آیا در شرایط فعلی عملی شدن پروژه تاپی ممکن است؟

کار عملی پروژه تاپی در سال ۲۰۱۸ میلادی در ولایت هرات به گونه رسمی آغاز شد. در مراسم گشایش این پروژه رئیس جمهور پیشین افغانستان، رئیس جمهور ترکمنستان، نخست وزیر پاکستان و وزیر خارجه هند حضور داشتند.

اما پس از چندی به دلایل نامعلومی کار این پروژه متوقف گردید. اکنون حکومت طالبان که از سوی هیچ کشوری به رسمیت شناخته نشده است و شماری از مقام‌های آن تحت تحریم‌های بین‌المللی هستند، می‌خواهد که کار عملی پروژه تاپی را آغاز کند.

بیشتر بخوانید: ترکمنستان و افغانستان در مورد تسریع پروژه تاپی گفتگو می کنند

مفتی برهان، سخنگوی وزارت معادن و پترولیم طالبان به دویچه وله می‌گوید که بحث‌های همه جانبه با کشور ترکمنستان در باره پروژه تاپی به فرجام رسیده است و به زودی کار عملی این پروژه آغاز خواهد شد.

او می‌گوید: «علت تاخیر آن جنگ‌های داخلی و نبود امنیت بود.» او علاوه می‌کند که اکنون امنیت افغانستان تامین است و برای تطبیق پروژه تاپی بستر مناسب و امن به میان آمده است.

 او می‌افزاید: «در روز پانزدهم ماه محرم نشستی با امانوف رئیس اجرایی پروژه تاپی انجام شد. رهبری وزارت تقاضا کرد که در نشست آینده تاریخ آغاز پروژه تاپی را تعیین کنند. وقتی آنان تاریخ را تعیین کنند، کار عملی پروژه آغاز می‌شود.»

بیشتر بخوانید: وزارت خارجه طالبان: ترکمنستان کارعملی پروژه تاپی را در ماه سپمبر آغاز می کند

سخنگوی وزارت معادن طالبان می‌گوید که به روز هفتم ماه جون مقام‌های ترکمنستان و طالبان به گونه رسمی توافق کردند که توافقنامه‌های پیشین پروژه تاپی به جای خود باقی بماند و دو طرف به تطبیق آن متعهد شدند.

او گفت که پس از تکمیل شدن پروژه تاپی، افغانستان سالانه ۴۰۰ میلیون دالر عاید از طریق ترانزیت به دست خواهد آورد و افزون بر این گاز نیز به این کشور داده خواهد شد.

 برهان می‌افزاید: «در سال اول ۵۰۰ میلیون متر مکعب گاز به افغانستان داده می‌شود، در سال دوم ۱۰۰۰ میلیون متر مکعب و در سال سوم یک و نیم میلیارد متر مکعب گاز به افغانستان داده خواهد شد.»

چگونگی استملاک زمین‌های مردم که در مسیر پروژه تاپی قرار دارند، هنوز هم مشکل جدی به شمار می‌رود که از سال‌های گذشته تاکنون حل ناشده باقی مانده است.

اما یکی از مقام‌های طالبان می‌گوید که به زودی استملاک زمین‌های مردم را آغاز می‌کنند و در این باره تیم‌های تخنیکی ترکمنستان نیز به افغانستان آمده و گفتگو کرده اند.

 آیا طالبان توانایی تطبیق پروژه تاپی را دارند؟

مسئولان اتاق تجارت و سرمایه گذاری افغانستان می‌گویند که تطبیق پروژه تاپی از لحاظ اقتصادی برای افغانستان بسیار مهم است، اما هنوزهم برخی مشکلات وجود دارد که مانع عملی شدن این پروژه می‌گردد.

خان جان الکوزی، عضو هیئت عامل اتاق تجارت و سرمایه گذاری افغانستان به دویچه وله می‌گوید که به رسمیت شناخته نشدن طالبان، روشن نبودن پالیسی هند و پاکستان در قبال پروژه تاپی‌، روابط تیره طالبان با جهان و مشکلات سیستم بانکی از عوامل عمده ای اند که احتمالاً مانع عملی شدن پروژه تاپی خواهند شد.

 الکوزی می‌افزاید: «طرح‌های مشخص جامعه جهانی و بانک‌های بین المللی که این پروژه را از لحاظ اقتصادی تمویل کنند، تاکنون معلوم نیست.»

بیشتر بخوانید: آیا کار عملی پروژه تاپی در افغانستان از سر گرفته می‌شود؟

او می‌گوید: «مساله به رسمیت شناختن طالبان مطرح است. حالا تنها ترکمنستان در باره این پروژه صحبت می‌کند، اما موقف هند، پاکستان و جهان معلوم نیست. سرنوشت پروژه تاپی وابسته به جهان است، این یک پروژه مشترک است و به یک حرکت مشترک نیاز دارد.»

 پروژه تاپی برای افغانستان چه اهمیت دارد؟

آگاهان امور اقتصادی می‌گویند تاپی یک پروژه بنیادی اقتصادی برای افغانستان است. گل شاه صبری، آگاه امور اقتصادی به دویچه وله می گوید که پروژه تاپی در کنار ترانزیت گاز برخی از پروژه‌های خورد دیگری نیز به همراه دارد.

این استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه کابل می‌افزاید: «همراه با عملی شدن پروژه تاپی، کیبل‌های پروژه فایبر نوری نیز امتداد داده می‌شوند. با این کار افغانستان با دیگر کشورها وصل شده و به یک کشور ترانزیتی مبدل می‌شود.»

وزارت امور داخله طالبان می‌گوید که میان مقام‌های این وزارت و مسئولان پروژه تاپی به گونه آنلاین نشستی برگزار شده و پلان تامین امنیت این پروژه را با آنان شریک ساخته اند.

پایپ‌لاین پروژه تاپی ۱۸۰۰ کیلومتر طول دارد که قرار است گاز ترکمنستان را از راه افغانستان به پاکستان و سپس به هندوستان انتقال دهد.

فریدالله ظاهر