Σκληρές διαπραγματεύσεις για το εμπόριο όπλων

Σύμφωνα με τον «Χρυσό Κανόνα», δεν επιτρέπεται η προμήθεια όπλων σε περιοχές κρίσης ή συγκρούσεων. Εξαγωγές όπλων δεν επιτρέπονται εάν με αυτά παραβιάζονται ανθρώπινα δικαιώματα ή εάν οι πωλήσεις θέτουν σε κίνδυνο τις προσπάθειες για εξάλειψη της φτώχειας. Ωστόσο, ακόμη και ο καλύτεροι κανόνες του κόσμου δεν ωφελούν εάν δεν τηρούνται, όπως υπογραμμίζει η Καταρίνα Σπις, εκπρόσωπος της Διεθνούς Αμνηστίας. «Η τήρηση των χρυσών κανόνων θα πρέπει να εποπτεύεται από τα κράτη. Και αυτό ισχύει τόσο για τις χώρες που εξάγουν όπλα όσο και για αυτές που τα εισάγουν. Ισχύει ακόμη και για τις χώρες μέσω των οποίων διέρχονται τα όπλα», διευκρινίζει η Καταρίνα Σπις.

Τα «μικρά όπλα» ένα από τα επίμαχα σημεία

Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, η συνθήκη θα πρέπει να προβλέπει ποινική δίωξη των χωρών που παραβιάζουν την απαγόρευση εξαγωγής όπλων. «Αυτό σημαίνει ότι η συνθήκη θα πρέπει να εφαρμοστεί σε εθνικό επίπεδο. Τα κράτη θα πρέπει, λοιπόν, να ασκούν ποινική δίωξη όταν συντελούνται παράνομες πωλήσεις όπλων», εξηγεί η κα Σπις.

Όπως διαμηνύει το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών σε σχετική του ανακοίνωση, τα κράτη θα πρέπει να υποστηρίξουν στη σύνοδο μια νομικά δεσμευτική και εφαρμόσιμη συμφωνία. Στο πεδίο του εμπορίου όπλων, η Γερμανία είναι μετά τις ΗΠΑ και την Ρωσία η τρίτη μεγαλύτερη εξαγωγική χώρα, με ένα μερίδιο της τάξεως του 11% της παγκόσμιας αγοράς. Οι προσδοκίες του Βερολίνου από τη σύνοδο του ΟΗΕ είναι φιλόδοξες, μολονότι τα σημεία τριβής είναι πολλά. «Στα επίμαχα σημεία ανήκει και το πρόβλημα των μικρών όπλων και των πυρομαχικών, δηλαδή εάν αυτά θα ενταχθούν στη νέα συνθήκη. Αν θα ενταχθεί και η λεγόμενη τεχνολογία «dual-use», λέει η Ζιμόνε Βιζότσκι από το ίδρυμα Ερευνών για θέματα ειρήνης και συγκρούσεων της Έσσης.

Εμπόδια από τα μόνιμα κράτη μέλη του ΣΑ

Η τεχνολογία «dual-use» αφορά συστήματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο για στρατιωτικούς όσο και για ειρηνικούς σκοπούς. Και σύμφωνα με τον πρώην γγ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν, τα «μικρά όπλα» είναι τα πραγματικά «όπλα μαζικής καταστροφής». Σχεδόν 900 εκατομμύρια τέτοια όπλα κυκλοφορούν παγκοσμίως. Όπως αναφέρει η Διεθνής Αμνηστία, κάθε λεπτό ένας άνθρωπος χάνει τη ζωή του από πυροβολισμούς με πιστόλι ή τουφέκι.

Ωστόσο οι διαπραγματεύσεις εντός των Ηνωμένων Εθνών συναντούν δυσκολίες. Τα πέντε μόνιμα κράτη-μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Βρετανία και Κίνα τηρούν «αντιπαραγωγική» στάση. Η Κίνα διαφωνεί με το κριτήριο της «παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Από την άλλη πλευρά, οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν επιφυλακτικά την απαγόρευση των «μικρών όπλων».
Όμως, ιδιαίτερα οι χώρες εξαγωγής όπλων έχουν συμφέρον να προκύψουν ενιαίοι κανόνες και ρυθμίσεις στο πεδίο αυτό. Στις επόμενες τέσσερις εβδομάδες οι εκπρόσωποι 193 χωρών θα έχουν πολλή δουλειά. Τα επίμαχα σημεία είναι πολλά, αλλά και η ανάγκη εξεύρεσης συναινετικών λύσεων είναι μεγάλη.

Mirjam Gehrke/Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου