افزایش فشار غرب؛ نزدیکی بیشتر پاکستان به چین

انتظار میرود مقامهای چین این هفته در پذیرایی شان از یوسف رضا گیلانی، نخست وزیر پاکستان از «دوستی» شصت ساله میان چین و پاکستان ستایش نموده و بر تقویت آن تاکید کنند، چیزی که میتواند مقابله پاکستان با انتقادهای شدید غربیها از اسلام آباد تعبیر گردد.

قرار است یوسف رضا گیلانی، نخست وزیر پاکستان که بعد از کشته شدن اسامه بن لادن در پاکستان، زیر بار انتقادهای داخلی و خارجی قرار دارد، روز سه شنبه به چین سفر کند. تحلیلگران میگویند سفر رضا گیلانی به چین، که دو کشور همسایه و متحد دیرینه، شانه به شانه ایستاد خواهند شد، پاکستان را برای منحرف ساختن انتقادهای واشنگتن و دیگر کشورها در مورد قضیه رهبر شبکه القاعده، کمک میکند.

طلعت مسعود، جنرال بازنشسته پاکستانی و تحلیلگر مسایل سیاسی میگوید: «چین تنها کشوری است که بعد از عملیات امریکاییها علیه بن لادن، موضع همدردانه با پاکستان گرفته است».

مسعود در مورد سفر گیلانی به پیکنگ میگوید: «این دیدار از این لحاظ مهم است که میتواند در مخالفت با فشار (ایالات متحده) بر پاکستان قرار داشته باشد. این نشان میدهد که پاکستان میخواهد بگوید ما هم کارتهایی برای بازی داریم».

به باور تحلیلگران، چین بعد از عملیات نیروهای ویژه ایالات متحده علیه بن لادن در پاکستان به تاریخ دوم می که گمانهزنیها در مورد اطلاع پاکستان از حضور بن لادن را دامن زده است، نشان داده که از پاکستان حمایت میکند.

جیانگ یو، سخنگوی وزارت خارجه چین چند روز بعد از کشته شدن رهبر القاعده در نزدیکی اسلام آباد، پایتخت پاکستان، گفت با این حال پاکستان «هیچ گاهی خط مقدم مبارزه بین المللی علیه تروریسم نبوده است».

البته حسن نیت پیکنگ نسبت به پاکستان از سوی پاکستانیها نادیده گرفته نشده است. نواز شریف، از مخالفان مشهور حکومت پاکستان به خبرنگاران گفت: «در این مقطع به شدت بحرانی تاریخ، من هیچ کشوری را گفته نمیتوانم که در کنار پاکستان میایستد، به جز چین».

بسیاریها در پاکستان پس از عملیات نیروهای امریکایی بدون اطلاع و اشتراک نیروهای پاکستانی علیه مخفیگاه رهبر القاعده، به این فکرند که اتحاد استراتژیک شان با ایالات متحده به ثبات کشور شان کمک کمی کرده است. تحلیلگران میگویند وضعیت کنونی برای پاکستان مسلح به سلاح اتومی وسوسه برانگیز است تا روابط خود را با چین نزدیکتر سازد.

مسعود میافزاید: «اگر فشارهای هندوستان و امریکا ادامه یابد، پاکستان میتواند بگوید چین در عقب ما قرار دارد. فکر نکنید ما منزوی شده ایم، ما بالقوه یک ابرقدرت را با خود داریم».

چین تامین کننده اصلی سلاح برای پاکستان است و صدور سلاح به پاکستان را به عنوان یک عامل توازن بخش در مقابل هندوستان میبیند، کشوری که اخیرا روابط اش را با ایالات متحده امریکا مستحکمتر کرده است. چین همچنان موافقت کرده است که چندین رآکتور اتومی را در پاکستان بسازد.

کری دومباوغ، عضو یک مرکز تحقیقاتی تحت عنوان «سی ان ای» میگوید موضع پاکستان در مورد تایوان که چین آن را بخشی از قلمرو خود میداند، نیز عامل اساسی حمایت چین از اسلام آباد است. او میافزاید: «پاکستان برای چین حیثیت یک کانال و وکیل مدافع را در جهان اسلام دارد».

برخی تحلیلگران به این باورند که مقامهای چین فکر میکنند که پاکستان بعد از سال 2015 با استفاده از خروج نیروهای بین المللی از افغانستان، نفوذش را در این کشور افزایش خواهد داد. همچنان چین همکاریهای اسلام آباد را در جلوگیری از تهدیدات احتمالی تروریستی در منطقه سنکیانگ ضرورت دارد. این منطقه با پاکستان مرز مشترک دارد.

سرانجام چین خواستار آرامی در منطقه، خصوصا در بلوچستان پاکستان است، مسیری که چین در نظر دارد از شرق میانه نفت را توسط پایپ لاینی که سنکیانگ را به بحیره عرب وصل میسازد، انتقال بدهد.

اما تحلیلگران به این نکته نیز اشاره میکنند که دوستی میان چین و پاکستان هم اندازهای دارد. حسین عسکر، تحلیلگر مسایل سیاسی میگوید: «چین برای پاکستان مهم است و همین طوری باقی خواهد ماند، اما زمانی که مساله بر سر تکنولوژی پیشرفته است، شما باید به ایالات متحده امریکا و غرب روی بیاورید، همچنان به خاطر نفوذی که اینها در درون بانک جهانی و صندوق بین المللی پول دارند».

اندریو سمال، کارشناس روابط چین و پاکستان در موسسه تحقیقاتی «جرمن مارشال فند» ایالات متحده امریکا نیز با این نظر موافق است. او میافزاید که چین پاکستان را برای ایجاد توازن در منطقه و مهار هندوستان در جنوب آسیا با خود دارد، نه این که بخواهد این کشور «یک برادر آسیایی یا قدرت جهانی گردد».

فرانس پرس/ عارف فرهمند

ویراستار: روح الله یاسر