توافقنامه صلح با طالبان؛ خداحافظی با دموکراسی در افغانستان؟

اگر تمامی حاشیه روی های تزئئنی دیپلوماتیک را از توافقنامه صلح دوحه دور کنیم، متأسفانه فقط یک چیز باقی می ماند: تسلیمی غرب به تروریست های بدنام و اسلام گرایان سختگیری که فقط برای این "معامله ترامپ" خود را بی ضرر نشان می دهند.

ایالات متحده امریکا برای این جنگجویان اسلامگرا چه امتیازاتی را قائل شده تا  توافقنامه را امضاء  کنند؟ ایالات متحده آنها (طالبان) را به عنوان شرکای مذاکره کننده در یک سطح برابر ارتقا داد و به آنها متعهد شده که طی ۱۴ ماه تمام نیروهای غربی را از افغانستان به طور کامل خارج کند. حکومت افغانستان به صورت رسمی در این مذاکرات سهم نداشت، اما حالا باید به اصطلاح دندان روی جگر گذاشته و این توافقنامه را بپذیرد.

از طرف دیگر، هیچ امتیاز اساسی وجود ندارد: مطمئنا، افغانستان نباید تهدیدی تروریستی برای غرب باشد. اما، از زمان مداخله اردوی ایالات متحده امریکا در سال ۲۰۰۱، این مساله مطرح نبوده است، حتی در مناطقی كه پس از آن طالبان در آن جا ها دوباره در حال گسترش بودند و به طور متداوم حاکمیت شان را محکمتر کرده بودند.

آنها (طالبان) افغانستان و پاکستان را هدف قرار دادند. در سطح بین المللی این اندیشه وجود دارد که "دولت اسلامی" یا داعش در افغانستان شکست خورده است، اما آیا واقعاً داعش آنجا شکست خورده؟ یا اینکه همانطور که غالباً ادعا می شود، فقط در مخفی گاه های شان پنهان شده اند تا اینکه مطمئن شوند که دیگر جت های امریکایی در حال پرواز بالای سنگرهای شان نیستند. این مساله نیز یک سؤال باقی می ماند، اما این موضوع برای جامعه جهانی بسیار مهم است.

در غیر این، توافقنامه مبهم است: هیچگونه تعهدی در حمایت از حقوق بشر، احترام به قانون اساسی افغانستان و حقوق زنان که به بسیار سختی به دست آمده و همیشه در معرض خطر است، در این توافقنامه صورت نگرفته است.

بسیار تلخ است که دیده می شود فعالان حقوق زنان چگونه تلاش می کنند تا در مصاحبه های شان با رسانه های افغانستان از یک طرف استقامت شان را نگهدارند و از طرف دیگر باید بگویند که طالبان امروز دیگر طالبان دیروزی نیستند. واقعا؟

معاون گروه طالبان اخیراً در یک مقاله به رسانه مشهور نیویارک تایمز، به طور آشکار تصیح کرد که حقوق زنان همچنان پابرجا باقی می ماند، اما "آنطور که در اسلام مشخص شده است"

از سوی دیگر، غرب و حکومت افغانستان باید موضع روشن داشته باشند. اگر طالبان از این توافقنامه پیروی کنند، نیروهای امریکایی از افغانستان خارج خواهند شد. حکومت کابل با تبادله زندانیان، ۱۰۰۰ زندانی که وفادار به دولت افغانستان اند و ۵۰۰۰ هزار جنگجویان اسلامگرای طالبان که در زندان های حکومت محبوس اند، موافقت کرده است. این امر برای طالبان یک معامله خوب است.

از نظر نظامی، آنها (طالبان) در عرض چند روز پنج هزار جنگجوی اضافی به دست می آورند. یک معامله ارزشمند برای میدان نبرد و همچنین در مذاکرات آینده با حکومت افغانستان که باید طی ده روز آینده آغاز شود.

این که در یک آینده قابل پیش بینی نتیجه ای به دست خواهد آمد، همچنان در حال حاضر یک راز است. یک حکومت که به طور کلی پذیرفته شده باشد در کابل وجود ندارد.

چند روز پیش، اشرف غنی، همچنین حریف او عبدالله عبدالله، هر دو می خواستند سوگند وفاداری یاد کنند. عبدالله عبدالله نیز خود را برنده انتخابات ریاست جمهوری افغانستان می داند. او ادعا می کند که صندوق های رأی دهی به نفع غنی دستکاری شده اند. برای طالبان، که حداقل نشان می دهند وحدت دارند، بسیار ساده تر است و می توانند شرکای مذاکره کننده خود را علیه یکدیگرشان به بازی بگیرند.

در برابر این پیش زمینه، تنها یک چیز قطعی باقی می ماند: افغانستان دموکراتیک همانطور که امروز آن را می شناسیم، با همه اشتباهات و نقاط ضعف اش، از بین خواهد رفت. اینکه به چه میزانی و نسبتی دموکراسی و امارات اسلامی طالبان در یک قانون اساسی جدید، گنجانیده خواهد شد، هنوز معلوم نیست.

اکثر افغان ها، هنوز به توافقنامه دوحه امید بسته اند. جنگ ممکن است پایان یابد و هیچ خانواده ای دیگر مجبور به دفن کردن قربانیان جنگ و ترور نشود. این امر به این بستگی دارد که آیا غرب قادر است و یا مایل است طالبان را مجبور به پایبند بودن به وعده های شان کند و همچنین به همان اندازه این امر نیز مهم است که غرب به طور جدی از یک حکومت در کابل حمایت کند.

صلح همیشه فرصتی برای ایجاد تغییرات مثبت ارائه می کند. حتی طالبان نیز نمی توانند دائما کشور را از تعاملات بین المللی به دور نگهدارند، خواه از طریق رسانه های اجتماعی یا تجارت بین المللی.

تبصره: فولوریان وایگند

ترجمه: نبیله کریمی الکوزی