Χερσώνα: Επιστροφή σε μια απελευθερωμένη πόλη

Είχα να έρθω στην Χερσώνα ένα χρόνο. Ακόμη και σε καιρό ειρήνης θα με αναστάτωνε να γυρίσω στο σπίτι μου μετά από ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Η γενέτειρά μου βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο του πολέμου. Στα μέσα Νοεμβρίου ο ουκρανικός στρατός επέστρεψε στη Χερσώνα και οι ρωσικές δυνάμεις αποσύρθηκαν στην απέναντι όχθη του ποταμού Δνείπερου. Από εκείνη την ημέρα οι κάτοικοι της πόλης αγκαλιάζουν καθημερινά Ουκρανούς στρατιώτες, ζητούν αυτόγραφα και στέκονται στις ουρές για νερό και ανθρωπιστική βοήθεια. Σιγά σιγά μαθαίνουν πώς να βρίσκουν καταφύγιο από τα πυρά του πυροβολικού και μιλούν συνεχώς για τα όσα έζησαν κατά τη διάρκεια της εννιάμηνης ρωσικής κατοχής.

Προς το παρόν η Χερσώνα παραμένει αποκλεισμένη, με την πρόσβαση στην πόλη να είναι περιορισμένη. Στρατός και αστυνομία κάνουν λόγο για «μέτρα σταθεροποίησης». Σε δημοσιογράφους και μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων επιτρέπεται η είσοδος μόνο συνοδεία στρατιωτών. Οι κάτοικοι της πόλης είναι διχασμένοι: μεταξύ της χαράς της απελευθέρωσης και του φόβου νέων εχθροπραξιών, μιας και η Χερσώνα βρίσκεται πλέον σε απόσταση αναπνοής από το μέτωπο. 

Οι Ρώσοι βομβαρδίζουν την πόλη από την απέναντι όχθη

Οι ουκρανοί στρατιώτες λένε ότι πολλοί κάτοικοι δεν έχουν συνειδητοποιήσει την νέα κατάσταση. Ακόμα δεν υπάρχει λειτουργικό σύστημα προειδοποίησης κατά των αεροπορικών επιδρομών, ούτε ασφαλή καταφύγια. Στο μεταξύ ο ρωσικός στρατός βομβαρδίζει την Χερσώνα από την άλλη όχθη του ποταμού, πλήττοντας, μια υποδομές ηλεκτρισμού και ύδρευσης, μια στρατιωτικές εγκαταστάσεις και μια κατοικίες. Ήδη υπάρχουν νεκροί και τραυματίες μεταξύ του πληθυσμού. 

Στο μεταξύ στην οδό Περεκόπσκα δύο άνδρες κατεβάζουν μια γιγαντοαφίσα, η οποία εκθειάζει την ρωσική προσάρτηση. Οι άνδρες λένε ότι οι Ρώσοι κρέμασαν παντού στην πόλη τέτοιες αφίσες: «Έχουμε ακόμα δουλειά τουλάχιστον μίας εβδομάδας», ισχυρίζεται ένας από αυτούς.

Στις ουρές για τα απαραίτητα

Η προθυμία των κατοίκων να διηγηθούν είναι μεγάλη. Ο συνταξιούχος γιατρός Σέρχιι Ανατολιγιόβιτς, για παράδειγμα, μου δείχνει έναν «θάλαμο βασανιστηρίων» των ρώσων κατακτητών. Βρίσκεται σε ένα πρώην κέντρο κράτησης, όπου η ρωσική διοίκηση φυλάκιζε αντιπάλους του καθεστώτος. Έξω στέκονται αστυνομικοί και μέσα οι ειδικοί καταγράφουν σημάδια βασανιστηρίων. «Τα πρωινά άκουγες τον ρωσικό ύμνο, τον οποίο αναγκάζονταν να τραγουδούν οι κρατούμενοι», θυμάται μια πωλήτρια από ένα γειτονικό κατάστημα. «Το βράδυ ακούγονταν τρομακτικές κραυγές». Μετά την απελευθέρωση, κάποιος έγραψε στην πόρτα «Δόξα στην Ουκρανία και τις ένοπλες δυνάμεις της».

Ο ανεφοδιασμός της Χερσώνας δεν έχει ακόμα αποκατασταθεί. Οι κάτοικοι περιμένουν στις ουρές νερό, μια πρόσβαση στο ίντερνετ ή ουκρανικές κάρτες SIM. Η πρώτη μέρα της απελευθέρωσης γιορτάστηκε στην Πλατεία Ελευθερίας. Ακόμα και σήμερα γίνονται σχεδόν καθημερινά συναυλίες, αλλά οι περισσότεροι προτιμούν να περιμένουν υπομονετικά στην ουρά για φαγητό, ζεστά ρούχα και φάρμακα. Υπάρχουν κάποια ρωσικά προϊόντα στα μαγαζιά, κυρίως ποτά ή τσιγάρα, τα οποία ωστόσο ολοένα και λιγοστεύουν. Οι πωλητές λένε ότι από τον Οκτώβριο δεν έχουν κάνει νέες παραλαβές.

Ίχορ Μπουρντίγκα
Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος