Τα βρίσκουν οι Αμερικανοί με τους Ταλιμπάν;

Αγωνία για τον Γιουνούς Αχγκάρ, κυβερνητικό υπάλληλο στην Καμπούλ. Κάθε τόσο βλέπει το κινητό του, παρακολουθεί τις ειδήσεις και τα μηνύματα για πιθανή συμφωνία ανάμεσα στους Αμερικανούς και στους ισλαμιστές Ταλιμπάν. Οι διαπραγματεύσεις διεξάγονται με άκρα μυστικότητα στη Ντόχα του Κατάρ. Αν πράγματι έχουν αίσιο τέλος θα ακολουθήσουν νέες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους ισλαμιστές και την κυβέρνηση της Καμπούλ. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στον πόλεμο με τους Ταλιμπάν τα τελευταία 18 χρόνια, πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν, ακρωτηριάστηκαν ή εκτοπίστηκαν. Είναι δυνατόν να ξεχαστούν όλα αυτά;

"Αυτή η ιστορία δεν θα έχει καλό τέλος", λέει ο Γιουνούς Αχγκάρ, ο οποίος στην πραγματικότητα δεν λέγεται έτσι και δεν θέλει να αποκαλύψει το πραγματικό του όνομα. Στη δεκαετία του '90 είχε αναγκαστεί να εγκαταλείψει τη χώρα για να γλυτώσει από τους Ταλιμπάν και επέστρεψε το 2001, όταν το ισλαμιστικό καθεστώς κατέρρευσε, αλλά δεν συνθηκολόγησε. Και τώρα θα μοιράζεται το ίδιο γραφείο με τους Ταλιμπάν; "Αν ξαναγυρίσουν θα αναγκαστώ να προσεύχομαι πέντε φορές την ημέρα, ενώ η ανηψιά μου δεν θα μπορεί να δουλεύει, θα πρέπει να κλειστεί στο σπίτι", λέει ο ίδιος.

Γρήγορο "ντιλ" με τον Ντόναλντ Τραμπ;

Διπλωματικές πηγές στη Ντόχα υποστηρίζουν ότι ο τελευταίος γύρος διαβουλεύσεων με τους Ταλιμπάν στέλνει αισιόδοξα μηνύματα. Άλλοι πάλι θεωρούν ότι οι Ταλιμπάν δεν ενδιαφέρονται για την ειρήνη στο Αφγανιστάν, αλλά μόνο για την αποχώρηση των Αμερικανών. Από την πλευρά τους οι ΗΠΑ ζητούν εγγυήσεις ότι το Αφγανιστάν δεν θα ξαναγίνει ορμητήριο τρομοκρατών. Οι Αμερικανοί είχαν εισβάλει στη χώρα μετά το πολλαπλό τρομοκρατικό χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001. Στόχος τους ήταν να εξαρθρώσουν την Αλ Κάιντα, που διηύθυνε τις δραστηριότητές της από το Αφγανιστάν. Το τελευταίο χρονικό διάστημα τα Ηνωμένα Έθνη κάνουν λόγο για "αυξημένη δραστηριότητα" της Αλ Κάιντα στη χώρα, αλλά ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται ότι δεν έχει όρεξη να συνεχίσει τη στρατιωτική περιπέτεια στο δύσβατο Αφγανιστάν. 

"Αν οι Ταλιμπάν συμβάλουν στην επιτυχία της διαπραγμάτευσης στη Ντόχα, τότε θα συνεισφέρουμε κι εμείς το δικό μας μερίδιο για να ολοκληρωθεί η συμφωνία", έγραφε προ ημερών μέσω Twitter ο εντεταλμένος της Ουάσιγκτον για το Αφγανιστάν Ζαλμάι Χαλιλζάντ μετά από επτά προπαρασκευαστικές συναντήσεις και περιοδείες στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο, στο Ισλαμαμπάντ. Αλλά και οι ίδιοι οι Ταλιμπάν δηλώνουν πλέον αισιόδοξοι. Εάν πράγματι ολοκληρωθεί με επιτυχία η διαπραγμάτευση, μπορεί οι 14.000 Αμερικανοί στρατιώτες να επιστρέψουν στα σπίτια τους πολύ πιο γρήγορα απ' ό,τι και οι ίδιοι φαντάζονται. Ο ίδιος ο Χαλιλζάντ δηλώνει ωστόσο στο αφγανικό δίκτυο ToloNews ότι αυτό είναι ένα από τα σημεία στα οποία δεν επήλθε ακόμη συμφωνία. Διπλωματικές πηγές στην Καμπούλ εκτιμούν ότι οι Αμερικανοί μπορεί να αποχωρήσουν ως τα τέλη του 2019, άλλοι το βλέπουν πιο πιθανό μέσα στο 2020 και πάντως πριν από τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές. Ποιό το αντίτιμο που καλούνται να καταβάλουν οι Ταλιμπάν; Πρώτον, εγγυήσεις ότι η χώρα δεν θα ξαναγίνει άνδρο τρομοκρατών. Δεύτερον, εκκεχειρία. Τρίτον, έναρξη συνομιλιών με την κυβέρνηση της Καμπούλ. Μέχρι στιγμής οι Ταλιμπάν αρνούνται την απευθείας διαπραγμάτευση, λέγοντας ότι η κυβέρνηση είναι ούτως ή άλλως υποχείριο των Αμερικανών, οπότε είναι καλύτερα να διαπραγματεύονται με εκείνους.

Γερμανική ανάμειξη στην ειρηνευτική διαδικασία

Πάντως η Καμπούλ έχει ήδη ορίσει τη διαπραγματευτική της ομάδα και διαβεβαιώνει ότι, αν οι συνθήκες το επιτρέψουν, οι απευθείας συνομιλίες με τους Ταλιμπάν θα μπορούσαν να αρχίσουν ακόμη και την ερχόμενη εβδομάδα στο 'Οσλο. Το δικό της μερίδιο στη διαμεσολαβητική προσπάθεια είχε συνεισφέρει και η γερμανική διπλωματία: στις αρχές Ιουλίου ο εντεταλμένος του Βερολίνου για το Αφγανιστάν Μάρκους Πότσελ είχε συνδιοργανώσει στο Κατάρ συνάντηση γνωριμίας ανάμεσα στους Ταλιμπάν και κυβερνητικούς αξιωματούχους από την Καμπούλ, οι οποίοι έλεγαν ότι προσέρχονται στη συνάντηση ως απλοί "ιδιώτες". Σύμφωνα με τους συμμετέχοντες, αυτή η διερευνητική επαφή ανέδειξε "περισσότερα κοινά σημεία απ' ότι αναμενόταν", αλλά επιβεβαίωσε και σημαντικές διαφορές επί της ουσίας, με κυριότερη τις διαμετρικά αντίθετες αντιλήψεις για το πολίτευμα της χώρας.

"Στο πιο αισιόδοξο σενάριο θα αποκτήσουμε ένα πολιτειακό σύστημα αντίστοιχο με εκείνο του Ιράν", σχολιάζουν πηγές του Προεδρικού Μεγάρου στην Καμπούλ. Άδηλο παραμένει μέχρι στιγμής, εάν οι ΗΠΑ θα επιμείνουν στην έναρξη του αποκαλούμενου ενδοαφγανικού διαλόγου. Πάντως οι ίδιες πηγές εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για την πρωτοβουλία του Αμερικανού εντεταλμένου Χαλιλζάντ να δελεάσει εξ' αρχής τους Ταλιμπάν, υποσχόμενος αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων. "Είναι σαν να βάζεις το κάρο πριν από το άλογο", λένε, υποστηρίζοντας ότι εκλείπει πλέον ένας ουσιαστικός μοχλός πίεσης στους ισλαμιστές. Για τον Γιουνούς Αχγκάρ υπάρχει μόνο ένα απαισιόδοξο σενάριο: "Μόλις φύγουν τα ξένα στρατεύματα οι Ταλιμπάν θα κυριεύσουν το Αφγανιστάν και ο εξαχρειωμένος τακτικός στρατός δεν θα μπορεί να τους αναχαιτίσει...".

Βερόνικα Έσμπαχερ (DPA)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου