Σοβαρές οι παραβιάσεις δικαιωμάτων των Ουιγούρων

Δίκαιη δίκη δεν υπήρξε. Η γυναικεία ενδυμασία που επιτάσσει το Ισλάμ σε πολλές μουσουλμανικές χώρες, στην Κίνα αρκεί για να οδηγήσει ανθρώπους από την μειονότητα των Ουιγούρων στη φυλακή. Ένα ζευγάρι Ουιγούρων αναγκάστηκε να χωρίσει, αφού οδηγήθηκε σε κράτηση. Οι Ουιγούροι είναι μια τουρκόφωνη μειονότητα της Κίνας που ζει στη βορειοδυτική επαρχία Σινζιάνγκ. Ως σουνίτες μουσουλμάνοι δέχονται έντονες πιέσεις από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας. Σύμφωνα με απόρρητη έκθεση του γερμανικού υπ. Εξωτερικών της 22 Δεκεμβρίου 2019, τουλάχιστον ένα εκατομμύριο σε σύνολο δέκα εκατομμυρίων Ουιγούρων φυλακίστηκαν. Το γερμανικό υπουργείο κάνει μάλιστα λόγο για «στρατόπεδα εκπαίδευσης» και «μαθήματα ιδεολογίας που γίνονται κάτω από δρακόντειες συνθήκες».

Μυστικός κατάλογος κρατούμενων

Η περίπτωση του μουσουλμανικού ζευγαριού με τη σύζυγο που είχε καλυμμένο το πρόσωπό της είναι η πρώτη που έρχεται στο φως, ενώ μια μακρά λίστα με ονόματα κρατούμενων δόθηκε στη διάθεση της DW από κοινού με τα NDR, το WDR και τη Süddeutsche Zeitung. Σύμφωνα με έρευνα των παραπάνω γερμανικών μέσων, που ανέλυσαν τα στοιχεία, βασική κατηγορία εναντίον των ανθρώπων που βρίσκονται στην επίμαχη λίστα είναι ο «εξτρεμισμός», ωστόσο στην πραγματικότητα μόνο τρία άτομα φέρονται να είναι μέλη της ισλαμιστικής οργάνωσης Hizb-ub-Tahrir, η οποία έχει απαγορευθεί και στη Γερμανία. Η προσεκτική ανάλυση των στοιχείων, σύμφωνα με τη δημοσιογραφική έρευνα, δείχνει ότι οι Ουιγούροι διώκονται συστηματικά εξαιτίας της θρησκείας και της γλώσσας τους. Από τα στοιχεία προκύπτει επίσης ότι οι 311 κρατούμενοι έχουν οδηγηθεί σε συνθήκες κράτησης χωρίς ουσιώδη λόγο: είτε γιατί έχουν μακριά γενειάδα, είτε επειδή προσεύχονται, φορούν μαντίλα ή λόγω συνομιλιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι καταγεγραμμένοι κρατούμενοι φαίνεται να οδηγήθηκαν την περίοδο 2017 και 2018 στα διαβόητα «στρατόπεδα εκπαίδευσης». Τα δύο τρίτα εξ αυτών αφέθηκαν ελεύθεροι κατόπιν ειδικής άδειας, ωστόσο στη συνέχεια αναγκάστηκαν να ζουν υπό μόνιμη παρακολούθηση, χωρίς ελευθερία. Στην υπόθεση του ζευγαριού που βγήκε στη δημοσιότητα, ο άνδρας μετά την ολοκλήρωση της αποκαλούμενης «εκπαίδευσης» αφέθηκε ελεύθερος επειδή «αναγνώρισε τα λάθη του και έδειξε μεταμέλεια» ενώ «υπήρξε και σημαντική ιδεολογική μεταστροφή». Από την άλλη η σύζυγός του φυλακίστηκε υπό αυστηρούς όρους για έξι χρόνια με την κατηγορία του «παράνομου κηρύγματος». Το παράδειγμα αυτό είναι ενδεικτικό της στάσης των κινεζικών αρχών, που μέσω των συλλήψεων έχουν στόχο να αναγκάσουν οικογένειες της μειονότητας να συμπεριφέρονται όπως θέλει το κινεζικό κράτος.

Χιλιάδες «ύποπτοι» στις κινεζικές λίστες

Πέρα από τα σχεδόν 300 άτομα που βρίσκονται στην επίμαχη λίστα, οι κινεζικές αρχές φέρονται να έχουν υπό παρακολούθηση πάνω από 1800 άτομα, συγγενείς, φίλους και γείτονές τους. Οι αρχές γνωρίζουν πλήρη ονόματα, αριθμούς ταυτότητας και διευθύνσεις αλλά και πληροφορίες σχετικά με την κοινωνική και θρησκευτική τους ζωή. Το κινεζικό κράτος αποκτά τις πληροφορίες αυτές χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες, εφαρμογές επιτήρησης ή κάμερες ασφαλείας με αναγνώριση προσώπων. Συχνές είναι επίσης οι ανακρίσεις σε σπίτια, ενώ υπάρχει ένα εκτεταμένο δίκτυο κατασκόπων. Σύμφωνα με τον εμπειρογνώματα Σινζιάνγκ Ριάν Τουμ το εν λόγω έγγραφο φαίνεται αληθές διότι περιέχει εξονυχιστικές λεπτομέρειες. Ο Τουμ διδάσκει σε βρετανικά πανεπιστήμια και είναι ειδικός στη μειονότητα των Ουιγούρων. Θεωρεί μάλιστα ότι η λίστα που βγήκε στο φως είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, ενώ εκτιμά ότι η συλλογή προσωπικών δεδομένων στην Κίνα πρέπει να είναι «συγκλονιστική». Οι αποκαλύψεις δείχνουν, σύμφωνα με τον ίδιο, ότι η κινεζική κυβέρνηση τιμωρεί συλλογικά τους Ουιγούρους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το επίμαχο έγγραφο έχει 137 σελίδες, ενώ ήρθε στη γνώση της DW μέσω πληροφοριοδότη το Νοέμβριο του 2019. Η DW στη συνέχεια προσπάθησε να έρθει σε επαφή με συγγενείς ανθρώπων που βρίσκονταν στην κινεζική λίστα και ζουν στο εξωτερικό, ώστε να επιβεβαιώσουν τα στοιχεία. Σημαντικό ρόλο στην έρευνα έπαιξε ο Αντριάν Τσεντς, γερμανός ειδικός από την αμερικανική δεξαμενή σκέψης «Victims of Communism Memorial Foundation». Από την πλευρά τους οι Ουιγούροι της Κίνας ζητούν ανεξαρτησία ή τουλάχιστον περισσότερη αυτονομία, ενώ ταυτίζονται περισσότερο με άλλους λαούς της κεντρικής Ασίας παρά με τους Κινέζους. Για το κινεζικό κράτος η περιοχή της Σινζιάνγκ έχει μεγάλη οικονομική σημασία γιατί είναι πλούσια σε ορυκτές ύλες.

Δημοσιογραφικές αποκαλύψεις

Η DW μαζί με τα συνεργαζόμενα ΜΜΕ κατάφερε επίσης μέσω δορυφορικών εικόνων να εντοπίσει κάποια από τα αποκαλούμενα «κέντρα εκπαίδευσης» αλλά και χώρους καταναγκαστικής εργασίας, ακόμη και παιδιών από τη μειονότητα στην περιοχή Καρακάξ της Σιντζιάνγκ. «Ουσιαστικά όλοι οι μουσουλμάνοι απαγορεύεται να ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα σε δημόσιο ή ιδιωτικό χώρο» αναφέρει ο Ντάρεν Μπάιλερ από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο. Ο ίδιος όπως και πολλοί άλλοι θεωρούν ότι η Κίνα θέλει να ξεριζώσει από την περιοχή τη μειονότητα αυτή. Σε αυτό συνηγορεί και η καταστροφή τζαμιών και νεκροταφείων της περιοχής. «Εάν το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα καταφέρει να απομακρύνει εντελώς την επιρροή του Ισλάμ από όλες τις περιοχές όπου ζουν οι Ουιγούροι, είναι βέβαιο ότι ο πολιτισμός τους θα εξαφανιστεί, εκτιμά από την πλευρά του ο Τίμοθι Γκρος, αμερικανός επιστήμονας στο Rose Hulman Institute of Technology.

Τέλος η DW μαζί με το NDR, το WDR και τη Süddeutsche Zeitung κάλεσαν τον κινέζο υπ. Εξωτερικών Γουάνγκ Γι να σχολιάσει τα στοιχεία αυτά κατά την επίσκεψή του στο Βερολίνο στις 13.02.2020. Ο ίδιος έκανε λόγο για «ψεύδη» και «fake news».

Τη δημοσιογραφική έρευνα υπογράφουν η Ναόμι Κόνραντ, η Σερί Τσαν, η Έστερ Φέλντεν και η Νίνα

Βερκχόιζερ.

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη