«Φρένο» στους κερδοσκόπους από τον ΟΗΕ;

«Χθες ήταν η Αργεντινή, σήμερα η Ελλάδα και αύριο ίσως και η Γαλλία», έγραψαν σε επιστολή τους 17 γνωστοί οικονομολόγοι, ανάμεσά τους ο Τομά Πικετί, η Μαριάνα Ματσουκάτο, ο Χάινερ Φλάσμπεκ και ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας Γιάνης Βαρουφάκης. Οι «17» καλούν τις ευρωπαϊκές χώρες να υπερψηφίσουν ένα πλαίσιο κανόνων για την πτώχευση κρατών στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ σήμερα στη Νέα Υόρκη.

Οι πιθανότητες να βρει ευήκοα ώτα η παραπάνω έκκληση είναι μικρές. Παρ' όλα αυτά, η θεμελιώδης ιδέα των προτάσεων που περιλαμβάνει έχει γίνει προ πολλού αποδεκτή από νομικούς, οικονομολόγους, ειδικούς των χρηματαγορών και πολιτικούς. Όπως το Πτωχευτικό Δίκαιο εντός των κρατών προστατεύει υπερχρεωμένες επιχειρήσεις και ιδιώτες έναντι των δανειστών τους, έτσι χρειάζονται και τα ίδια τα κράτη αντίστοιχο νομικό πλαίσιο. Μία τέτοια ρύθμιση θα καθιστούσε δυνατή την ελεγχόμενη χρεοκοπία, η οποία θα έχει στόχο να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα τόσο για τον οφειλέτη όσο και για τον δανειστή. Αυτή θα ήταν μία πολύ πιο λογική διαδικασία συγκριτικά με τον τρόπο που αντιμετωπίζονται οι σημερινές κρίσης χρέους των κρατών.

Άκρως αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι η Αργεντινή. Η χώρα της Λατινικής Αμερικής είχε προβεί το 2001 σε αναδιάρθρωση του χρέους της, με το 92% των πιστωτών της να παραιτούνται από μέρος των απαιτήσεών τους, προτιμώντας να πάρουν πίσω έστω ένα μέρος των χρημάτων τους αντί να θέτουν αξιώσεις στις οποίες η χρεοκοπημένη τότε Αργεντινή αδυνατούσε να ανταποκριθεί. Ωστόσο, μία ομάδα κερδοσκοπικών επενδυτικών ταμείων επέμεινε να διεκδικήσει ενώπιον δικαστηρίου το σύνολο των απαιτήσεών που είχαν έναντι της Αργεντινής.

Η Ελλάδα απείχε σχετικής ψηφοφορίας πέρυσι στον ΟΗΕ

Η πρόεδρος της χώρας Κριστίνα Φερνάντες δεν δίστασε πέρυσι να κάνει λόγο ενώπιον των Ηνωμένων Εθνών για «γύπες» και «οικονομική τρομοκρατία». Τότε μια ομάδα 77 αναπτυσσόμενων και χωρών με αναδυόμενες οικονομίες είχαν κατορθώσει να «περάσουν» μία απόφαση που προετοίμασε τη βάση ψηφίσματος που υποβλήθηκε τώρα προς ψήφιση και αφορά τη διαδικασία χρεοκοπίας κρατών.

Παρά την υπερψήφιση του σχεδίου από την πλειοψηφία της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 2014, 11 χώρες -ανάμεσά τους οι ΗΠΑ, η Μ. Βρετανία, η Ιαπωνία και η Γερμανία- το καταψήφισαν. Της ψηφοφορίας επέλεξαν να απόσχουν οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα.

Στο μεταξύ το Βέλγιο έχει ψηφίσει έναν νόμο που στρέφεται κατά της δράσης των ληστρικών επενδυτικών ταμείων και στη Γερμανία έχει «ανάψει» η αντιπαράθεση πολλών ειδικών γύρω από το ζήτημα της θεσμοθέτησης διεθνούς δικαίου για την πτώχευση κρατών. Ακόμη και το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, το οποίο κατά τα άλλα δεν χάνει ευκαιρία να υπενθυμίζει σε Έλληνες και Αργεντινούς τις ανεκπλήρωτες υποχρεώσεις τους, τάσσεται υπέρ ενός πλαισίου για την κρατική χρεοκοπία.

Το σημείο που διχάζει υποστηρικτές και πολέμιους του σχετικού ψηφίσματος στα Ηνωμένα Έθνη είναι περισσότερο τεχνικής φύσεως: Μπορεί το ζήτημα να διευθετηθεί αποτελεσματικότερα εντός του ΟΗΕ ή στο ΔΝΤ; Το τελευταίο, που ζητεί με ολοένα πιο επιτακτικό τρόπο τη διαγραφή μη βιώσιμου χρέους ως προϋπόθεση για να παράσχει δανειακή στήριξη, δεν θεωρείται αμερόληπτο από ακτιβιστές στο πεδίο της αναπτυξιακής πολιτικής. Όπως υπογραμμίζουν, ένα διαιτητικό όργανο οφείλει να είναι ανεξάρτητο από οφειλέτες και δανειστές.

Άρης Καλτιριμτζής (Manager Magazin)