(Προσωρινό) Πράσινο φως στην αγορά ομολόγων

Έχει η ΕΚT το δικαίωμα να αγοράζει μαζικά ομολόγα στηρίζοντας χώρες της ευρωζώνης που βρίσκονται σε κρίση; Ναι, απαντά ο γενικός εισαγγελέας, αλλά και ένας κορυφαίος εμπειρογνώμονας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στο Λουξεμβούργο. Η ΕΚΤ νομιμοποιείται να θέσει σε εφαρμογή το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων OMT, εκτιμά ο εμπειρογνώμονας προσθέτει ωστόσο ότι η Φρανκφούρτη θα πρέπει να αιτιολογεί τις αγορές και να τηρεί την αρχή της αναλογικότητας. Η εμπειρογνωμοσύνη, με την οποία συμφωνεί και ο γενικός εισαγγελέας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στο Λουξεμβούργο, ισοδυναμεί με προσωρινή απόφαση του δικαστηρίου. Η τελική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αναμένεται το φθινόπωρο.

Αιτία της δικαστικής διαμάχης τρεις λέξεις που εκστόμισε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, τον Ιούλιο του 2012, στο απόγειο της ευρωκρίσης εξαγγέλλοντας πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων (ΟΜΤ, Outright Monetary Transactions Programm) από χώρες σε κρίση, όπως η Ελλάδα, προσθέτοντας το περιβόητο whatever it takes, «με κάθε κόστος». Αυτή η διευκρίνιση επενέργησε τόσο καθησυχαστικά στους επενδυτές και τους κερδοσκόπους που ξαφνικά σταμάτησαν τις επιθέσεις τους εναντίον του ευρώ και απομακρύνθηκε το κλίμα δυσπιστίας προς το κοινό νόμισμα.

Υπερέβη την εντολή της η EKT;

Για πληρέστερη παρουσίαση της υπόθεσης θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι οι προθέσεις Ντράγκι δεν είχαν συζητηθεί με το διοικητικό συμβούλιο της Τράπεζας, ειδάλλως, ιδιαίτερα ο πρόεδρος της Bundesbank Γενς Βάιντμαν δεν θα τις είχε προσυπογράψει. Η συνέχεια δόθηκε ενώπιον του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Καρλσρούης. Ορισμένοι γερμανοί πολιτικοί και οικονομολόγοι προσέφυγαν εναντίον της εξαγγελίας του Μάριο Ντράγκι αμφισβητώντας τη νομιμότητα αγοράς ομολόγων που ούτως ή άλλως δεν θα αγόραζε κανείς βάζοντας σε κίνδυνο το 1/3 των γερμανών φορολογουμένων και ισχυριζόμενοι ότι το πρόγραμμα παραβιάζει το δικαίωμα της Γερμανικής Βουλής να αποφασίζει σε δημοσιονομικά θέματα της χώρας. Οι γερμανοί συνταγματικοί δικαστές παρέπεμψαν την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο διαπιστώνοντας παράλληλα παραβίαση του πρωτογενούς δικαίου της ΕΕ από την ΕΚΤ και υπέρβαση της εντολής της έχει δοθεί για την άσκηση νομισματικής πολιτικής.

Ναι μεν, αλλά....

Οι περισσότεροι ειδήμονες ωστόσο θεωρούν ότι οι ευρωπαίοι δικαστές θα εγκρίνουν το OMT θέλοντας να κλείσουν τη συζήτηση. «Στο παρελθόν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο είχε την τάση να ερμηνεύει διασταλτικά τους νόμους που αφορούν στην άσκηση εξουσιών από αξιωματούχους της ΕΕ», υποστηρίζει ο οικονομολόγος Αντρέας Ρες, από την UniCredit. Άλλοι περιμένουν θετική απόφαση μεν, αλλά υπό προϋποθέσεις για να μην επιδεινωθεί η κατάσταση στις χώρες που βρίσκονται σε κρίση. Γιατί εάν πουν ένα καθαρό "ναι", τότε θα ανέβουν κατακόρυφα τα επιτόκια δανεισμού στις χωρες σε κρίση. Αλλά και ένα ξεκάθαρο "όχι" δεν είναι εφικτό, γιατί το Γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο θα περνούσε στην αντεπίθεση και ίσως καλούσε την κυβέρνηση να βγει από το ΟΜΤ με ανυπολόγιστες συνέπειες στο ευρωπαικό οικοδόμημα.

Την (προσωρινή) απόφαση του δικαστηρίου δεν αναμένεται να λάβει υπόψη του ο Μάριος Ντράγκι. Η οικονομική εξυγίανση της ευρωζώνης κινείται με ρυθμούς χελώνας.Το φάντασμα του αποπληθωρισμού ξεπροβάλει, κάτι που δίνει στους οικονομολόγους τη βεβαιότητα ότι στις 22 Ιανουαρίου θα εξαγγελθεί η έναρξη αγοράς μεγάλης κλίμακας κρατικών ομολόγων, ενάντια στη θέληση της Μπούντεσμπανκ. Με το φρεσκοκομμένο χρήμα θα μπορούσε να πάρει μπρος η οικονομία και να αυξηθεί ο πληθωρισμός, όπως τουλάχιστον ελπίζει η ΕΚΤ.

Danhong Zhang/Ειρήνη Αναστασοπούλου