Το πρώτο ταξίδι του 'Ολαφ Σολτς οδηγεί στο Παρίσι

H απάντηση σε ερώτηση της δημοσιογράφου τηλεοπτικής εκπομπής προς τα πού προγραμματίζει το πρώτο ταξίδι στο εξωτερικό ο Όλαφ Σολτς είπε χωρίς να διστάσει ούτε λεπτό: «στο Παρίσι». Κι αυτό θα γίνει.Ο νέος καγκελάριος της Γερμανίας την τρίτη κιόλας ημέρα της θητείας του πηγαίνει στον πιο σημαντικό ευρωπαίο εταίρο της Γερμανίας, στη γειτονική Γαλλία. Βέβαια ο Όλαφ Σολτς δεν θα πατήσει για πρώτο φορά το πόδι του στο προεδρικό μέγαρο των Ηλυσίων. Οι μνήμες από συναντήσεις του ως αντικαγκελαρίου της Μέρκελ και υπουργού Οικονομικών και ως εταίρου του Γάλλου ομολόγου του Μπρουνό Λεμέρ είναι ακόμη ισχυρές. «Για μας ο Σολτς αντιπροσωπεύει τη συνέχεια και την προβλεψιμότητα» λέει ο Κριστόφ Αρέντ, βουλευτής του κυβερνητικoύ κόμματος LREM. 

Γαλλική χαρά για τη νέα κυβέρνηση

Αλλά και από πλευράς ουσίας η Γαλλία διάκειται θετικά απέναντι στον Σολτς. «Νομίζω ότι το Παρίσι διάβασε με μεγάλη χαρά την κυβερνητική προγραμματική συμφωνία σε ό,τι αφορά στο κομμάτι για την Ευρώπη, την εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας» είπε ο Ρόνια Κεμπίν από το Ίδρυμα Επιστήμη και Πολιτική. «Κυρίως επειδή η νέα γερμανική κυβέρνηση θέλει να οικοδομήσει μια στρατηγικά αυτόνομη Ευρώπη. Δηλαδή μίαν Ευρώπη που να είναι σε θέση ομόφωνα να δημιουργήσει μια εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας. Πρόκειται για μια μακρά επιθυμία του Γάλλου προέδρου που όμως σκόνταφτε στους ενδοιασμούς του Βερολίνου. «Η κυβερνητική συμφωνία σε πολλά της σημεία μοιάζει σαν μια καθυστερημένη απάντηση στο προτεταμένο χέρι του Μακρόν στη Γερμανία» λέει ο Πολ Μορίς από το IFRI. Είναι σαφές ότι η Γαλλία ήταν επί χρόνια απογοητευμένη από τη Γερμανία της Μέρκελ.

Τον Σεπτέμβριο του 2017 με την ομιλία του στη Σορβόννη, ο πρόεδρος Μακρόν παρουσίασε ένα φιλόδοξο σχέδιο για το μέλλον της Ευρώπης. «Η Ευρώπη που γνωρίζουμε είναι πολύ αδύναμη, πολύ αργή, πολύ αναποτελεσματική, αλλά μόνο η Ευρώπη μας δίνει περιθώρια ελιγμών σε αυτόν τον κόσμο, όταν πρόκειται για τις μεγάλες προκλήσεις». Η πρόταση του Μακρόν; Περισσότερη Ευρώπη. Η ελπίδα του; Η Γερμανία να σταθεί όρθια, να σταθεί στο πλευρό της Γαλλίας και να διαμορφώσει ένα κοινό ευρωπαϊκό μέλλον.  Όμως απάντηση δεν δόθηκε. Κυρίως γιατί η Γερμανία δεν ήθελε να κάνει ένα μεγάλο βήμα προς την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Σπάσιμο ταμπού η διαφοροποιημένη ολοκλήρωση

«Με τη νέα ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα είμαστε σε θέση να επιτύχουμε περισσότερους κοινούς στόχους σε θέματα ευρωπαϊκής πολιτικής από ό,τι πριν», υποστηρίζει η Ρόνια Κεμπίν. Το κυβερνητικό πρόγραμμα της νέας κυβέρνησης περιλαμβάνει πάνω από επτά σελίδες ριζικών στόχων και επενδυτικών σχεδίων για ολόκληρη την Ευρώπη. Είναι αδιανόητο κατά πάσα πιθανότητα να υποστηριχθεί αυτό από τους ευρωπαίους γείτονες, ιδίως όσον αφορά στην Πολωνία ή την Ουγγαρία. Θεωρητικά, αυτά τα κράτη θα μπορούσαν να μπλοκάρουν τις μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, στη συμφωνία αναφέρεται επίσης ότι δεν είναι επιθυμητό να περιμένει κανείς αυτούς που θέλουν να φρενάρουν: «Θα δώσουμε προτεραιότητα σε κοινοτικές διαδικασίες, αλλά όπου είναι απαραίτητο, θα προχωρήσουμε με μεμονωμένα κράτη-μέλη» αναφέρεται στην προγραμματική συμφωνία. «Δεν ανήκε στο πολιτικό DNA της προηγούμενης κυβέρνησης η αναφορά στη λεγόμενη διαφοροποιημένη ολοκλήρωση» παρατηρεί η Κεμπίν, «πάντα θεωρήθηκε και οι 27 πρέπει να προχωρήσουν με τον ίδιο βηματισμό».

Αλλά τώρα για τις μικρότερες ομάδες των λεγόμενων πρόθυμων αυτό καθίσταται δυνατόν. Αυτή είναι η καινοτομία που περίμενε η Γαλλία. Η συμφωνία συνασπισμού αποδίδει επίσης μεγάλη σημασία στις γαλλογερμανικές σχέσεις. «Στη σελίδα 136 γίνεται αναφορά στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση» παρατηρεί με χαρά ο Κριστόφ Αρέντ που βρίσκεται στο διοικητικό συμβούλιο της IFRI εκφράζοντας την ικανοποίησή του. «Αποτελεί ένα ισχυρό μήνυμα ότι η μελλοντική γερμανική κυβέρνηση λαμβάνει πολύ σοβαρά αυτή τη Συνέλευσηκαι ότι μπορούμε επίσης να ξεπεράσουμε τα εμπόδια μέσω άλλων επιπέδων συνεργασίας». 

Κάθε γάμος έχει και σημεία διαφωνιών

Ωστόσο, φαινομενικά ανυπέρβλητα ζητήματα παραμένουν. Όπως το ευαίσθητο ζήτημα της πυρηνικής ενέργειας. Δεν υπάρχει καμία αλλαγή στα γερμανικά σχέδια εξόδου από την πυρηνική ενέργεια. Ο νέος γερμανικός συνασπισμός έχει θέσει ως στόχο την δημιουργία του 80% της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές έως το 2030. Αλλά ταυτόχρονα, στηρίζει σθεναρά την έξοδο από την πυρηνική ενέργεια. Στη Γαλλία οι αρμόδιοι πιστεύουν ότι οι κλιματικοί στόχοι μπορούν να επιτευχθούν μόνο μέσω της καλύτερης, σύγχρονης πυρηνικής ενέργειας. Το Παρίσι αντικρύζει τον νέο υπουργό Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ, υπέρμαχο της αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής, με σκεπτικισμό ή και φόβο.

Ως επικεφαλής του FDP στην εξουσία, η μεταρρύθμιση του Ευρωπαϊκού Συμφώνου Σταθερότητας προς την κατεύθυνση μεγαλύτερης ευελιξίας στην ανάληψη δημόσιου χρέους γίνεται άπιαστο όνειρο. Έτσι η Γαλλία και οι χώρες της νότιας Ευρώπης και από την άλλη η Γερμανία μαζί με τις λεγόμενες φειδωλές χώρες (Αυστρία, Ολλανδία, Σουηδία και Δανία) βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση. Αλλά πρόκειται για διαφορές που ανάγονται στο μακρινό μέλλον. Πρώτον, η Γαλλία αναλαμβάνει την 1η Ιανουαρίου 2022 και για 6 μήνες την εκ περιτροπής προεδρία στην ΕΕ. Και δεύτερον, τον Απρίλιο, η Γαλλία ψηφίζει νέο πρόεδρο. Η έκβαση είναι ανοικτή. Σε αυτό το μικρό χρονικό παράθυρο των τριών μηνών, Γερμανία και Γαλλία μπορούν να προωθήσουν μεγάλα ευρωπαϊκά σχέδια. Ως εκ τούτου, η επίσκεψη του Όλαφ Σολτς στο Παρίσι είναι κάτι παραπάνω από μια ευγενική επίσκεψη στην πόλη του φωτός. Ο χρόνος για μια νέα Ευρώπη πιέζει.

Λουίζα φον Ριχτεχόφεν

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου