Πρόσφυγες στην Τουρκία: Εχθρότητα και προκαταλήψεις

Η συνοικία Γιουσούφ Πασά  στην Κωνσταντινούπολη είναι μια από τις πιο αγαπημένες συνοικίες για μετανάστες, που τους έφερε ο πόλεμος. Εδώ συχνάζουν πολλοί, κυρίως όμως Σύριοι. Η παρουσία τους σφραγίζει την καθημερινότητα. Τα περισσότερα μαγαζιά, εστιατόρια, κομμωτήρια ανήκουν σε Κούρδους της Συρίας. Οι επιγραφές είναι σε δύο γλώσσες, τουρκικά και αραβικά. Βρισκόμαστε εδώ για να δούμε από κοντά πώς ζουν αυτοί οι πρόσφυγες. Την περασμένη εβδομάδα στην Άγκυρα η ξενοφοβία έσπασε κόκαλα. Μια ομάδα Σύρων πιάστηκε στα χέρια με Τούρκους με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή ένας 18χρονος Τούρκος. Στη συνέχεια ξέσπασε κύμα ξενοφοβίας: Εκατοντάδες κατέβηκαν στους δρόμους της συνοικίας Αλτιντάγκ, έσπαγαν βιτρίνες, έβαζαν φωτιά σε μαγαζιά, σπίτια και αυτοκίνητα Σύρων μεταναστών.

Τεταμένο κλίμα μετά τα επεισόδια

Τα γεγονότα άφησαν το στίγμα τους. Οι Σύροι κρατούν επιφυλακτική στάση και δεν θέλουν να μιλήσουν για τα επεισόδια. Θέσαμε ερωτήσεις, αλλά δεν θέλησαν να απαντήσουν, ούτε καν ανώνυμα. Οι περισσότεροι δικαιολόγησαν την στάση τους λέγοντας ότι φοβούνται για τη ζωή τους. Τελικά μιλήσαμε με τον Αμπντουλμαλίκ 65 χρονών ή τουλάχιστον με αυτό το όνομα μας συστήθηκε. Πριν 8 χρόνια εγκατέλειψε το Χαλέπι και βρέθηκε στην Τουρκία.  Εργάζεται σε ένα από τα πολλά συριακά καφέ και εστιατόρια, ακριβώς δίπλα στις γραμμές του μετρό, στα οποία συχνάζουν κυρίως Άραβες. «Στη δουλειά μας ερχόμαστε ελάχιστα σε επαφή με Τούρκους, δεν έρχονται πολλοί. Αλλά δεν μπορούμε να πούμε ότι οι σχέσεις μας είναι ιδιαίτερα κακές» λέει. Αλλά το κλίμα στην Τουρκία απέναντι στα περίπου 4 εκατομμύρια προσφύγων φαίνεται να χαλάει. Για πολλά χρόνια κυβέρνηση και Τούρκοι τους ανέχονταν. Αλλά τελευταία αναζωπυρώθηκε η έχθρα απέναντι στους μετανάστες. Βασική αιτία η κατάρρευση της οικονομίας από το φθινόπωρο του 2018 και η κατρακύλα της τουρκικής λίρας, που τροφοδότησαν υπαρξιακούς φόβους και ανταγωνισμούς στην κατανομή του πλούτου.

Ο Αμπντουμαλίκ φοβάται ότι τώρα όλοι οι Σύροι θα πρέπει να απολογηθούν για τις πράξεις ενός Σύρου. «Κάποιος έκανε κάτι κακό και γι αυτό - τώρα θα καταδικαστούν συλλήβδην όλοι οι Σύροι» λέει. «Είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπίζεις μια τέτοια κατάσταση. Οι επιθέσεις στην Άγκυρα θυμίζουν σε πολλούς τις επιθέσεις στη Συρία, είναι σαν να μην αφήσαμε τον πόλεμο πίσω μας.» Ο ξάδερφος του Αμπντουμαλίκ μπαίνει στη συζήτηση και διηγείται ότι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρακολουθεί, τί συνέβη στην Άγκυρα. «Είμαι σίγουρος ότι η τουρκική κυβέρνηση θα θέσει υπό έλεγχο την εμφάνιση κι άλλων εντάσεων».

Για μια καλύτερη ζωή

Υπάρχουν πολλοί Σύροι που εκφράζουν την ίδια αισιοδοξία. Πολλοί ευελπιστούν ότι η κοινή πίστη θα λειάνει τις οξύτητες. Ο Νιζάμ, επίσης από το Χαλεπι, ζει εδώ και πέντε χρόνια στην Τουρκία. Ήρθε αναζητώντας μία καλύτερη ζωή. «Πολλοί δεν κάθονται, απλά σκοτώνοντας την ώρα τους. Πληρώνουμε κανονικά το νοίκι μας και εργαζόμαστε» λέει. «Λυπήθηκα όταν έμαθα αυτό που έγινε στην Άγκυρα, αλλά δεν σταματώ να ελπίζω». Στην Τουρκία, όπως αναφέρει, έχει πολλούς φίλους, αισθάνεται ασφαλής στη γειτονιά του και δεν φοβάται. Ο Χιντίρ, που γνωρίσαμε σε ένα κουρείο στη Γιουσούφ Πασά, είναι 29 χρονών. Η μητέρα του είναι από τη Συρία και ο πατέρας του από το Λίβανο. Στην Τουρκία μένει δύο χρόνια. Διηγείται ότι ήρθε για να εργαστεί και να χτίσει ένα νέο μέλλον. Όπως και ο Νιζάμ, δεν φοβάται τις εντάσεις ή μία κλιμάκωση της κατάστασης ανάμεσα στους Τούρκους και τους Σύρους πρόσφυγες.

«Οι άνθρωποι έρχονται για να δουλέψουν, όχι για να  προκαλέσουν αναταραχή. Η Τουρκία είναι όπως η πατρίδα μου, αγαπώ την Κωνσταντινούπολη. Γι αυτό και δεν ανησυχώ. Δεν κάνω κάτι κακό, γιατί θα πρέπει να ανησυχώ;». Ο Αμπντουμαλίκ αποζητά ένα μέλλον χωρίς προκαταλήψεις. «Δεν πρέπει να καταδικάζονται όλοι οι μετανάστες λόγω ενός επεισοδίου», τονίζει. Και εκφράζει τα συλλυπητήριά του στην οικογένεια του Εμιράν Γιαλσίν, του νεαρού που πέθανε στην Άγκυρα από μαχαιριά. Δεν θέλει ένα αστυνομικό συμβάν να κηλιδώσει όλους τους Σύρους.

Μπούρου Καρακάς

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου