Σε σκληρή γραμμή για τη μετανάστευση οι Βαυαροί συντηρητικοί

Ως κόμμα υπάρχει μόνο στη Βαυαρία: η Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CSU). Όσον αφορά το πρόγραμμά της, ουσιαστικά επιδιώκει τους ίδιους στόχους με τη Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU), η οποία φέρει σχεδόν το ίδιο όνομα και δραστηριοποιείται πολιτικά στα υπόλοιπα 15 από τα 16 ομόσπονδα κρατίδια. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η CSU αναφέρεται επίσης ως η μικρή αδελφή της μεγάλης CDU και αμφότερες θεωρούν τους εαυτούς τους ως «σάρκα μία». Λόγω της πολύ παρόμοιας κοσμοθεωρίας τους, έχουν σχηματίσει κοινή κοινοβουλευτική ομάδα στη γερμανική Μπούντεσταγκ εδώ και δεκαετίες.

Ο κύριος στόχος τους στις πρόωρες ομοσπονδιακές εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου 2025 είναι να αντικαταστήσουν το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας (SPD) και τον καγκελάριό του Όλαφ Σολτς στην ηγεσία της κυβέρνησης. Οι πιθανότητες γι' αυτό είναι καλές: στη δημοσκόπηση Deutschlandtrend του Δεκεμβρίου, τα κόμματα CDU/CSU έλαβαν διπλάσια υποστήριξη απ' ό,τι το SPD, με ποσοστό 32%.

Η επίθεση στο Μαγδεμβούργο ως προεκλογικό θέμα

Η συζήτηση για το μεταναστευτικό, η οποία διεξάγεται με ένταση εδώ και καιρό, αποτελεί σημαντικό θέμα της προεκλογικής εκστρατείας και αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο του τριήμερου συνεδρίου των Χριστιανοκοινωνιστών που ξεκινά τη Δευτέρα στο ιστορικό μοναστήρι των Βενεδικτίνων στο Ζέεον της Βαυαρίας .

Μετά τη φονική επίθεση στη Χριστουγεννιάτικη Αγορά στο Μαγδεμβούργο (Σαξονία-Άνχαλτ) λίγο πριν από την παραμονή των Χριστουγέννων, το κλίμα και ο τόνος έχουν γίνει ακόμα πιο οξυμένοι. Ο ύποπτος κατάγεται από τη Σαουδική Αραβία και, σύμφωνα με προηγούμενα ευρήματα, φέρεται να έχει προαναγγείλει επίθεση αρκετές φορές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αν και με επιχειρήματα και συνθηματολογία που προέρχονται από τον ακροδεξιό χώρο. Όλα τα κόμματα, με εξαίρεση το κόμμα της Αριστεράς, ζητούν τώρα αυστηρότερη μεταναστευτική πολιτική.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα στα βαυαρικά μέσα ενημέρωσης, η CSU φαίνεται ότι έχει ιδιαίτερα φιλόδοξες ιδέες. Κυκλοφορούν ήδη σημεία από ένα κείμενο θέσεων ενόψει της παραδοσιακής ετήσιας συνάντησης των βουλευτών της στη Μονή Ζέεον: «Όποιος θέλει να ζήσει μόνιμα μαζί μας πρέπει επίσης να παρέχει μόνιμες υπηρεσίες και να μην διεκδικεί μονίμως επιδόματα» αναφέρεται εκεί. 

Το εκλογικό πρόγραμμα ακούγεται λίγο διαφορετικό

Με αυτό το αίτημα, η CSU πηγαίνει παραπέρα από αυτό που αποφάσισε μαζί με την CDU στο κοινό πρόγραμμά τους για τις ομοσπονδιακές εκλογές. Αναφέρει: «Σε γενικές γραμμές, οι παροχές σε είδος θα πρέπει να υπερισχύουν των παροχών σε χρήμα, όπου αυτό είναι δυνατόν. Η κάρτα πληρωμών θα πρέπει να εισαχθεί οριζόντια και περιοριστικά σε όλα τα ομόσπονδα κρατίδια».

Ο νομικός Φόλκερ Μπέμε-Νέσλερ από το Πανεπιστήμιο του Όλντενμπουργκ πιστεύει ότι η πρόταση αυτή είναι άστοχη: «Όποιος ζει εδώ νόμιμα ως πρόσφυγας δεν μπορεί να στερηθεί τα προς το ζην», δήλωσε στο ιδιωτικό τηλεοπτικό κανάλι «Welt», αναφερόμενος στο γερμανικό και ευρωπαϊκό δίκαιο. Το να αλλάξει αυτό είναι περίπλοκο, επειδή περιλαμβάνει ένα κρίσιμο ερώτημα: «Διώκεται κάποιος, χρειάζεται κάποιος προστασία;».

Οι απελάσεις θα είναι θεωρητικά ευκολότερες

Ο Μπέμε-Νέσλερ βλέπει μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας για ένα άλλο αίτημα του εγγράφου: «Όποιος διαπράττει έγκλημα ή διαπράττει σκόπιμα πολλαπλά αδικήματα πρέπει να εγκαταλείψει τη χώρα μας». Αυτό θα ήταν νομικά εφικτό. Οι ισχύοντες νόμοι δεν είναι σε καμία περίπτωση υπερβολικά επιεικείς: «Θα μπορούσαν να απελαθούν περισσότεροι, αλλά οι απελάσεις δεν αποδίδουν».

Αν περάσει η άποψη της CDU, η πίεση στους μετανάστες θα αυξηθεί περαιτέρω: Όποιος δεν μπορεί να φύγει από τη χώρα ή να απελαθεί, θα πρέπει να μπορεί να τεθεί υπό επ' αόριστον κράτηση εν αναμονή της απέλασης. Ο νομικός θεωρεί ότι τέτοιες ιδέες είναι λαϊκιστικές. «Πρόκειται για προεκλογική εκστρατεία», τονίζει ο Μπέμε-Νέσλερ. Το ζήτημα της κατάχρησης της μετανάστευσης και της παράνομης μετανάστευσης βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των ανθρώπων. «Αλλά από νομική και ανθρωπιστική άποψη πρόκειται για πρόβλημα».

Η CSU θέλει να «κλέψει» ένα θέμα από την AfD

Ο πολιτικός επιστήμονας Φόλκερ Κρόνενμπεργκ από το Πανεπιστήμιο της Βόννης θεωρεί επίσης ότι το έγγραφο των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών για το μεταναστευτικό είναι ένας προεκλογικός ελιγμός. Προσπαθεί να αφαιρέσει ένα σημαντικό θέμα από τη λαϊκιστική, ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD): «Μετανάστευση, φυγή, το ζήτημα της εσωτερικής δικαιοσύνης».

Ωστόσο, ο Κρόνενμπεργκ δεν αναγνωρίζει σημαντικές διαφορές μεταξύ CSU και CDU. Το βασικό πρόγραμμα που παρουσίασε ο κοινός τους υποψήφιος καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς ήταν ήδη μια απόκλιση από τη μεταναστευτική πολιτική της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, η οποία παρέμεινε στην εξουσία μέχρι το 2021. Το 2015 είχε επιτρέψει την είσοδο στη χώρα σχεδόν ενός εκατομμυρίου προσφύγων, κυρίως από τη Συρία και το Ιράκ. Το σύνθημά της ήταν τότε «Μπορούμε να τα καταφέρουμε!»

Η Μέρκελ και η δήθεν «κυριαρχία της αδικίας»

Διαφορετική άποψη είχε και τότε η CSU, με επικεφαλής τον τότε υπουργό πρόεδρο της Βαυαρίας Χορστ Ζεεχόφερ. Ο μετέπειτα υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας χαρακτήρισε την προσφυγική πολιτική της Μέρκελ «κυριαρχία της αδικίας». Ωστόσο, ο πολιτικός εμπειρογνώμονας Κρόνενμπεργκ αναφέρεται και στις ενέργειες άλλων κομμάτων στα χρόνια που ακολούθησαν.

Στην τηλεοπτική εκπομπή «Welt» αναφέρει ονομαστικά τον καγκελάριο του SPD Σολτς, ο οποίος εμφανίστηκε στο εξώφυλλο του περιοδικού «Der Spiegel» πριν ακόμη ξεκινήσει η προεκλογική εκστρατεία για τις εκλογές της Μπούντεσταγκ. Ο τίτλος ήταν ένα απόσπασμα του νυν επικεφαλής της γερμανικής κυβέρνησης για το θέμα της μετανάστευσης: «Πρέπει επιτέλους να απελάσουμε ανθρώπους σε μεγάλη κλίμακα!».

Η συμμαχία Βάγκενκνεχτ ίσως να επωφεληθεί

Ωστόσο, δεν έχουν γίνει πολλά σε αυτή την κατεύθυνση, υπενθυμίζει ο Κρόνενμπεργκ με αφορμή τον συνεχιζόμενο χαμηλό αριθμό απελαθέντων προσφύγων. Η προσπάθεια συχνά αποτυγχάνει, επειδή οι χώρες καταγωγής τους αρνούνται να τους δεχτούν. Ο Κρόνενμπεργκ πιστεύει ότι δίνονται πολλές υποσχέσεις και ανακοινώσεις, αλλά πολύ λίγα υλοποιούνται στην πραγματικότητα από πλευράς πολιτικής. «Και αυτό αυξάνει την απογοήτευση και τη δυσαρέσκεια». Αυτό με τη σειρά του οδηγεί τους ψηφοφόρους στην AfD ή στη Συμμαχία Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW).

Το κόμμα αυτό ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 2024 από αποσχισθέντες της Αριστεράς (Die Linke). Όσον αφορά το περιεχόμενό του, υπάρχει μεγάλη επικάλυψη μεταξύ των δύο πολιτικών δυνάμεων - εκτός από ένα θέμα: τη μετανάστευση. Σε αυτό το ζήτημα, η BSW ανήκει στο στρατόπεδο που τάσσεται υπέρ μιας πιο σκληρής στάσης. Μαζί με την AfD και την CSU έχει τώρα προτείνει πιο εκτεταμένους περιορισμούς για τους ανθρώπους που ενδεχομένως επηρεάζονται από αυτό.

Νομικές και κομματικές ανησυχίες

Εκτός από τις νομικές ανησυχίες, ωστόσο, υπάρχει και ένας άλλος λόγος για τον οποίο τα σχέδια θα παραμείνουν πιθανότατα σε δεύτερη μοίρα μετά τις γενικές εκλογές: Μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία των κομμάτων της Χριστιανικής Ένωσης θα πρέπει να στηριχθεί σε τουλάχιστον έναν εταίρο συνασπισμού. Οι πιθανότεροι υποψήφιοι θα ήταν το SPD ή οι Πράσινοι.

Παρόλο που και τα δύο κόμματα τάσσονται επίσης υπέρ μιας πιο σκληρής στάσης απέναντι στους μετανάστες, οι ιδέες της CSU πάνε πολύ μακριά γι' αυτά: «Η CSU ξεπερνά για άλλη μια φορά το όριο και κάνει το χατίρι της AfD», δήλωσε ο υπεύθυνος εσωτερικών υποθέσεων του SPD, Ντιρκ Βίζε, στην εφημερίδα «Rheinische Post».   

Επιμέλεια: Κώστας Αργυρός