Όπερα σε πρώην ναζιστικές εγκαταστάσεις;

Η Όπερα Νυρεμβέργης χρειάζεται επειγόντως ανακαίνιση. Το έργο θα ξεκινήσει το αργότερο το 2025, ανακοίνωσε ο δήμος της ιστορικής γερμανικής πόλης. Και προτείνει ως προσωρινό τόπο μεταστέγασης και λειτουργίας της όπερας τις ναζιστικές εγκαταστάσεις (Reichsparteitagsgelände) στις παρυφές της πόλης όπου το ναζιστικό κόμμα πραγματοποιούσε τα συνέδριά του από το 1933 μέχρι το 1938.

«Εδώ είναι απτή η ιδεολογική τύφλωση των ναζί»

Η λεγόμενη Αίθουσα Συνεδρίων (Kongresshalle), είναι σήμερα ένα αρχιτεκτονικό ερείπιο χωρητικότητας 50.000 ατόμων, όπου οι ναζί διοργάνωναν τα συνέδριά τους. Στεγάζει σήμερα το Κέντρο Τεκμηρίωσης των συνεδρίων του ναζιστικού κόμματος, καθώς και ένα μουσείο για την ιστορία των εγκαταστάσεων, αλλά και τη σημασία της Νυρεμβέργης ως κέντρου ναζιστικής προπαγάνδας. Λίγο πιο πέρα βρίσκεται το Στάδιο Ζέπελιν (Zeppelinfeld), γνωστό κυρίως από προπαγανδιστικές ταινίες της εποχής, όπως της Λένι Ρίφενσταλ,  όπου οι ναζί πραγματοποιούσαν παρελάσεις στα πλαίσια των συνεδρίων τους.

Ενστάσεις  στα σχέδια του δήμου Νυρεμβέργης διατυπώνει ο ιστορικός Μπερντ Βιντσχάιμερ από τον σύλλογο «Ιστορία για Όλους», ο οποίος πραγματοποιεί ξεναγήσεις στους αχανείς αρχιτεκτονικούς χώρους που εν μέρει έχουν κριθεί διατηρητέοι για ιστορικούς λόγους. Μιλώντας στον ραδιοσταθμό Deutschlandradio Kultur τονίζει ότι «το κτίριο συμβολίζει την αποτυχία μιας μεγαλομανούς δικτατορίας». Κατά την εκτίμησή του δεν υπάρχει άλλος τόπος σε γερμανικό έδαφος όπου είναι τόσο απτή η ιδεολογική τύφλωση και η παράνοια των ναζί του Αδόλφου Χίτλερ. «Το 2019 πριν το ξέσπασμα της πανδημίας ξεναγήσαμε στους χώρους του Συνεδριακού Κέντρου περίπου 4.000 ομάδες επισκεπτών», υπογραμμίζει για να δείξει πόσο μεγάλο είναι το ενδιαφέρον γερμανών και ξένων επισκεπτών.

«Μια πληγή που πρέπει να παραμείνει ανοιχτή»

Ο γερμανός ιστορικός επισημαίνει ότι τα σχέδια του δήμου Νυρεμβέργης δεν αφορούν μόνο την κατασκευή προσωρινής σκηνής και θέσεων για θεατές, αλλά και τη στέγαση υπαλλήλων καθώς και την δημιουργία προσωρινών αιθουσών για τις πρόβες των καλλιτεχνών: «Οι κατασκευαστικές παρεμβάσεις θα αλλάξουν μια για πάντα τη μορφή του κτιρίου, μιας και η όπερα είναι σήμερα ο μεγαλύτερος πολιτιστικός θεσμός της πόλης με πολλές δεκάδες εργαζόμενους

Ο Μπερντ Βιντσχάιμερ εκφράζει δυσφορία επειδή ο δήμος δεν συμβουλεύθηκε τον σύλλογο «Ιστορία για Όλους» πριν διατυπώσει τις προθέσεις του: «Αμφισβητούμε ότι το ιστορικό αυτό κτίριο θα μετασχηματιστεί μέσω της τέχνης και του πολιτισμού. Ουδείς μας είπε πώς θα επιτευχθεί αυτό. Αν δεχθούμε ότι οι εγκαταστάσεις των ναζί εδώ στη Νυρεμβέργη είναι μια ανοιχτή πληγή που μας παραπέμπει στην ολέθρια ναζιστική περίοδο, τότε αυτή η πληγή πρέπει να παραμείνει ανοιχτή. Αυτή είναι η άποψή μας».

Ο γερμανός ιστορικός δεν γνωρίζει αν είναι σε θέση να αποτρέψει τα σχέδια του δήμου, μιας και όπως λέει το δημοτικό συμβούλιο βρίσκεται ένα βήμα πριν από τη λήψη της αμφιλεγόμενης απόφασης: «Όπως και να είναι τα πράγματα, έχει καθοριστική σημασία να διατυπώσουμε δημόσια και με σαφήνεια τη θέση του συλλόγου μας», καταλήγει ο Μπερντ Βιντσχάιμερ.

BR24, Deutschlandfunk Kultur

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος