Ρούσεφ-Nέβες στον β' γύρο

Βραζιλία, 1η Ιανουαρίου του 2003, ο Λούλα ντα Σίλβα αναλαμβάνει την προεδρία της χώρας, συγκεντρώνοντας το 62 % των ψήφων, το μεγαλύτερο ποσοστό που έχει εξασφαλίσει ποτέ υποψήφιος πρόεδρος στην πρόσφατη ιστορία της χώρας.

Ήταν η αρχή της 12χρονης παραμονής του Εργατικού Κόμματος PT στην εξουσία. Κανένα άλλο δημοκρατικό κόμμα δεν έχει κυβερνήσει για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα τη χώρα χωρίς διακοπές. Ο Σίλβα κράτησε τα ηνία επί οκτώ χρόνια, παραδίδοντας, πριν από τέσσερα χρόνια, στη διάδοχό του Ντίλμα Ρούσεφ.

Η νυν πρόεδρος δέχεται τους τελευταίες μήνες ισχυρές πιέσεις καθώς οι οικονομικές επιδόσεις της χώρας δεν παρουσιάζουν αξιοσημείωτες βελτιώσεις. Αντιθέτως, κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2014 το ΑΕΠ της Βραζιλίας συρρικνώθηκε κατά 0,6 % την ώρα που ο πληθωρισμός εκτοξεύτηκε στο 6,5 %.

Μπορεί να υπάρχει τιμαριθμική αναπροσαρμογή των κατώτατων μισθών, ωστόσο πολλά είδη της καθημερινότητας ακριβαίνουν συνέχεια με αποτέλεσμα να επιβαρύνουν σημαντικά τη τσέπη των καταναλωτών. Επιπλέον, πολλά νοικοκυριά είναι υπερχρεωμένα και δεδομένου ότι και τα επιτόκια αναπροσαρμόζονται στη βάση του πληθωρισμού, πολλοί δυσκολεύονται να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους.

Πολλοί Βραζιλιάνοι φοβούνται τώρα το αύριο. Εύλογο το ερώτημα εάν ήταν αρκετά τα 12 χρόνια που κυβέρνησε το Εργατικό Κόμμα για να εφαρμόσει τις εξαγγελθείσες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις.

Μειώθηκε η φτώχεια

Γεγονός είναι ότι η κοινωνική πολιτική του PT αποτέλεσε αντικείμενο θαυμασμού σε όλο τον κόσμο. Οι τελευταίοι έπαινοι ήλθαν από τα Ηνωμένα Έθνη. Χάρη στην εκστρατεία «Fome Zero» (Μηδενική πείνα) ο αριθμός των ανθρώπων που υποσιτίζονται μειώθηκε από το 2003 κατά 80 %. Επίσης, με τη βοήθεια άλλων κοινωνικών προγραμμάτων, όπως του οικογενειακού επιδόματος «Bolsa Familia» κατέστη δυνατό να μειωθεί δραστικά η ακραία φτώχεια. Σύμφωνα με την Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ το σχετικό ποσοστό μειώθηκε κατά 75%. Παράλληλα και χάρη στην αναδιανομή αλλά και την αύξηση των κατώτατων μισθών, περίπου 35 εκατομμύρια άνθρωποι κατάφεραν να αναρριχηθούν στη «νέα μεσαία τάξη». Η αυξημένη αγοραστική δύναμη των πολιτών οδήγησε σε κατακόρυφη αύξηση της κατανάλωσης, δίνοντας συνεχή ώθηση στην ανάπτυξη της οικονομίας.

Εκπαιδευτικό σύστημα για λίγους

Όπως σε πολλές άλλες χώρες έτσι και στη Βραζιλία το μορφωτικό επίπεδο εξαρτάται άμεσα από το εισόδημα. Μπορεί η φοίτηση σε γνωστά δημόσια πανεπιστήμια να παραμένει δωρεάν. Εντούτοις η πιθανότητα να γίνει κανείς δεκτός χωρίς να έχει επισκεφτεί προηγουμένως ένα ακριβό ιδιωτικό σχολείο είναι σχεδόν μηδαμινές.

Το παράδοξο αυτό του εκπαιδευτικού συστήματος, το οποίο προκαλεί μεγάλη δυσαρέσκεια, δεν κατάφεραν να αλλάξουν ούτε οι αυξανόμενες δαπάνες για την παιδεία. Ας σημειωθεί ότι η Βραζιλία επενδύει περίπου το 6,1 % του ΑΕΠ στην παιδεία.

Υγεία για γερά πορτοφόλια

Δυσαρεστημένοι εμφανίζονται οι πολίτες και με την ακολουθούμενη πολιτική για την υγεία. «Για την κυβέρνηση Λούλα δεν αποτέλεσε ποτέ προτεραιότητα», λέει ο Α. Μέντες από το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο. Το νυν σύστημα χρονολογείται από το 1998.

Μπορεί τα τελευταία 12 χρόνια οι δαπάνες για την υγεία να έχουν διπλασιαστεί, ωστόσο η εικόνα σε πολλά δημόσια νοσοκομεία είναι τραγική: γυναίκες γεννούν σε διαδρόμους και βαριά άρρωστοι περιμένουν επί μήνες για να εγχειριστούν. Σε ορισμένα νοσοκομεία θα συναντήσει κανείς τα ευρωπαϊκά στάνταρ, προσβάσιμα όμως μόνον για εκείνους που πληρώνουν τοις μετρητοίς.

Τα χρονικά περιθώρια στενεύουν

Ήδη κατά τη διάρκεια των μαζικών διαδηλώσεων, το 2013, η πρόεδρος Ρούσεφ πέρασε με συνοπτικές διαδικασίες ένα νομοσχέδιο για να αντιμετωπίσει και τα δυο αυτά προβληματικά πεδία. Έτσι τα μελλοντικά έσοδα από την πώληση πετρελαίου θα διοχετεύονται κατά 75 % στην παιδεία ενώ τα υπόλοιπα στην υγεία. Προκειμένου να υπάρξει άμεση βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών, η κυβέρνηση προσέλαβε 14.000 γιατρούς από την Κούβα, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Αργεντινή.

Η Ρούσεφ αντέδρασε λοιπόν. Εντούτοις πολλοί την κατηγορούν ότι «έδωσε ψάρια στους ανθρώπους αντί να τους μάθει να ψαρεύουν». Ο οικονομολόγος Χοσέ Ματίας-Περέιρα από το Πανεπιστήμιο Μπραζίλια, το διατυπώνει ως εξής: «Μια πολιτική που ποντάρει στην ανάπτυξη μέσω της κατανάλωσης δεν έχει μεγάλη διάρκεια ζωής».

Οι Βραζιλιάνοι θα εκφράσουν τελικά εκ νέου την εμπιστοσύνη τους στο Εργατικό Κόμμα και τη Ντίλμα Ρούσεφ; Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα πάντως, γεγονός είναι ότι η επόμενη κυβέρνηση αναλαμβάνει μια πολύ πιο ευημερούσα χώρα από εκείνη που βρήκε ο Σίλβα το 2003.

F. Caulyt / Gr. Hamann / Κώστας Συμεωνίδης