Το 2023 κατέρριψε όλα τα ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών

Ακραία καιρικά φαινόμενα με καύσωνες, νεροποντές και θυελλώδεις ανέμους χαρακτήρισαν το 2023. Η κλιματική κρίση έγινε αισθητή σε παγκόσμιο επίπεδο. Ακραίες εναλλαγές του καιρού έπληξαν εκατομμύρια ανθρώπους τόσο στην κεντρική Ευρώπη, όσο και στην μεσογειακή λεκάνη. Τον Ιούλιο καταγράφηκαν σχεδόν 50 βαθμοί στη Σαρδηνία και τον Αύγουστο δασικές πυρκαγιές κατέκαψαν πολλές περιοχές στην Ελλάδα. Τον Σεπτέμβριο έντονες βροχοπτώσεις και πρωτοφανή πλημμυρικά φαινόμενα προκάλεσαν χιλιάδες νεκρούς στη Λιβύη. Τέτοια ακραία γεγονότα αποτελούν δυστυχώς τη νέα κανονικότητα, εκτίμησε ήδη το καλοκαίρι ο γενικός γραμματέας του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού WMO Πέτερι Τάλας, ζητώντας τη λήψη δραστικών μέτρων προστασίας του κλίματος.

Το 2023 είναι το θερμότερο έτος από την αρχή της βιομηχανοποίησης, ανέφερε η υπηρεσία της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή Copernicus στις αρχές Δεκεμβρίου. Στη χρονιά που κλείνει σε λίγες μέρες, ο παγκόσμιος μέσος όρος θερμοκρασίας ήταν 1,46 βαθμούς πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1850-1900. Με βάση τα μέχρι τούδε στοιχεία, το 2016 ήταν το θερμότερο έτος παγκοσμίως με συν 1,3 βαθμούς. Δεν αποκλείεται όμως το 2023 να είναι η πιο ζεστή χρονιά εδώ και δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Τότε δεν γίνονταν βεβαίως καταγραφές, αλλά οι επιστήμονες είναι σε θέση αναλύοντας παμπάλαιες φυσαλίδες αέρα βαθιά μέσα στον πάγο να εξαγάγουν συμπεράσματα για το κλίμα χιλιάδες χρόνια πριν.

Aκραία καιρικά φαινόμενα υπήρχαν πάντα, αλλά οι επιστήμονες έχουν αποδείξει ότι γίνονται ολοένα συχνότερα και ισχυρότερα λόγω της κλιματικής αλλαγής. Με παρατεταμένες ξηρασίες καθώς και περιόδους ισχυρότατων βροχοπτώσεων, όπως συμβαίνει σήμερα στη Γερμανία.

Η κλιματική αλλαγή απειλεί την ανθρωπότητα

«Το αργότερο από το καυτό καλοκαίρι του 2018 βρισκόμαστε στην Ευρώπημονίμως σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης», λέει ο Χέλγκε Γκέσλινγκ, φυσικός με ειδίκευση στο κλίμα στο ινστιτούτο Alfred Wegener της πόλης Μπρεμερχάφεν. Ο γερμανός επιστήμονας είναι πεπεισμένος ότι η κλιματική αλλαγή συνιστά πλέον σοβαρή απειλή για την ανθρωπότητα και αναφέρεται μεταξύ άλλων στις ισχυρότατες νεροποντές που προκάλεσαν πλημμύρες αφήνοντας πίσω τους δεκάδες θύματα τον Ιούλιο του 2021 στην κοιλάδα του Άαρ στην κεντροδυτική Γερμανία.

Σύμφωνα με στοιχεία της Γερμανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας το 2018, το 2019, το 2020 και το 2022 η καταμετρημένη θερμοκρασία στη Γερμανία ξεπερνούσε τους 2,5 βαθμούς πάνω από το επίπεδο του 1881, όταν ξεκίνησαν συστηματικά μετεωρολογικές καταγραφές. Οι θερμοκρασίες στη Γερμανία είναι υψηλότερες από τον παγκόσμιο μέσο όρο επειδή τα παγκόσμια στοιχεία λαμβάνουν υπόψιν και τις θερμοκρασίες στην επιφάνεια των ωκεανών, οι οποίες έχουν αυξηθεί λιγότερο από ό,τι πάνω από τη στεριά.

Το τέλος των ορυκτών καυσίμων;

Ακραία καιρικά φαινόμενα δεν παρατηρήθηκαν το 2023 μόνο στην Ευρώπη και την περιοχή της Μεσογείου. Οι καταστροφικές βροχές προκάλεσαν πρωτοφανείς πλημμύρες στη Βραζιλία τον Φεβρουάριο. Τον Φεβρουάριο και Μάρτιο ο κυκλώνας Φρέντι μαινόταν στον Ινδικό Ωκεανό για 37 ημέρες, σημαντικά μεγαλύτερο διάστημα από τον μέσο όρο, προκαλώντας σοβαρές υλικές καταστροφές σε Μαδαγασκάρη και Μοζαμβίκη. Από τον Απρίλιο και μετά επικρατούσε καύσωνας από την Ινδίαμέχρι την Κίνα, τον Ιούνιο και τον Ιούλιο το Πακιστάν επλήγη από πρωτοφανείς πλημμύρες και τον Οκτώβριο το διάσημο μεξικανικό θέρετρο διακοπών Ακαπούλκο καταστράφηκε από τυφώνα, που λέγεται ότι εμφανίστηκε από το πουθενά.

Μετά από δεκαετίες δημόσιων συζητήσεων, η παγκόσμια κοινότητα συμφώνησε στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή στο Ντουμπάι (COP28) να τερματίσει τη χρήση ορυκτών καυσίμων, όπως είναι ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. «Αυτή η διάσκεψη για το κλίμα επισφραγίζει το τέλος των ορυκτών καυσίμων», δήλωσε η γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ. Στο Ντουμπάι συμφωνήθηκε επίσης να τριπλασιαστεί η αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030 και να διπλασιαστεί η ενεργειακή απόδοση των εναλλακτικών πηγών ενέργειας μέσα στην επόμενη επταετία.

Ουδείς είναι σε θέση να προβλέψει αν το επόμενο καλοκαίρι στη Γερμανία θα είναι ζεστό ή ξηρό. Σε παγκόσμιο επίπεδο δεν αποκλείεται πάντως να είναι ακόμα πιο θερμό απ΄ ότι το φετινό. «Οι πιθανότητες είναι 50:50», λέει ο γερμανός φυσικός Χέλγκε Γκέσλινγκ.

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος