Πράσινο φως για την ενταξιακή πορεία Σκοπίων και Τιράνων

Ένα μεγάλο εμπόδιο στο δρόμο προσέγγισης της Βόρειας Μακεδονία και της Αλβανίας στην ΕΕ βγαίνει από τη μέση. Με τις ψήφους των κυβερνητικών βουλευτών η γερμανική βουλή θα εγκρίνει σήμερα εκτός απροόπτου την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τις δύο αυτές χώρες των δυτικών Βαλκανίων. Η ψηφοφορία στη γερμανική Βουλή είναι η τελευταία πράξη μιας μακράς διαδικασίας που θα ολοκληρωθεί, εάν όλα πάνε καλά, στις 15 Οκτωβρίου, στο άτυπο συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών και δύο ημέρες αργότερα, στο Συμβούλιο Κορυφής της ΕΕ. Εάν βέβαια, οι αρχηγοί καρτών και κυβερνήσεων συναινέσουν, είναι κάτι που δεν είναι καθόλου βέβαιο κι αυτό οφείλεται στον στενό εταίρο της Γερμανίας, τη Γαλλία.

Παράκαμψη των σκοπέλων

Είναι βασικό να υπογραμμιστεί ότι η διεύρυνση της ΕΕ με 6 χώρες των Δυτικών Βαλκανίων θεωρείται ως στρατηγικό καθήκον την Ένωσης. Το 2012 οι 27 ξεκίνησαν επίσημα ενταξιακό διάλογο με το Μαυροβούνιο και το 214 με τη Σερβία. Τώρα έχει έρθει η σειρά της Βόρειας Μακεδονία και της Αλβανίας, ενώ αντίστοιχη προοπτική τοποθετείται στο απώτερο μέλλον για το Κοσσυφοπέδιο και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε ζητήσει ήδη από τον Ιούνιο την επίσημη έναρξη ενταξιακού διαλόγου με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία αλλά επειδή κατέθεσε τις συστάσεις της και την έκθεση προόδου μετά τις ευρωεκλογές του Μαΐου, ζήτησε η Γερμανία μια μικρή παράταση μέχρι τον Οκτώβριο. Ο λόγος αφορούσε στο αίτημα της Βουλής, η οποία δίνει το τελικό πράσινο φως στην κυβέρνηση, να δοθεί περισσότερος χρόνος διαβουλεύσεων. Κυρίως στην κοινοβουλευτική ομάδα της Χριστιανικής Ένωσης εκδηλώθηκαν μαζικοί ενδοιασμοί για την ενταξιακή διαδικασία της Αλβανίας. Έτσι οι κοινοβουλευτικές κυβερνητικές ομάδες κατάφεραν να παρακάμψουν τον σκόπελο εγκρίνοντας δύο ψηφίσματα, που επεξεργάστηκαν με το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, στα οποία εγκρίνεται η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων υπό προϋποθέσεις.

Στην περίπτωση της Αλβανίας η πρώτη ενταξιακή διάσκεψη θα γίνει μόνο, όταν η κυβέρνηση στα Τίρανα αποκαταστήσει την λειτουργικότητα του Συνταγματικού Δικαστηρίου με ικανό αριθμό δικαστών και εισαγγελέων και μεταρρυθμίσει τον εκλογικό νόμο σε πλήρη εναρμόνιση με τις συστάσεις της Οργάνωσης για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη. Παράλληλα θα πρέπει να εξασφαλίσει τη διαφάνεια στη χρηματοδότηση των κομμάτων και του προεκλογικού αγώνα. Η συναίνεση του SPD στη βουλή θεωρείται βεβαία, αλλά θετικές ψήφοι αναμένεται να έρθουν και από βουλευτές των Πρασίνων και των Φιλελευθέρων. Σε ό,τι αφορά της Βόρεια Μακεδονία η καγκελάριος Μέρκελ υποσχέθηκε στον πρωθυπουργό Ζόραν Ζάεφ ότι ο δρόμος προς την ΕΕ θα ανοίξει μόνο όταν διευθετηθεί το πρόβλημα της ονομασίας, κάτι που έγινε. Το θέμα συζητήθηκε διεξοδικά και στη συνάντηση του έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη κατά την πρόσφατη συνάντησή του με την γερμανίδα καγκελάριο στο Βερολίνο.

Δυσκολίες κυρίως στη Γαλλία

Ψηφοφορίες σε κοινοβούλια θα γίνουν επίσης στη Γαλλία, την Ολλανδία και τη Δανία, τρεις χώρες που αντιμετωπίζουν επικριτικά κάθε περεταίρω διεύρυνση της ΕΕ. Και σε αυτές καταγράφονται ενδοιασμοί για την Αλβανία, κυρίως λόγω έλλειψης συγκεκριμένων επιτυχιών στην καταπολέμηση του εμπορίου ναρκωτικών και της διαφθοράς. Ο πρόεδρος Μακρόν έχει και ένα επιπλέον πρόβλημα. Θεωρεί ότι η ΕΕ πριν από κάθε νέα διεύρυνση θα πρέπει πρώτα να μεταρρυθμιστεί εσωτερικά. «Ένα άλλο επιχείρημα των Παρισίων είναι ότι όταν ξεκινήσει ενταξιακός διάλογος, είναι δύσκολο μετά να απορρίψεις την υποψήφια χώρα», επισημαίνει ο Μίλαν Νιτς, ειδικός σε θέματα Βαλκανίων στην Γερμανική Εταιρία για την Εξωτερική Πολιτική DGAP. Το Βερολίνο ανταπαντά ότι οι διαπραγματεύσεις διαρκούν πολλά χρόνια και ότι οι χώρες μέλη της ΕΕ καλούνται πάντα να εγκρίνουν κάθε νέο κεφάλαιο που ανοίγει.

Η γερμανική κυβέρνηση πρεσβεύει γενικά την άποψη ότι είναι σημαντικό να δοθούν σε αυτές τις δύο  βαλκανικές χώρες σημάδια ενθάρρυνσης από την ΕΕ. Επιπλέον λίγο πριν το Brexit η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων θα έδινε το μήνυμα ότι η ΕΕ στρέφει το βλέμμα προς το μέλλον και όχι στη συρρίκνωσή της. Ένα άλλο σενάριο ακούει στο όνομα «decoupling», δηλαδή ναι στη Βόρεια Μακεδονία και όχι στην Αλβανία. Αυτή η διαφορετική μεταχείριση αντιμετωπίζεται επικριτικά από τη γερμανική κυβέρνηση. Ο Μίλαν Νιτς παραπέμπει στο κίνδυνο ενός συνεχώς ενισχυόμενου εθνικισμού για μια Μεγάλη Αλβανία, που θα μπορούσε να οδηγήσει στην αποσταθεροποίηση των Δυτικών Βαλκανίων.

Ελκυστική η περιοχή για επενδύσεις

Ο αντιπρόεδρος της Κ.Ο. της Χριστιανικής Ένωσης Γιόχαν Βάντεπχουλ προειδοποιεί γενικά την ΕΕ να μην αρνηθεί την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων, διότι θα μπορούσε να προκύψει κενό στα Δυτικά Βαλκάνια, το οποίο θα καλούνταν να καλύψουν άλλες κυβερνήσεις εννοώντας της Ρωσίας ή της Κίνας. «Εάν η ΕΕ πει ένα υπό προϋποθέσεις «ναι» κυρίως στην Αλβανία, τίθεται ενάντια κάθε άσκησης επιρροής στα Δυτικά Βαλκάνια». Αλλά και η γερμανική οικονομία ενδιαφέρεται για μια προσέγγιση.

«Αξιόπιστη ενταξιακή προοπτική μέσα από την οπτική γωνία της οικονομίας, έχει μεγάλη σημασία για τη σταθεροποίηση και την οικονομική ενίσχυση της περιοχής και της Ευρώπης» τονίζει ο Φόλκερ Τράιερ, εμπειρογνώμων από το Γερμανικό Βιομηχανικό και Εμπορικό Επιμεληττήριο DIHK. «Θα ενίσχυε το πλαίσιο ασφάλειας για τους σχεδιασμούς των γερμανικών επιχειρήσεων και θα έκανε την περιοχή ελκυστική για επενδύσεις και εμπορικές συναλλαγές».

Αντρέας Ρίνκε/ Reuters/ Bundestag

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου