ترکیه خواهان نزدیکی با اتحادیه اروپاست؛ آلمان شرط می گذارد

برای نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا در ویانا، از نامزدان کسب عضویت این اتحادیه نیز دعوت به عمل آمده بود. این نامزدان، کشور‌های حوزه بالقان و طبعاً ترکیه اند.
هنوز مدتی زیادی از آن نگذشته است که سیاستمداران ترکیه، پس از نشست اتحادیه اروپا که در آن دعوت شده بودند، کنفرانس های خبری شورانگیزی را انجام دادند. آنها در این کنفرانس ها با صدای بلند از عدم تفاهم و عدم حمایت از جانب اروپایی ها پس از کودتای ناکام انتقاد کردند. 

اما به تناسب آن در نشست کنونی وزیران خارجه اتحادیه اروپا در ویانا، مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه لحن نرمی داشت. او گفت: «ما یک فضای مثبت داریم، که بهتر شده است.» چاووش اوغلو افزود که ترکیه چندی پیش وضعیت اضطراری را لغو اعلام کرد و حالا در عملی ساختن اصلاحات گام بر می‌دارد. به گفته وی حکومت در انقره در تلاش نزدیکی با اتحادیه اروپاست.

اما آلمان برای چنین نزدیکی دوباره، می‌خواهد شرایطی وضع کند. هایکو ماس وزیر خارجه آلمان فدرال در این نشست ویانا به گونه مشخص خواستار آزادی هفت آلمانی شد که به عنوان زندانی سیاسی در محابس ترکیه به سر می‌برند. ماس گفت: «این قضایا باید حل گردند. این امر گامی به سوی عادی شدن روابط (ترکیه) با آلمان و اتحادیه اروپا خواهد بود.»

هایکو ماس در هفته آینده میلادی به ترکیه می‌رود. در پایان ماه سپتمبر امسال رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به آلمان سفر می‌کند. بازداشت خبرنگاران و منتقدان حکومت‌ و همچنان این واقعیت که اردوغان خودش را با تغییر دادن قانون اساسی ترکیه قدرت بیشتر بخشیده است، این کشور را از اتحادیه اروپا دور ساخت.

اما اردوغان در این اواخر به طور گسترده از استفاده از الفاظ ضد اتحادیه اروپا خودداری می‌کند. شماری زیادی این موضعگیری را تلاشی برای نزدیک شدن دوباره به اتحادیه اروپا می‌خوانند. ژان اسلبورن وزیر خارجه لوکزامبزرگ می‌گوید: «ما می‌بینیم که از لحاظ اقتصادی در ترکیه رکودهایی موجود است. ترکیه به اروپا نیاز دارد.»

بهای واحد پولی ترکیه در هفته ها و ماه های گذشته به شدت سقوط کرد، چیزی که بعداً در نتیجه اختلافات با ایالات متحده امریکا و وضع تعزیرات از جانب واشنگتن، بیشتر از پیش تقویت گردید. اما چاووش اوغلو این‌را رد می‌کند که کشورش گویا به خاطری دوباره به اروپا رجوع کرده که اکنون تحت فشار قرار گرفته است. او گفت: «ما می‌خواهیم مناسبات خود را با همه عادی بسازیم؛ نه به خاطر اینکه ما با ایالات متحده امریکا مشکل داریم. ایالات متحده در حال حاضر تنها با ترکیه نه، بلکه با هریک از کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز مشکل دارد.»

یک چیز ثابت است، و آن اینکه ترکیه از لحاظ اقتصادی، نسبت به هر شریک دیگر جهانی خود، به اتحادیه اروپا وابسته است. اما در حال حاضر مذاکرات بر سر از میان برداشتن تعرفه های گمرکی، که رهبری در انقره روی آن بسیار تأکید دارد، متوقف ساخته شده است. 

تنها آلمان نه، بلکه کشور های دیگر عضو اتحادیه اروپا نیز به حکومت اردوغان گوشزد می‌کنند که خط مشی خود را در مسأله حقوق بشر تغییر بدهد. اسلبورن خواسته اش از ترکیه را چنین بیان کرد: «فقط همین درهای محبس ها باز گردند.»

به قول این وزیر خارجه لوکزامبورگ، با باز گردیدن درهای زندان ها، امکانات بیشتری برای ترکیه نیز فراهم خواهد شد. در رابطه با اینکه ترکیه به این تقاضا لبیک خواهد گفت یانه، و اینکه آیا بر بحران دوامدار مناسبات با شریکان اروپایی اش واقعاً مسلط خواهد شد یانه، این روزها واقعا سرنوشت ساز خواهند بود.

کای کوستنر / ص.ا