ ارزش های اسلامی و ملی و استقلال قربانی داده اند، از کشورهای منطقه و جامعه جهانی می خواهیم به این ارزش های والای مذکور احترام بگذارند. برای اینکه افغانستان دوباره شاهد جنگ و بحران نباشد، تفاهم بین الافغانی میان سطوح مختلف جامعه در کشور ضرورت مبرم پنداشته می شود. حمایت عناصر داخلی و جامعه جهانی را در این امر خواهانیم. 

• مردم قربانی اصلی جنگ هستند. اشتراک کنندگان کنفرانش برای فراهم آوری زمینه مساعد جهت مذاکرات موثر و بین الافغانی برای تامین صلح این اقدامات را ضروری می دانند: 

آ:  طرف های درگیر جنگ به حای به کارگیری ادبیات تهدید، انتقام جویی و جنگ طلبانه در بیانات رسمی خویش از زبان و کلام نرم استفاده کنند.

ب: اشتراک کنندگان از گفتگوهای جاری در قطر حمایت نموده، و آن را در امر پایان دادن به جنگ تحمیلی کنونی در افغانستان موثر و مثبت تلقی می نمایند.

• برای صیانت و حفاظت مردم از آسیب های جنگ و کاهش عواقب ناگوار آن به حداقل و ایجاد فضای بهتر اعتماد برای تامین صلح، طرف های درگیر جنگ اقدامات ذیل را اجرایی سازند:

آ: رهایی بی قید و شرط زندانیان کهن سال، معیوب و بیمار 

ب: تضمین امنیت تمام موسسات عام المنفعه از قبیل نهادهای دینی و مذهبی، شفاخانه ها، موسسات تعلیمی و تحصیلی ملکی، بازارها، بندهای آب گردان و محلات کار در سراسر کشور. 

ت: تضمین امنیت موسسات تعلیمی از قبیل مکاتب، مدارس، پوهنتون ها و دانشگاه ها و سایر موسسات تعلیمی.

ث: تعهد برای حفظ جان مال، عزت و منازل رهایشی مردم و تلاش برای تقلیل تلفات ملکی به صفر.

•  اطمینان از حقوق زنان در عرصه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، تعلیمی و فرهنگی در چارچوب ارزش های اسلامی.

• اشتراک کنندگان کنفرانس توافق دارند که نقشه راه صلح براساس موازین ذیل استوار می باشد:

آ: توافقات روی نظام اسلامی در افغانستان

ب: آغاز روند صلح همزمان با تکمیل شرایط لازم

ت: نظارت از تطبیق مواد موافقتنامه صلح

ث: اصلاحات لازمه، حفظ و تقویه نهادهای اساسی، تاسیسات دفاعی و سایر نهادهای ملی که ملکیت همه افغان ها می باشد.

ج: بازگشت و جابجایی مجدد مهاجرین و بی جا شدگان جنگ داخلی

ح: بحث روی شرایط جدید همکاری و چگونگی ادامه روابط با کشورهای کمک کننده

خ: تایید توافقات صلح افغانستان در یک کنفرانس بین المللی

د: اخذ ضمانت مبنی بر عدم مداخله کشورهای منطقه و سایر کشورها در امور افغانستان در یک کنفرانس بین المللی

• ما از تمام تلاش های صلح در مورد افغانستان و از آنجمله قطعنامه کنفرانس بین الافغانی مسکو که به تاریخ پنجم و ششم فبروری سال جاری دایر گردیده بود، حمایت می کنیم. از سازمان کنفرانس کشورهای اسلامی، سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و کشورهای همسایه می خواهیم که قطعنامه مشترک کنفرانس بین الافغانی دوحه در رابطه با صلح را تایید و حمایت نمایند.

شماری از اعضای هیات اعزامی از کابل در این نشست نیز به این باور هستند که از طریق گفتگوهای صلح با طالبان، تغییرات قابل ملاحظه ای در طرزفکر این گروه نسبت به مقوله هایی چون حقوق بشر، آموزش برابر برای زنان و مردان و آزادی بیان و رسانه ها به میان آمده است.

اصیله وردک، یکی از اعضای هیات اشتراک کننده از کابل در این نشست گفت: «یکی از خواست های طالبان اعتمادسازی بود. آنها گفتند بیایید در مورد اتفاقاتی که در گذشته افتاده، صحبت نکنیم. بالای افغانستان آینده صحبت کنیم که برایش چه کاری می توانیم بکنیم.»

اما برخی دیگر با اشاره با اشاره به حملات مرگبار طالبان در جریان گفتگوهای صلح در غزنی و کابل به این باور هستند که هیچ تغییری در رفتار این گروه به میان نیامده و هنوز ایده "امارت اسلامی" را فراموش نکرده اند. انارکلی هنریار یکی از اشتراک کنندگان در این نشست در تویتریش به خاطر حمله غزنی طالبان را دشمن خوانده است. 

برخی از مردم افغانستان نسبت به نتایج این نشست خوشبین و امیدوار هستند، اما برخی نیز به گفتگوهای صلح با طالبان در قطر با دید شک نگریسته و به این باور هستند که ختم جنگ به این طریق ممکن نیست. 

سیاستمداران در داخل افغانستان نیز در مورد گفتگوهای صلح میان طالبان و امریکا و نشست بین الافغانی صلح در قطر دیدگاه های متفاوتی دارند. عبدالله عبدالله رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی افغانستان در نشست شورای وزیران گفته نشست بین الافغانی صلح در قطر "یک قدم مثبت و خوب" است. وی از تلاش های آلمان و میزبانی قطر برای این نشست قدردانی کرده و گفته است: «توقع می‌ رود که این نشست‌ زمینه‌ ساز مذاکرات مستقیم میان حکومت افغانستان و طالبان شود.» اما وی گفته اگر طالبان از طریق حملات بالای غیرنظامیان به دنبال امتیازگیری در حریان مذاکره باشند، یک "مفکوره غلط و بیجا است و نتیجه ای در پی ندارد".

مجلس سنای افغانستان نیز در مورد این گفتگوی بین الافغانی نشست ویژه ای برگزار کرد. در اعلامیه این مجلس آمده است: «سناتوران نشست صلح که دو روز به میزبانی قطر و آلمان در دوحه با حضور برخی سیاسیون افغانستان، طالبان و زلمی خلیلزاد برگزار شد را با شک و تردید نگریسته و اذعان داشتند که بهترین راه برای ختم جنگ و خونریزی همانا مذاکرات رو در رو به رهبری و مالکیت افغان ها است که به صلح مطمین و پایدار دست خواهیم یافت؛ در غیرآن چشم انداز روشنی در زمینه تحقق صلح دیده نمی‌ شود».

پیتر پروگل، سفیر آلمان در افغانستان در تویترش نوشته که این نشست توسط «بنیاد برگاف» آلمان تسهیل گردید و امیدواری وجود دارد که راه را برای مذاکرات بین الافغانی در آینده نزدیک هموار سازد. 

مارکوس پوتسل، فرستاده ویژه آلمان برای افغانستان و پاکستان نیز این نشست را زمینه ساز برای مذاکرات مستقیم صلح میان حکومت و طالبان خواند. وزارت خارجه آلمان نیز گزارشی در زمینه نشر کرده و گفته است: «مذاکرات مستقیم بین دولت افغانستان و نمایندگان طالبان که تا کنون آن را رد کرده اند، ضروری است».

این وزارت با اشاراه به گفتگوهای صلح میان خلیلزاد و طالبان که از ماه جنوری سال جاری آغاز شده و هفتمین دورش جریان دارد، گفته است: «موضوع اصلی این گفتگوها ورود به مذاکرات در داخل افغانستان به عنوان یک پیش شرط برای یک روند صلح واقعی است».

زلمی خلیلزاد، فرستاده ویژه امریکا برای صلح در افغانستان که این گفتگوها را پیش می برد در مورد نشست بین الافغانی صلح در قطر در تویترش نوشته که "این گفتمان در راستای صلح افغانستان ارزش حیاتی دارد". 

هرچند به باور برخی از کارشناسان اشتراک طالبان در نشستی که برخی اعضای حکومتی نیز در آن اشتراک دارند کوتاه آمدن این گروه در پافشاری شان بر عدم مذاکره با حکومت افغانستان را نشان می دهد، اما توماس روتیگ، از شبکه تحلیلگران افغانستان می گوید هنوز زود است که این نشست را کامیاب یا ناکام خواند: «با اینکه هنوز در بسیاری از بخش ها بی اعتمادی وجود دارد، نشست دوحه این چانس را ایجاد کرد که این بی اعتمادی کمتر شود و روی موارد سازنده ای تمرکز شود که چطور می توان به صلح دست یافت».

هرچند آلمان برای برگزاری این نشست رایزنی و تسهیل کرد، اما وزارت خارجه این کشور به این باور است به خاطر به دست آمدن یک توافقنامه احتمالی صلح با طالبان نباید ارزش های مهمی که در سال های اخیر به دست آمده اند، از دست بروند. هایکو ماس وزیر خارجه آلمان در جریان سفر صلاح الدین ربانی وزیر خارجه افغانستان به برلین در اواخر ماه گذشته نیز بر کمک کشورش به روند صلح افغانستان تاکید کرد.

ر.ش/م.ج

متن قطعنامه که در تویتر زلمی خلیلزاد به نشر رسیده است: