جهادگرایی پس از «خلافت» خودخوانده داعش

 سه و نیم سال از زمانی می گذرد که ابوبکر البغدادی، خلیفه خودخوانده در مسجد شهر تازه تصرف شده موصل، خلافت گروه موسوم به «دولت اسلامی» را اعلام کرد. در این بین جنگجویان «دولت اسلامی» یا داعش پس از جنگ های خونین از عراق کاملا بیرون رانده شده اند. در سوریه نیز آن ها رقه، پایتخت شان را از دست داده اند و فقط شمار معدودی از آن ها در گوشه هایی از این کشور به سر می برند. در گذشته داعش ۴۰ هزار جنگجو داشت. اکنون گفته می شود که سه هزار تن از آن ها باقی مانده اند که یا در بیابان پنهان هستند یا که می خواهند در مناطق جدیدی فعالیت کنند.

گروه تروریستی داعش به عنوان پروژه تشکیل یک دولت با قلمرویی تعیین شده شکست خورده است. اما داعش هنوز زنده است. هرچند که بازوی تبلیغات سیاسی داعش بسیار تضعیف شده، اما این حرکت در قلب طرفداران فریب خورده اش و به عنوان رویای «مدینه فاضله» سلفی ها هنوز وجود دارد و هزاران نفر حاضرند برای رسیدن به آن مرگ را به جان بخرند.

فقط از اروپای غربی بیش از ۵ هزار تن برای پیوستن به داعش به سوریه و عراق سفر کرده بودند. به خصوص جهادگرایی هنوز ادامه دارد.

به گفته دان کوتس که روز شنبه در کنفرانس امنیتی مونشن سخن می گفت، ممکن است که گروه های تروریستی رقیب مانند القاعده به خاطر شکست داعش، به انجام حملات جدید تشویق شوند.

کوتس که مدیر اداره ملی استخبارات ایالات متحده است، شناخت بسیار خوبی از تهدیدهای تروریستی کنونی دارد.

در گزارشی که روز سه شنبه توسط سازمان های استخبارات امریکایی درباره تهدیدهای تروریستی جهانی نشر شد، آمده است که «افراط گرایان خشونت گرای سنی» و به خصوص داعش و القاعده نخستین جایگاه را در لیست تهدیدهای امنیتی تروریستی به خود اختصاص داده اند.

تبادله اطلاعات امنیتی – در بخش مبارزه با ترور

در کنفرانس امنیتی مونشن دراین باره توافق نظر وجود دارد: مبارزه با جهادگرایی هنوز خیلی مانده که به پایان برسد.

شرکت کنندگان در این کنفرانس در این باره صحبت کردند که مبارزه در این راه مدت زیادی به طول می انجامد و آن چه که مهم است تبادله اطلاعات میان سازمان های استخباراتی است.

توماس دیمیزیر، وزیر داخله آلمان در گفتگو با دویچه وله همکاری بین المللی سازمان های استخباراتی را برای پیدا کردن جهادگرایان آلمانی که در سوریه یا عراق برای داعش جنگیده اند، بسیار مهم دانست. او گفت: «(همکاری) با امریکایی ها و با دیگر سازمان های استخباراتی در منطقه که به ما اغلب اطلاعاتی را می رسانند، بسیار مهم است. این اطلاعات برای ما به خصوص برای تامین امنیت مردم در آلمان تعیین کننده است».

او که در میزگرد تخصصی «جهادگرایی پس از خلافت» سخن می گفت، به این اشاره کرد که در برابر میل به تبادله اطلاعات در اتحادیه اروپا موانع تکنیکی و قضایی وجود دارد.

جولیان کینگ، کمیسار اتحادیه اروپا برای امنیت گفت که برای رفع موانع در این بخش تلاش می شود. او افزود که موارد تبادل اطلاعات میان کشورها در مورد مبارزه با تروریسم از سال ۲۰۱۵ تا به حال ۴۰ درصد افزایش یافته است.

جالب توجه است که توماس دیمیزیر مانند زیگمار گابریل و اورزولا فون دیر لاین، وزیران خارجه و دفاع آلمان، طرفدار طرح «امنیت شبکه بندی شده» یا تبادله اطلاعات امنیتی هستند، اما نامی از آن نمی برند. 

دیمیزیر فقط راجع به کار پولیس و سازمان های استخباراتی صحبت نکرد. او راجع به فعالیت پیشگیرانه و لزوم از بین بردن شرایط ایده آل برای فعالیت های تروریستی نیز سخن گفت.

جنگجویان خارجی داعش به دنبال مناطق جدیدی برای فعالیت هستند

در بحث گروهی «منطقه ساحل را امن بسازیم» دقیقا درهمین باره صحبت شد. چندین رئیس دولت افریقایی، رئیس بانک جهانی و دبیرکل چارچوب پیمان نامه سازمان ملل برای تغییر اقلیم، رابطه میان توسعه، تغییر اقلیمی و امنیت را به وضوح نشان دادند. نبود فرصت، مدیریت بد دولتی و نبود آموزش، زمینه ایجاد تروریسم و فعالیت های تروریستی را فراهم می کند.

موسی فکی، رئیس اتحادیه افریقا خطر نبود امکانات آموزشی را با قصه زنی از منطقه دریاچه چاد به تصویر کشید: این زن می خواست خود را به عنوان مهاجم انتحاری منفجر کند. به او گفته بودند که در بهشت خودش می تواند شوهرش را انتخاب کند.

وزیر خارجه تونس، در بخش دیگر این کنفرانس امنیتی گفت که در کشورش بسیاری به دلایل اقتصادی به گروه های تروریستی می پیوندند. 

شمار اشخاصی که از تونس به منطقه تحت حکومت داعش سفر کردند، به نسبت کشورهای دیگر بیشتر بوده است. داعش مدت زیادی قادر بود که در منطقه تحت حکومتش مزد و معاش خوبی پرداخت کند.

باباگانا مونگونو، مقام بلندپایه نظامی و مشاور امنیتی رئیس جمهور نایجریا نگران این است که جنگجویان خارجی داعش – و بومی هایی نیز که در حال فرار هستند – پس از پایان خلافت به دنبال مناطق جدیدی برای فعالیت باشند و به نایجریا بیایند.

مونگونو گفت، فکر می کند که شمار بسیاری از جهادی ها از سوریه و عراق به بوکوحرام ملحق شوند. در سال های گذشته در مجموعا نُه کشور شاخه های رسمی از داعش ایجاد شده که نایجریا یکی از آن ها است.

قمر جاوید باجوه، رئیس اردوی پاکستان گفت که در افغانستان نیز طرفداران داعش در حال افزایش هستند. او گفت که شمار ملیشه های فعال در آن جا به بیش از۲۰ تن افزایش یافته است. باجوه در ادامه گفت، از اتهام ها بر پاکستان مبنی به عدم کوشش کافی در جنگ علیه ترور، دیگر خسته شده است.

او ضمن اشاره به شمار بسیار قربانیان جنگ تروریستی در میان نیروهای امنیتی، به تاریخ افغانستان پرداخت و گفت که تروریسم اسلامگرا آفریده غرب است. غرب حدود ۴۰ سال پیش، مردان جوان را برای جنگ علیه شوروی سابق در افغانستان جلب و جذب کرد و پس از این که آن ها وظیفه شان را انجام دادند و شوروی افغانستان را ترک گفت، غرب این جوانان را به حال خود گذاشت. به گفته جنرال باجوه در سال ۲۰۰۳، از شانسی که پس از بیرون راندن طالبان به وجود آمده بود، به درستی استفاده نشد. چون سربازان امریکایی این کشور را خیلی زود به قصد عراق ترک کردند.

ماتیاس هاین/م.ا