Πόσο ευάλωτες σε καταστροφές είναι οι πόλεις;

Τι κοινό έχουν το Αφγανιστάν με την Ολλανδία; Στην έκθεση για τους κινδύνους που διατρέχουν μεγαλουπόλεις από φυσικές καταστροφές (Weltrisikobericht 2014), η οποία παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Βερολίνο οι δύο χώρες θεωρούνται «υψηλού κινδύνου». Και αν για το Αφγανιστάν κάτι τέτοιο ακούγεται φυσιολογικό, για την Ολλανδία σίγουρα προκαλεί έκπληξη, αφού αποτελεί μια χώρα με υποδειγματική πολιτική προστασία και συνθήκες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Όμως, η γειτνίασή της με τη Βόρεια Θάλασσα αυξάνει τον κίνδυνο πλημμυρών από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Από την άλλη πλευρά η φτωχή Ερυθραία, παρά την έλλειψη δομών πολιτικής προστασίας και το ανεπαρκές σύστημα υγείας, αντιμετωπίζει ελάχιστους κινδύνους φυσικών καταστροφών λόγω της προνομιακής γεωγραφίας της. Επίσης και η προηγμένη τεχνολογικά Ιαπωνία είναι ευάλωτη σε μεγάλες φυσικές καταστροφές, όπως σεισμούς και πλημμύρες, πολύ περισσότερο από ό,τι χώρες της Δυτικής Αφρικής.

Ο πόλεμος δεν θεωρείται φυσική καταστροφή

Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, αντιμετωπίζουν το ίδιο επίπεδο κινδύνου με τη Βραζιλία και την Αργεντινή, αφού αντιμετωπίζουν συχνά ισχυρούς τυφώνες, ιδίως στην ανατολική ακτή. Ένα πολύ ενδιαφέρον στοιχείο της έκθεσης είναι ότι οι ρημαγμένες από τον εμφύλιο πόλεμο πόλεις της Συρίας θεωρούνται «χαμηλού κινδύνου» αναφορικά με την πρόκληση φυσικών καταστροφών. Κι αυτό επειδή ο πόλεμος δεν θεωρείται φυσική καταστροφή κι έτσι δεν αποτελεί παράγοντα που συνυπολογίζεται στην έκθεση.

Από την άλλη πλευρά, οι μαζικές επιδημίες θεωρούνται φυσική καταστροφή και λαμβάνονται υπόψη. Η περίπτωση του ιού Έμπολα είναι ενδεικτική. Ο τρόπος με τον οποίο οι αρμόδιοι φορείς μιας χώρας αντιμετωπίζουν μια επιδημία αποτελεί αντικείμενο έρευνας. «Μελετούμε τους τρόπους και τις δομές που διαθέτει μια χώρα για να ανταποκριθεί σε μια επιδημία: τα νοσοκομεία, τα συστήματα διάσωσης αλλά και τις δυνατότητες για τη δημιουργία ειδικών χώρων περίθαλψης», ανέφερε στη Deutsche Welle o επικεφαλής της έρευνας Πέτερ Μούκε. Ανάμεσα στα στοιχεία που λαμβάνουν επίσης υπόψη τους οι γερμανοί ερευνητές είναι και η αποτελεσματικότητα του συστήματος διακυβέρνησης της εκάστοτε χώρας για την αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών.

Σημαντική έκθεση για τη βελτίωση των αστικών δομών

Η εν λόγω έκθεση δημοσιεύεται κάθε χρόνο και αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για την καταγραφή των κινδύνων που αντιμετωπίζουν μεγάλες πόλεις από φυσικές καταστροφές. Υποδεικνύει, έτσι, στους άμεσα ενδιαφερόμενους τα σημεία στα οποία θα πρέπει να εστιάσουν για να αυξήσουν την ασφάλεια και την προστασία πόλεων και πολιτών, να βελτιώσουν τις υποδομές τους, τα συστήματα πρόληψης και αποκατάστασης φυσικών καταστροφών και τα συστήματα υγείας, ειδικότερα αναφορικά με το ξέσπασμα επιδημιών.

Η έκθεση για τους κινδύνους των μεγαλουπόλεων από φυσικές καταστροφές εκπονείται από το Ινστιτούτο Περιβάλλοντος και Ανθρώπινης Ασφάλειας του ΟΗΕ με έδρα τη Βόννη σε συνεργασία με τη γερμανική ΜΚΟ «Συνεργασία για την Ανάπτυξη». Σύμφωνα με τον Πέτερ Μούκε, η ιδιαιτερότητα της φετινής έκθεσης έγκειται στο ότι εστιάζει σε «αστικές περιοχές, οι οποίες παρουσιάζουν πολλές ιδιαιτερότητες σε αντίθεση με τις αγροτικές περιοχές ως προς τις συνέπειες και την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών». Τέλος, η μελέτη αφορά πόλεις μεσαίου και μεγάλου μεγάλους σε 171 χώρες του ΟΗΕ. Στην κορυφή των πιο «ασφαλών» περιοχών ανήκουν το Κατάρ και η Μάλτα, ενώ στις τελευταίες θέσεις της λίστας βρίσκονται το Βανουάτου, οι Φιλιππίνες και οι Νήσοι Τόνγκα.

Fabian Schmidt / Δήμητρα Κυρανούδη