Σε ανθρωπιστική κρίση η Ουκρανία

Στην καρδιά της αποστρατικοποιημένης, ουδέτερης ζώνης στην ανατολική Ουκρανία, λίγα χιλιόμετρα μόλις από την περιοχή που ελέγχουν οι φιλορώσοι αυτονομιστές, βρίσκεται η μικρή ουκρανική πόλη Σβιτλοντάρσκ. Τα σημάδια του εμφυλίου είναι παντού εμφανή. Στην βιομηχανική περιοχή του Σβιτλοντάρσκ, που κάποτε έσφυζε από ζωή, σήμερα στέκουν εγκαταλελειμμένα μόνο τα απομεινάρια κατεστραμμένων ορυχείων. Εδώ ακριβώς μαίνονταν για πάνω από 18 μήνες οι αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ του ουκρανικού στρατού και των αυτονομιστών. Πέρα από τις υλικές ζημίες η καταβαράθρωση της οικονομικής δραστηριότητας στην περιοχή έχει αφήσει πίσω της και πολλούς ανέργους. Στο κέντρο της πόλης, έξω από το σοβιετικό Παλάτι των Τεχνών, συνταξιούχοι περιμένουν υπομονετικά στη σειρά για να λάβουν κάτι από την ανθρωπιστική βοήθεια διεθνών ΜΚΟ. «Παίρνω 37 ευρώ το μήνα», λέει η 50χρονη Μικαϊλοβα Κοπεΐνικα, 50 ετών. «Πώς να ζήσω την οικογένειά μου με 37 ευρώ;»

Μια κοινωνία σε απόγνωση

Περίπου 5 εκατομ. άνθρωποι ζητούν ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία, τόσο σε ουκρανικές περιοχές όσο και σε περιοχές που ελέγχονται από τους αυτονομιστές. Πάνω από 1 εκατομ. άνθρωποι λαμβάνουν καθημερινά φαγητό από διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις και ΜΚΟ που δρουν στις περιοχές αυτές, όπως το Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (WFP). H συγκεκριμένη οργάνωση έχει ήδη βοηθήσει πάνω από 200.000 ανθρώπους τους τελευταίους 12 μήνες. «Στις περιοχές που ελέγχονται από τους αυτονομιστές στείλαμε τρόφιμα μέσα σε πακέτα», εξηγεί η εκπρόσωπος του WFP Ντέμπορα Νγκουγέν, συνεχίζοντας: «Στις περιοχές που ελέγχονται από την ουκρανική κυβέρνηση και όπου το οικονομικό σύστημα εξακολουθεί να λειτουργεί συνεργαζόμαστε συνήθως με μαγαζιά». Σύμφωνα με εκπροσώπους ΜΚΟ η κατάσταση είναι χειρότερη στις περιοχές που ελέγχονται από φιλορώσους, όπως το Ντομπάς, ιδίως από τη στιγμή που το Κίεβο διέκοψε κάθε οικονομική σχέση μαζί τους. Στις περιοχές αυτές οι συνταξιούχοι, για παράδειγμα, δεν μπορούν να λάβουν μέσω τράπεζας τις συντάξεις τους από το ουκρανικό δημόσιο, ενώ το de facto νόμισμα που χρησιμοποιείται στις συναλλαγές είναι το ρούβλι.

Αγώνας για την καθημερινή επιβίωση

Aπό την έναρξη των εχθροπραξιών πάνω από 2,3 εκατομ. κάτοικοι έχουν εκτοπιστεί από τις εστίες τους. Ζουν πλέον αποκλειστικά από τα ανθρωπιστικά πακέτα και τα συσσίτια. Ωστόσο η πρόσβαση στα ανθρωπιστικά πακέτα επιβίωσης δεν είναι πάντα εύκολη. Τον Ιούλιο φιλορώσοι αυτονομιστές διέκοψαν την πρόσβαση στις επίμαχες περιοχές των κονβόι παροχης ανθρωπιστικής βοήθειας. Σύμφωνα με την Ντέμπορα Νγκουγέν οι de facto αρχές που ελέγχουν τις περιοχές αυτές ζήτησαν από πολλές ανθρωπιστικές οργανώσεις να λάβουν εκ νέου σχετικές άδειες. «Το πρόβλημα είναι ότι ο ΟΗΕ δεν αναγνωρίζει τις απονεμηθείσες περιοχές κι έτσι εμείς δεν μπορούμε να πάρουμε άδεια από μία κυβέρνηση που δεν αναγνωρίζεται επίσημα», επισημαίνει η εκπρόσωπος του WFP. Ωστόσο παρά τις γραφειοκρατικές αντιξοότητες κάποιες ανθρωπιστικές οργανώσεις τελικά κατάφεραν να πάρουν το «πράσινο φως». Ωστόσο ακόμη και υπό αυτές τις συνθήκες η πρόσβαση του πληθυσμού στην ανθρωπιστική βοήθεια δεν είναι εύκολη. Για παράδειγμα δεν δικαιούνται όλοι να λάβουν τα πολυπόθητα πακέτα. Όσοι εξακολουθούν να ζουν έστω και σε μισογκρεμισμένα σπίτια δεν θεωρούνται δικαιούχοι. Μόνο όσοι έχουν μείνει πλέον άστεγοι και δεν έχουν πλέον καμία απολύτως πηγή εσόδων λαμβάνουν την ανθρωπιστική βοήθεια. Μια άδικη κατάσταση εν μέσω γενικευμένου χάους.

Φίλιπ Βάρβικ, Ουκρανία