Τι πετυχαίνει η Ουκρανία με τα τουρκικά Bayraktar;

Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν αυτές τις μέρες εικόνες με τουρκικά ντρόουν τύπου Bayraktar TB2, συγκεκριμένα σε τουρκο-ουκρανικά κανάλια τσατ. Πρόκειται βίντεο που εξυμνούν τις δυνατότητες των συγκεκριμένων όπλων, τα οποία το Κίεβο ισχυρίζεται ότι έχει χρησιμοποιήσει με επιτυχία κατά του ρωσικού στρατού. Η προπαγάνδα διεξάγεται με αγγλικούς και τουρκικούς υπότιτλους. Η ουκρανική κυβέρνηση έχει διαδώσει πολλά σχετικά βίντεο, το ίδιο και η πρεσβεία της Ουκρανίας μέσω twitter. 

Ωστόσο στην πραγματικότητα δεν μπορεί να επαληθευθεί το εύρος στο οποίο το Κίεβο έχει χρησιμοποιήσει τα συγκεριμένα όπλα. Ούτε ο ισχυρισμός της Μόσχας ότι κατέρριψε επιτυχώς Bayraktar μπορεί όμως να επαληθευτεί. Γεγονός είναι πάντως ότι η Ουκρανία αγόρασε τουρκικά ντρόουν το 2019, συγκεκριμένα 50, μέχρι το ξέσπασμα του πολέμου. Την περασμένη Τετάρτη του ουκρανικό υπ. Άμυνας ανακοίνωσε ότι ένας επιπλέον αριθμός Bayraktar παραδόθηκε πρόσφατα στο Κίεβο, ενώ μια μέρα μετά ο πρόεδρος της χώρας Βολοντίμιρ Ζελένσκι υπογράμμισε το πόσο έχει ωφεληθεί η Ουκρανία από αυτά. Η τουρκική πλευρά, ως είθισται, δεν έχει σχολιάσει το θέμα. 

Όπλα παραγωγής του γαμπρού του Ερντογάν 

Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar TB2 κατασκευάζονται από την τουρκική εταιρεία Baykar, η οποία ξεκίνησε από δύο αδέρφια, έχει όμως εξελιχθεί σε γίγαντα των εξαγωγών όπλων κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του ΑΚΡ. Ιδρύθηκε το 1984 και ανήκει στην οικογένεια Μπαϊρακτάρ, γόνος της οποίας είναι ο γαμπρός του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ. 

Η εταιρεία έχει εξαπλασιάσει τις εξαγωγές της στο διάστημα 2006 έως 2021 σύμφωνα με δικά της στοιχεία. Σύμφωνα με ΜΜΕ μόνο για τα Bayraktar TB2 έχουν συναφθεί συμβάσεις με 16 χώρες, μεταξύ των οποίων η Ουκρανία, το Αζερμπαϊτζάν, το Μαρόκο, η Τυνησία, το Κατάρ, το Τουρκμενιστάν και το Κιργιστάν. Η Πολωνία είναι επίσης το πρώτο μέλος του ΝΑΤΟ που ανακοίνωσε την παραγγελία 24 μονάδων. Με πάνω από 420.000 συνολικές ώρες πτήσης  στο Ιράκ και τη Συρία, στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και τη Λιβύη τα Bayraktar TB2 έχουν ήδη τεθεί σε πλήρη λειτουργία. Πιο πρόσφατα, λέγεται ότι χρησιμοποιήθηκαν και στην Αιθιοπία, σε επίθεση που οδήγησε σύμφωνα με πληροφορίες στον θάνατο 58 αμάχων. Ειδικοί εκτιμούν ότι ο συγκεκριμένος τύπος ντρόουν είναι αποτελεσματικός και φθηνότερος σε σχέση με άλλα μοντέλα που κυκλοφορούν στον διεθνή ανταγωνισμό. 

Μπορούν να επηρεάσουν την έκβαση του πολέμου; 

Ακόμη δεν υπάρχουν αξιόπιστες πηγές ως προς το αξιόμαχο των συγκεκριμένων οπλικών συστημάτων. Σύμφωνα με τον Βόλφγκαντ Ρίχτερ, πρώην συνταγματάρχη και εμπειρογνώμονα από το Ινστιτούτο Επιστήμης και Πολιτικής του Βερολίνου, είναι αμφίβολο κατά πόσο τα τουρκικά ντρόουν μπορούν να επηρεάσουν την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή.

Όπως παρατηρεί τα συγκεκριμένα ντρόουν μπορούν να επιφέρουν ευαίσθητα πλήγματα στον ρωσικό στρατό πχ σε άρματα μάχης. Ωτόσο δεν κρίνονται αρκετά για την εξουδετέρωση του αντιπάλου σε μάχες επί εδάφους με τεθωρακισμένα.

Πώς τοποθετείται η Τουρκία απέναντι σε Μόσχα και Κίεβο; 

Η Τουρκία διατηρεί καλές σχέσεις με τη Ρωσία, αλλά και με την Ουκρανία εδώ και χρόνια. Αν και προμήθευσε την Ουκρανία με ντρόουν, ταυτόχρονα, μολονότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ, αγόρασε και ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη S-400. Μια στάση εξισορρόπησης όμως φαντάζει δύσκολη μετά τη ρωσική εισβολή, εκτιμά η Ντάρια Ισατσέγκο, ειδική σε θέματα Άμυνας και Ασφάλειας από το Κέντρο Εφαρμοσμένων Μελετών για την Τουρκία του Ιδρύματος Επιστήμη και Πολιτική. Προς το παρόν φαίνεται ότι ο Ερντογάν δεν γίνεται να πάρει θέση υπέρ της μιας ή της άλλης δύναμης. Κάτι τέτοιο θα είχε καταστροφικές συνέπειες για την τουρκική ασφάλεια και οικονομία.  

Ως εκ τούτου η ίδια εκτιμά ότι ο Ερντογάν θα κάνει μόνο «ό,τι είναι αναγκαίο εντός των ορίων των δυνατοτήτων του». Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται για παράδειγμα το κλείσιμο των Στενών των Δαρδανελίων. Η Ισατσέγκο θεωρεί τέλος ότι η Τουρκία δεν θα ενταχθεί στο καθεστώς των δυτικών κυρώσεων προς τη Μόσχα. Κάτι τέτοιο θα έπληττε σοβαρά την τουρκική οικονομία και συγκεκριμένα τομείς όπως ο τουρισμός ή οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων. 

Ελμάς Τοπτσού 

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη