Το Αιγαίο πεδίο πολιτικών αντιπαραθέσεων στο μεταναστευτικό

Η εφημερίδα Welt αναφέρεται σε εκτενές άρθρο της, υπό τον τίτλο «Το πρόβλημα των pushback - Με σκληρότητα απέναντι στην πιέση του μεταναστευτικού», στην τεταμένη κατάσταση που επικρατεί στην ανατολική Μεσόγειο: «Η Ελλάδα αντιδρά με ολοένα και μεγαλύτερη σκληρότητα στα πολυάριθμα πλοίαρια των μεταναστών. Τουλάχιστον αυτό δείχνουν τα δεδομένα και οι παρατηρήσεις της τουρκικής ακτοφυλακής, καθώς και διάφορες ΜΚΟ. Εξετάζοντας τους αριθμούς με τη δέουσα προσοχή, οι ποικίλες πηγές αναδεικνύουν την τάση αυτή. Οι επαναπροωθήσεις στο Αιγαίο δείχνουν να έχουν σημειώσει αύξηση τελευταία. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι μετανάστες απωθούνται από την ελληνική ακτοφυλακή στα ανοιχτά και προς την Τουρκία - συχνά δίχως να ελεγχθεί το κατά πόσο χρήζουν προστασίας».

Ωστόσο, ο συντάκτης του άρθρου επισημαίνει πως κατά την ταξινόμηση των δεδομένων που σχετίζονται με τις επαναπροωθήσεις, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι εμπλεκόμενοι δεν είναι πολιτικά ουδέτεροι: «Οι ακτιβιστές των ΜΚΟ αγωνίζονται κυρίως για μια πιο φιλελεύθερη ευρωπαϊκή πολιτική στο προσφυγικό. Η ελληνική κυβέρνηση κατηγορεί επίσης ορισμένες οργανώσεις ότι συνεργάζονται με διακινητές. Η Τουρκία, με τη σειρά της, ανταγωνίζεται περιφερειακά την Ελλάδα. Η Άγκυρα θέλει επίσης να τοποθετηθεί στο προσφυγικό ως μία ανθρωπιστική χώρα που σηκώνει το μεγαλύτερο μέρος του βάρους, μόνη της. Η κριτική στην Ελλάδα και την ΕΕ παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτή τη στρατηγική. Στο παρελθόν, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε επανειλημμένα εκμεταλλευτεί το προσφυγικό για δικούς του σκοπούς. Η Ελλάδα, από την άλλη πλευρά, ενδιαφέρεται να διατηρήσει το ποσοστό μετανάστευσης χαμηλά. Λαμβάνοντας υπόψη τη δραματική πολιτική κατάσταση στο Αφγανιστάν, η Αθήνα αντιστέκεται στο να γίνει ξανά το επίκεντρο μιας κρίσης (…)».

Οι δυσκολίες μίας κοινής πολιτικής Ασύλου

Ο ειδικός σε θέματα Ευρωπαϊκού και Διεθνούς Δικαίου Ντάνιελ Τιμ έχει μία διαφορετική οπτική στο ζήτημα, την οποία αναλύει σε άρθρο του στην Frankfurter Allgemeine Zeitung, κάνοντας λόγο μάλιστα για μία «γενίκευση» στον όρο των επαναπροωθήσεων (pushback) - έναν όρο που σύμφωνα με τον ίδιο έχει εδραιωθεί στα ΜΜΕ: «Ακόμη και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες κάνει συχνά δηλώσεις, πως υποτίθεται κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να υποβάλλει αίτηση ασύλου και στη συνέχεια να λάβει μία ατομική αξιολόγηση της αίτησης. Αυτό δεν είναι ακριβώς έτσι. (...) Ακόμη και η Σύμβαση της Γενεύης δεν συμπεριλαμβάνει κάποιο ατομικό δικαίωμα, σε όλα τα σύνορα του κόσμου με την λέξη "άσυλο" να επιτρέπεται η είσοδος. Παγκοσμίως αναγνωρισμένη ωστόσο είναι η απαγόρευση της επαναπροώθησης, δηλαδή η απαγόρευση να σταλεί κάποιος πίσω, σε ένα μέρος, όπου απειλείται από διώξεις ή από σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Αναφερόμενος δε ο καθηγητής στις διαστάσεις που έχει λάβει η προσφυγική κρίση στο Αιγαίο, θεωρεί πως αυτή υπογραμμίζει ένα βασικό πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Πολιτικής για το Άσυλο: «Στα χαρτιά φαντάζει ως μία πειστική ιδέα, να καθοριστεί στη θάλασσα και μέσω μίας σύντομης ακρόασης, το ενδεχόμενο να πρόκειται για μία παράνομη επαναπροώθηση ή όχι. Στην πράξη ωστόσο αυτό δε λειτουργεί (...) Ένα παρόμοιο πρόβλημα υπάρχει και στη στεριά. Και η Ελλάδα θεωρεί την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως οι άνθρωποι μπορούν αυτόματα να σταλούν εκεί πίσω. Αντίθετα, πρέπει να λάβει χώρα μία διαδικασία, στης οποίας το αποτέλεσμα να μπορεί να υποβληθεί ένσταση. Στη συνέχεια μόνο μπορεί να γίνει η απέλαση. Αυτό είναι κάτι που δεν λειτουργεί καλά σε ολόκληρη την Ευρώπη, ιδιαίτερα όμως στα ελληνικά νησιά. Πρακτικά, όποιος πιάσει στεριά εκεί, μπορεί να μείνει περισσότερο».

«Καλύτερος» ο Σόλτς από τον Λάσετ για τους Έλληνες

Η Handelsblatt, επιστρατεύοντας το δίκτυο των ανταποκριτών της, αναλύει πώς βλέπει ο υπόλοιπος κόσμος τους γερμανούς υποψήφιους για την Καγκελαρία στις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές. «Η Ξένια Κουναλάκη, συντάκτρια εξωτερικής πολιτικής και ειδικός σε θέματα που αφορούν τη Γερμανία για την Καθημερινή, θεωρεί πως ο Σολτς θα έχει καλύτερη απήχηση στους Έλληνες σε σύγκριση με τον Λάσετ. „Οι Σοσιαλδημοκράτες θεωρούνταν πάντα φιλικότεροι προς τους Έλληνες, από ό,τι οι Χριστιανοδημοκράτες". Ο Σολτς τοποθετήθηκε από την αρχή υπέρ μιας κοινοτικοποίησης των χρεών και "κατά της τιμωρητικής πολιτικής του προκατόχου του, Σόιμπλε, απέναντι στον ηδονιστικό Νότο", λέει η Κουναλάκη. Για τον λόγο αυτό η ίδια θεωρεί, πως θα είναι συμπαθέστερος στους Έλληνες σε σχέση με τον Άρμιν Λάσετ (CDU), ο οποίος, ως διάδοχος της Μέρκελ, αντιμετωπίζεται με καχυποψία».

Χρύσα Βαχτσεβάνου