Ρωσοσερβικοί εναγκαλισμοί: ο Μεντβέντεφ στο Βελιγράδι

Εκ πρώτης όψεως φαντάζει ως μια επίσκεψη ρουτίνας. Ο ρώσος πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ βρίσκεται σήμερα στο Βελιγράδι. Αυτές τις μέρες οι Σέρβοι εορτάζουν την 75η επέτειο της απελευθέρωσής τους από τη ναζιστική μπότα με τη βοήθεια του Κόκκινου Στρατού. Χιλιάδες σοβιετικοί στρατιώτες τότε έχασαν τη ζωή τους. Εκτός από την ορθόδοξη θρησκεία αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος που οι Σέρβοι αισθάνονται συναισθηματικά κοντά με τους Ρώσους και τους Ουκρανούς. Η σερβική αντιπολίτευση ανακοίνωσε ήδη ότι θα μποϋκοτάρει την πανηγυρική ομιλία του Μεντβέντεφ στην ολομέλεια του Κοινοβουλίου. Βέβαια αυτό λίγο έχει να κάνει με τον υψηλό προσκεκλημένο. Πολύ περισσότερο στοχεύει στον σέρβο πρόεδρο Αλεξάντερ Βούσιτς που κυβερνά με σιδηρά πυγμή.

Τυρί από τη Σερβία, όχι από την Ολλανδία

Κατά την επίσκεψή του στη Σερβία ο ρώσος πρωθυπουργός θα εστιάσει σε οικονομικά θέματα, πιστεύει ο ρώσος δημοσιολόγος και ειδικός σε θέματα των Βαλκανίων Ιβάν Πρεομπράσενσκιγ μιλώντας στη DW. Το 2014 Μόσχα και Βελιγράδι συνήψαν συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας. Τον ρώσο πρωθυπουργό ενδιαφέρει ιδιαιτέρως η πρόοδος στην κατασκευή του αγωγού 402 χιλιομέτρων που θα έρχεται από την Τουρκία, θα διασχίζει τη Βουλγαρία, θα οδηγεί στη Σερβία (Turkish Stream) και θα προμηθεύει χώρες των Δυτικών Βαλκανίων με φυσικό αέριο. Το Κρεμλίνο υπολογίζει ότι το σερβικό τμήμα θα ολοκληρωθεί, σύμφωνα με το σχέδιο, μέχρι τέλος του χρόνου. Εμφανίστηκαν όμως προβλήματα εγκατάστασης των αγωγών στη Βουλγαρία, λέει ο Πρεομπράσενσκιγμ και ο ενεργειακός κολοσσός Gasprom θέλει να κάνει κι αυτός χρήση κι αυτού του αγωγού, όμως σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο δεν μπορεί. Πολύ πιο σημαντικό για τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ είναι η υπογραφή εμπορικής συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου ανάμεσα στη Σερβία και την Ευρωασιατική Οικονομική Ένωση, υπογραμμίζει ο Όλεγκ Μπονταρένκο από το ρωσικό Ίδρυμα για Προοδευτική Πολιτική. Μέσω αυτής διευκολύνεται η πώληση σερβικών προϊόντων σε χώρες όπως η Λευκορωσία και οι δημοκρατίες της κεντρικής Ασίας.

Η Σερβία επωφελείται ήδη από το ότι η ΕΕ λόγω των κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας δεν επιτρέπεται να εξάγει αγροτικά προϊόντα και τρόφιμα αλλά ούτε και το αντίστροφο. Στα ράφια των σούπερ μάρκετ της Αγίας Πετρούπολης ή του Βλαδιβοστόκ δεν υπάρχει τυρί Ολλανδίας αλλά Σερβίας. Για να επισφραγιστεί η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ των δύο χωρών, πέντε ημέρες μετά την επίσκεψη Μεντβέντεφ, στη Μόσχα θα βρίσκεται η πρωθυπουργός της Σερβίας Άννα Μπρνάμπιτς. Η Ρωσία μεταχειρίζεται τη Σερβία ως προνομιούχο εταίρο, υποστηρίζει ο Πρεομπράσενσκιγ, γιατί το Κρεμλίνο θέλει να δείξει ότι διαθέτει όχι μόνο στρατιωτικά αλλά και οικονομικά μέσα για να διαφυλάξει το κύρος της στο εξωτερικό.

Αμερικανική πρωτοβουλία σε Βελιγράδι και Πρίστινα

Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες, ένα από τα θέματα συζήτησης θα είναι και το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου. «Η επίσκεψη Μεντβέντεφ κατατείνει στη διαβεβαίωση εκ νέου της Μόσχας προς το Βελιγράδι, ότι με το βέτο της στο Συμβουλιο Ασφαλείας των ΗΕ θα συνεχίζει να εμποδίζει την αναγνώριση από το διεθνή οργανισμό της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου» δηλώνει ο Ντούζαν Ρέλιτς από το Ίδρυμα Επιστήμη και Πολιτική των Βρυξελλών. «Για το Βελιγράδι αυτή η στήριξη είναι πολύ σημαντική για τις διαπραγματεύσεις της με την Πρίστινα και τη Δύση». Κυρίως μάλιστα αυτήν την εποχή διότι αρχές Οκτωβρίου η αμερικανική κυβέρνηση ξεκίνησε νέες προσπάθειες να φέρει τους Αλβανούς του Κοσσόβου και του Σέρβους στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ρόλο διαπραγματευτή έχει αναλάβει ο Ρίτσαρντ Γκρενέλ, πρέσβης των ΗΠΑ στο Βερολίνο. Ο Γκρενέλ μετά τις αποτυχημένες προσπάθειές του να καταλάβει μια κενή θέση ως σύμβουλος ασφαλείας του προέδρου στην Ουάσιγκτον δεν του έμενε παρά να ικανοποιηθεί με το αξίωμα του ειδικού εντεταλμένου για τη Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο.

«Ο πρόεδρος Τραμπ θέλει επιτυχίες στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής για να κερδίσει τις εκλογές του χρόνου» αναλύει ο Μπονταρένκο. «Η Ρωσία μπορεί να πορευτεί με πιθανή διαίρεση του Κοσσόβου υπό την προϋπόθεση ότι θα συμφωνήσουν Βελιγράδι και Πρίστινα και θα δώσει την έγκρισή του το Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ». Μέχρι τώρα το Κρεμλίνο παρακολουθεί με δυσπιστία τη νέα αμερικανική πρωτοβουλία στα Βαλκάνια. Ο Γκρενέλ επιτέθηκε με σκληρές διατυπώσεις εναντίον της επέκτασης του αγωγού Nord Stream 2, ένα εγχείρημα που προσδίδει γόητρο στη Μόσχα. Η γερμανική κυβέρνηση δεν το έβαλε κάτω και συνεχίζει να στηρίζει το πρότζεκτ. Πρώτες λεπτομέρειες από τη συνάντηση πριν λίγες ημέρες του Ρίτσαρ Γκρενέλ με τον σέρβο πρόεδρο Αλεξάντερ Βούτσιτς επιβεβαιώνουν τη διάσταση απόψεων ανάμεσα στις δύο πλευρές. Μετά τη συνάντηση μάλιστα ο Βούτσιτς έπλεξε το εγκώμιο των σερβορωσικών σχέσεων. «Είναι εξαιρετικές», τόνισε.

Μίοντραγκ Ζόριτς

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου