Προσφυγόπουλα από τα ελληνικά νησιά στο Λουξεμβούργο

Με προστατευτικές μάσκες και πλαστικά γάντια προσφυγόπουλα που είχαν φτάσει στο λιμάνι του Πειραιά από προσφυγικά κέντρα του Αιγαίου επιβιβάζονταν σε λεωφορείο. Αυτό που διαχωρίζει τα συγκεκριμένα παιδιά και εφήβους από τα υπόλοιπα προσφυγόπουλα ήταν ότι ο τελικός προορισμός τους απείχε 2500 χλμ μακριά: ήταν το Λουξεμβούργο.

Το Λουξεμβούργο, η δεύτερη σε μέγεθος χώρα της ΕΕ, είναι το πρώτο κράτος-μέλος που υποδέχεται ασυνόδευτους ανηλίκους από προσφυγικά κέντρα των ελληνικών νησιών. Συνολικά πρόκειται για δώδεκα προσφυγόπουλα, όπως ανέφερε ο υπ. Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Ζαν Άσελμπορν υποδεχόμενος τα παιδιά στο αεροδρόμιο του Λουξεμβούργου. Δεν αρκεί, όπως είπε, να λέμε ωραία λόγια ή να ρέει το χρήμα. «Πρέπει να δράσουμε συγκεκριμένα» και να μην υποθέτουμε «ότι οι Έλληνες μπορούν να διαχειριστούν την κατάσταση μόνοι».

Οκτώ συνολικά ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων η Γερμανία, η Γαλλία, η Πορτογαλία αλλά και η Ελβετία έχουν συμφωνήσει να δεχθούν περίπου 1.600 ασυνόδευτα και ιδιαιτέρως ευάλωτα παιδιά και εφήβους από τα προσφυγικά κέντρα της Λέσβου, της Χίου και της Σάμου. Το Σάββατο αναμένεται να προσγειωθούν 58 παιδιά στη Γερμανία, ενώ η γερμανική κυβέρνηση διαβεβαίωσε ότι θα υποδεχθεί συνολικά 350 έως 500.

Ο κορωνοϊός επιβραδύνει τα σχέδια

Η πρόθεση μερικών ευρωπαϊκών χωρών να υποδεχθούν προσφυγόπουλα έχει διατυπωθεί εδώ και καιρό, από τα Χριστούγεννα του 2019, όπως δήλωσε ο Ζαν Άσελμπορν σε συνέντευξή του στη DW στα μέσα Μαρτίου. Ωστόσο οι εικόνες από τα σύνορα Τουρκίας-Ελλάδας στα τέλη Φεβρουαρίου έως τις αρχές Μαρτίου ήταν εκείνες που αύξησαν την πίεση ώστε να υλοποιηθούν τα σχέδια αυτά. Ωστόσο μετά τις πρώτες δεσμεύσεις, η διαδικασία πάγωσε εκ νέου λόγω της κρίσης του κορωνοϊού. Οργανώσεις αρωγής, γιατροί αλλά και πολιτικοί άρχισαν να ζητούν τις περασμένες εβδομάδες την όσο το δυνατόν γρηγορότερη μεταφορά προσφυγόπουλων σε ασφαλή μέρη εξαιτίας του φόβου εξάπλωσης του κορωνοϊού.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ της DW αλλά και δηλώσεις παρατηρητών που βρίσκονται στα ελληνικά νησιά, η κατάσταση εκεί είναι δραματική. Τα προσφυγικά κέντρα των νησιών είχαν σχεδιαστεί αρχικά για λίγες χιλιάδες ανθρώπους και πλέον εκεί διαμένουν πάνω από 40.000 πρόσφυγες και μετανάστες. Η τήρηση αποστάσεων ασφαλείας είναι επομένως αδύνατη. Σύμφωνα με τον Ραφαέλ Σίλχαβ, ειδικό σε θέματα μετανάστευσης από την οργάνωση Οxfam, ακόμη και η πρόσβαση σε τρεχούμενο νερό για πλύσιμο των χεριών είναι αδύνατη και σημειώνει ότι οι άνθρωποι που διαμένουν στα προσφυγικά κέντρα των νησιών φοβούνται πλέον ακόμη και να περιμένουν στην ουρά για φαγητό. Σύμφωνα με τον Σίλχαβ το γεγονός ότι το Λουξεμβούργο και η Γερμανία δέχονται τώρα προσφυγόπουλα αποδεικνύει ότι η αλληλεγγύη είναι δυνατή ακόμη και σε δύσκολες στιγμές. Ωστόσο, όπως και πολλές άλλες οργανώσεις αρωγής, επικρίνει το γεγονός ότι χιλιάδες πρόσφυγες που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες εξακολουθούν να παραμένουν στα νησιά, μολονότι θα έπρεπε να μεταφερθούν σε ασφαλείς τοποθεσίες. Σύμφωνα με το αν. υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιώργο Κουμουτσάκο πιθανότατα θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για τη μεταφορά των 1.600 προσφυγόπουλων σε άλλες χώρες της ΕΕ. Αυτό οφείλεται στο ότι πολλές και διαφορετικές αρχές και οργανισμοί πρέπει να αποφασίσουν ποιος θα πάει πού.

Έκκληση να ακολουθήσουν και άλλες χώρες της ΕΕ

Σύμφωνα με το ελληνικό υπουργείο τα προσφυγόπουλα ήταν προετοιμασμένα ψυχολογικά και επίσης είχαν περάσει από ιατρικές εξετάσεις. Τα δώδεκα προσφυγόπουλα με προορισμό το Λουξεμβούργο προσγειώθηκαν πάντως με μάσκες, σακίδια και σακούλες ανά χείρας με το λογότυπο του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης ΙΟΜ. Τους υποδέχτηκαν μέλη μιας επιτροπής από το Λουξεμβούργο φορώντας επίσης προστατευτικές μάσκες μαζί με τον Ζαν Άσελμπορν. Μια πρώτη ομαδική φωτογραφία μπροστά στο αεροπλάνο και μια δεύτερη μπροστά από τις σημαίες της ΕΕ στην αίθουσα αφίξεων ολοκλήρωσαν την υποδοχή.

Ο Ζαν Άσελμπορν φαίνεται να γνωρίζει καλά την κριτική που ασκείται  από οργανώσεις αρωγής, οι οποίες καλούν τη χώρα του, όπως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες να υποδεχθούν περισσότερους ευάλωτους ανθρώπους, προτού ο κορωνοϊός εξαπλωθεί στα προσφυγικά κέντρα. Γι' αυτό ίσως κάνει λόγο για μια πρώτη φάση, κατά την οποία 1.600 ασυνόδευτα ανήλικα θα πρέπει από τώρα να κατανεμηθούν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Συγχρόνως ο υπ. Εξωτερικών του Λουξεμβούργου επικρίνει τις χώρες της ΕΕ που δεν θέλουν να συμπράξουν, λέγοντας ότι όσο υπάρχουν παιδιά που τριγυρίζουν μέσα αστα σκουπίδια δε μπορούμε να στρέφουμε το βλέμμα αλλού.

Μαρίνα Στράους, Βρυξέλλες

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη