Τί θέλει ο αυστριακός καγκελάριος στη Μόσχα;

Εβδομήντα πέντε λεπτά κράτησε η συνάντηση του αυστριακού καγκελάριου Καρλ Νεχάμερ με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλάντιμιρ Πούτιν στην ιδιωτική κατοικία του τελευταίου, στο προάστιο Νόβο-Ογκαριόβο της Μόσχας, το απόγευμα της Δευτέρας. Δεν έγιναν κοινές δηλώσεις, δεν παρέστησαν δημοσιογράφοι, δεν υπάρχουν φωτογραφίες. «Δεν ήταν μία φιλική επίσκεψη, μόλις είχα επισκεφθεί και την Ουκρανία, όπου είδα με τα ίδια μου τα μάτια την οδύνη που προκάλεσε η επίθεση των Ρώσων», δήλωσε ο Νεχάμερ λίγο μετά τη συνάντηση, για να προσθέσει ότι η συζήτηση με τον Πούτιν ήταν «πολύ άμεση, ανοιχτή και σκληρή», καθώς ο ίδιος του μίλησε ξεκάθαρα «για τα εγκλήματα πολέμου στην Μπούτσα και άλλες πόλεις», ενώ παράλληλα προειδοποίησε τον πρόεδρο της Ρωσίας ότι «οι ευρωπαϊκές κυρώσεις θα συνεχίζονται και θα εντείνονται όσο πεθαίνουν άνθρωποι στην Ουκρανία, σε αυτό το σημείο η ΕΕ είναι πιο ενωμένη από ποτέ». Για το βράδυ της Δευτέρας είχαν προγραμματιστεί δηλώσεις του καγκελάριου Νεχάμερ μέσω τηλεδιάσκεψης από την αυστριακή πρεσβεία στη Μόσχα.

Δεν είχε προλάβει καλά-καλά να επιστρέψει από το Κίεβο και τη συνάντηση του Σαββάτου με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ο αυστριακός καγκελάριος και το πρωί της Δευτέρας αναχώρησε εσπευσμένα από τη Βιέννη, αυτή τη φορά με προορισμό τη Μόσχα. Ήταν ο πρώτος δυτικός ηγέτης που συνάντησε τον Πούτιν μετά τις 24 Φεβρουαρίου. Βρίσκεται άραγε σε μυστική αποστολή; Επιδιώκει το αδύνατο; «Πρέπει να γίνει ό,τι είναι δυνατόν για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους στην Ουκρανία, για να σταματήσουμε τον πόλεμο», έλεγε ο ίδιος λίγο πριν την αναχώρησή του από τη Βιέννη. 

Αυστριακή διαμεσολαβητική πρωτοβουλία;

Απαντώντας σε σχετικό ερώτημα, ο Νεχάμερ ανέφερε ότι ο ίδιος είχε λάβει την απόφαση να ταξιδέψει στη Μόσχα και αυτό έγινε «στη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ουκρανία» το Σαββατοκύριακο. Φιλοδοξεί άραγε η Βιέννη να αναλάβει διαμεσολαβητική πρωτοβουλία; «Στην ΕΕ κανείς δεν περιμένει από την Αυστρία να αναλάβει ρόλο γεφυροποιού» δηλώνει στην αυστριακή δημόσια τηλεόραση (ORF) ο Γκέρχαρντ Μάνγκοτ, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο του Ίνσμπρουκ. «Και για να είμαστε ειλικρινείς, στη Μόσχα γνωρίζουν ότι η μικρή Αυστρία δεν έχει το απαραίτητο ειδικό βάρος ώστε να επηρεάσει τη λήψη αποφάσεων για τη Ρωσία στην ΕΕ».

Ο καγκελάριος υποστηρίζει ότι είχε «συνεννοηθεί» για την επίσκεψη αυτή με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τον καγκελάριο της Γερμανίας Όλαφ Σολτς και τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, αλλά και τον ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι. Σύμφωνα πάντως με την ORF οι πρώτες αντιδράσεις στη Βιέννη δείχνουν ότι μάλλον δεν είχε συνεννοηθεί με το συγκυβερνών κόμμα των Πρασίνων. «Δεν εγκρίνω την επίσκεψη του καγκελάριου, η οποία δεν έχει σχέση με διπλωματία και θα αξιοποιηθεί για την προπαγάνδα του Πούτιν» δηλώνει, μέσω Twitter, η Εύα Ερνστ-Τζιέτζιτς, εκπρόσωπος των Πρασίνων για θέματα εξωτερικής πολιτικής. Πάντως μετά την ιδιαίτερη συνάντηση Νεχάμερ-Πούτιν το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA) έκανε λόγο, για πρώτη φορά, για μία «αυστριακή διαμεσολαβητική πρωτοβουλία», σημειώνοντας ωστόσο ότι «ελάχιστα είναι τα περιθώρια για να υποχωρήσει ο Βλάντιμιρ Πούτιν».

Η δύσκολη σχέση Αυστρίας- Ρωσίας

Τα τελευταία χρόνια η Αυστρία κάνει ό,τι μπορεί για να διατηρεί προνομιακές σχέσεις με το Κρεμλίνο. Το 2008 το ακροδεξιό Κόμμα των Ελευθέρων (FPÖ), που αργότερα συμμετείχε σε κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον συντηρητικό καγκελάριο Σεμπάστιαν Κουρτς, είχε υπογράψει συμφωνία συνεργασίας με το κόμμα «Ενωμένη Ρωσία» του Πούτιν. Το 2014 η Αυστρία ήταν η πρώτη δυτική χώρα που επισκέφθηκε ο Πούτιν μετά τη βίαιη προσάρτηση της Κριμαίας. Το 2018 η υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας Κάριν Κνάισλ είχε καλέσει στον γάμο της τον ρώσο πρόεδρο, ο οποίος εμφανίστηκε με χορωδία κοζάκων, ενώ ως γαμήλιο δώρο προσέφερε σκουλαρίκια αξίας 50.000 ευρώ, σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής. Προ εβδομάδων το FPÖ εξέφρασε την αντίθεσή του στην πρόταση να μιλήσει στην αυστριακή Βουλή ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αλλά και τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα δεν έδειξαν ιδιαίτερο ενθουσιασμό, με εξαίρεση το φιλελεύθερο NEOS.  

«Για τη Ρωσία η Αυστρία είναι μία σημαντική χώρα γιατί αποδεικνύει ότι υπάρχουν και στην ΕΕ χώρες που επιδιώκουν καλές σχέσεις με τη Ρωσία», λέει ο πολιτικός επιστήμων Γκέρχαρντ Μάνγκοτ, «αλλά αυτό αποτελεί παρελθόν με δεδομένη τη στάση που- ορθώς- έχει τηρήσει η Αυστρία απέναντι στη Μόσχα από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία».

 

Γιάννης Παπαδημητρίου (DPA, ORF, Der Standard, Kurier)