Τουρκία και Ιράν: οι «νέοι φίλοι» των Παλαιστινίων;

Το ειρηνευτικό σχέδιο του προέδρου Τραμπ για την Εγγύς Ανατολή απορρίφθηκε από το σύνολο των αραβικών χωρών ωστόσο οι αντιδράσεις κρίνονται ως σχετικά χαλαρές. Δύο κυρίως χώρες που δεν ανήκουν καν στον αραβικό κόσμο ανέβασαν τους τόνους κατά της «συμφωνίας του αιώνα» όπως την ονόμασε ο αμερικανός πρόεδρος: Η Τουρκία και το Ιράν. Ο ιρανός πνευματικός ηγέτης Αλί Χαμενεΐ σημείωνε στο twitter ότι οι «τύραννοι» και οι «χούλιγκαν» έδειξαν με το σχέδιό τους πόσο κακόβουλοι είναι. Και πρόσθεσε ότι το ειρηνευτικό σχέδιο «θα πεθάνει πριν τον πρόεδρο που το υπογράφει». Από την πλευρά του ο πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε ότι «το σχέδιο του Τραμπ δεν είναι τίποτα άλλο από ένα όνειρο που απειλεί την ειρήνη στην περιοχή».

Τα τουρκικά συμφέροντα

Με την παρουσία της στη Λιβύη, καθώς και την εισβολή στη βόρεια Συρία η Τουρκία ξεσήκωσε πολλές χώρες της περιοχής εναντίον της. Στα σχέδιά της Άγκυρας στη Λιβύη προβάλλουν σθεναρή αντίσταση Αίγυπτος, Αραβικά Εμιράτα και Σαουδική Αραβία. Αυτές οι χώρες επικρίνουν και την τουρκική στρατιωτική επέμβαση στη Συρία επειδή εκτιμούν ότι ενδέχεται να οδηγήσει σε περαιτέρω αποσύνθεση της χώρας ανοίγοντας το δρόμο στη δημιουργία νέων τζιχαντιστικών ομάδων. Τις ανησυχίες αυτές επιβεβαιώνει το γεγονός ότι πολλοί μαχητές του Ισλαμικού Κράτους δραπέτευσαν από κουρδικά στρατόπεδα και κρατητήρια όταν ξεκίνησε η τουρκική εισβολή στη Συρία. Ιδιαίτερα επικριτικός στο ρόλο της Άγκυρας στην Συρία είναι ο αραβικός Τύπος. Η αιγυπτιακή εφημερίδα Αλ Αχράμ έγραφε για παράδειγμα ότι η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί «να επεκτείνει τη επιρροή της σε όσες περιοχές ανήκαν κάποτε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία».

Την ίδια στιγμή η Τουρκία στηρίζει τόσο πολιτικά, όσο και οικονομικά τις παλαιστινιακές οργανώσεις Χαμάς και Φατάχ. Σε κίνηση εντυπωσιασμού παρέδωσε στις αρχές Ιανουαρίου στους Παλαιστινίους ψηφιακά αντίγραφα αρχείων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που αναφέρονται στα κυριαρχικά δικαιώματα των σημερινών αυτόνομων παλαιστινιακών εδαφών. Με τον τρόπο αυτό η Άγκυρα θέλει να εμφανίζεται ως προστάτιδα δύναμη των Παλαιστινίων. Σκοπό της να ενισχύει την αποδοχή της, περισσότερο στους αραβικούς πληθυσμούς και λιγότερο στις αραβικές κυβερνήσεις.

Τα σχέδια του Ιράν

Και η Τεχεράνη όμως δίνει μάχη για να κερδίσει την εύνοια του αραβικού κόσμο. Μέχρι τη δολοφονία του διοικητή των δυνάμεων Αλ Κουντς στρατηγού Σουλεϊμανί, χιλιάδες άνθρωποι είχαν διαδηλώσει σε χώρες, όπως το Ιράκ και ο Λίβανος κατά της ιρανικής επιρροής στην Εγγύς Ανατολή. Κοινό αίτημα Σιιτών και Σουνιτών ήταν ένα κράτος με κύριο μέλημα το εθνικό συμφέρον και όχι θρησκεία. Οι διαδηλώσεις αυτές ήταν αρκετές για να θορυβήσουν το ιρανικό καθεστώς.

Ο θάνατος του Κασεμ Σουλεϊμανί όμως θεωρείται σημείο καμπής. Κυρίως οι ιρακινοί Σιίτες αντιμετωπίζουν πλέον το Ιράν ως τη δύναμη που θα τους προστατέψει από τις αμερικανικές επιθέσεις. Τασσόμενη στο πλευρό των Παλαιστινίων η Τεχεράνη διατυπώνει τη αξίωση να προστατέψει εκείνη την Εγγύς Ανατολή από τις ΗΠΑ. Με τον τρόπο αυτό το ιρανικό καθεστώς προσπαθεί να συσπειρώσει τον ιρανικό πληθυσμό της χώρας λίγο πριν τις επικείμενες εθνικές εκλογές με το σκεπτικό ότι τίποτα δεν ενώνει ένα λαό τόσο, όσο ο κοινός εχθρός. Στην περίπτωση αυτή οι ΗΠΑ και το Ισραήλ.

Κέρστεν Κνιπ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος