Πούτιν και Σι Τζινπίνγκ: Οι αυτοκρατορίες αντεπιτίθενται

Ο Ρώσος πρόεδρος ετοιμάζεται να ανταποδώσει την επίσκεψη του Κινέζου ομολόγού του μέσα στον Οκτώβριο στο Πεκίνο. Από την επίσκεψη του Σι Τζινπίνγκ τον περασμένο Μάρτιο και διερμηνεύοντας τις δηλώσεις του στα σκαλιά του Κρεμλίνου γίνεται εμφανές ότι οι δύο ηγέτες είναι διατεθειμένοι να ενώσουν τις δυνάμεις του για να αναδιαμορφώσουν τον κόσμο. Αυτό βέβαια δεν ήταν πάντα έτσι. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου Κίνα και Σοβιετική Ένωση συγκρούστηκαν ανοιχτά, αλλά με το τέλος του δημιουργήθηκε άνοιγμα, όπως επισημαίνει ο Αλεξάντερ Γκάμπουεφ, διευθυντής του Κέντρου Κάρνεγκι Ρωσία Ευρασία στο Βερολίνο.

Σταδιακός «γάμος» Ρωσίας-Κίνας

«Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ρωσία αναδείχθηκε ο σημαντικότερος προμηθευτής στρατιωτικού υλικού στην Κίνα» υποστηρίζει. «Η Κίνα βρισκόταν υπό καθεστώς κυρώσεων μετά τη σφαγή στην Τιενανμέν το '89 και η Ρωσία ήταν η μόνη πηγή σύγχρονης στρατιωτικής τεχνολογίας». Αυτή ήταν η απαρχή μιας ζωτικής σημασίας σχέση. «Ο στρατός της Κίνας έχει επωφεληθεί τρομερά από τις ρωσικές εισαγωγές από τη δεκαετία του 1990», υπενθυμίζει ο Ζού Μπο, συνταξιούχος ανώτερος συνταγματάρχης του κινεζικού στρατού. «Χωρίς τη βοήθεια της Ρωσίας πιθανότατα ο κινεζικός στρατός δεν θα ήταν τόσο ισχυρός όσο είναι σήμερα». Όταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανέλαβε την εξουσία στο Κρεμλίνο προχώρησε γρήγορα την ανάπτυξη της σχέσης αυτής με τη "Συνθήκη Καλής Γειτονίας και Φιλικής Συνεργασίας" με τον τότε ομόλογό του Τζιανγκ Ζεμίν το 2001. Μήνες αργότερα η Κίνα εντάχθηκε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.Ήταν το εισιτήριο για να γίνει ο οικονομικός γίγαντας που γνωρίζουμε σήμερα. Η Ρωσία έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη μεταμόρφωση.

Ο γάμος Κίνας-Ρωσίαςέπαιρνε σάρκα και οστά. Η αποστολή δεν είχε όμως ακόμη ολοκληρωθεί. Τα επόμενα βήματα γράφτηκαν στη Διάσκεψη του Μονάχου το 2007. Ο Πούτιν έκανε κήρυγμα κατά ενός μονοπολικού κόσμου υπό την κυριαρχία των ΗΠΑ και κατά της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ. Στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ το 2008 Γεωργία και Ουκρανία ήλπιζαν να ήταν οι επόμενες χώρες-μέλη της συμμαχίας, αλλά ο Πούτιν προειδοποίησε ότι «εμφάνιση ενός ισχυρού στρατιωτικού μπλοκ στα σύνορά μας θα εκληφθεί από τη Ρωσία ως άμεση απειλή για την ασφάλεια της χώρας».4 μήνες αργότερα ξεκίνησε πόλεμο με την Γεωργία και η Ουκρανία θα γίνονταν η μεγαλύτερη εμμονή του.

Ρωσική εμμονή με την Ουκρανία

«Ο Πούτινέχει γίνει εμμονικός με την ιδέα να ελέγξει την Ουκρανία» λέει ο Γκάμπουεφ. «Πιστεύει ότι χωρίς αυτόν τον έλεγχο η Ρωσία δεν είναι μεγάλη δύναμη». Η Ουκρανίαπαραμένει το σημείο που συνδέει τις δύο χώρες πιο στενά. Ο Σι Τζινπίνγκ ήρθε στην εξουσία του 2012, η χώρα του συνέχισε να επωφελείται τα μάλα από την ρωσική στρατιωτική βοήθεια. «Ο κινεζικός στρατός αναπτύσσεται δυναμικά», πιστεύει ο συνταγματάρχη Ζου Μπο. Η επίσκεψη που προγραμματίζει αυτόν τον μήνα ο Πούτιν στο Πεκίνο θα είναι ένας ακόμη κρίκος στις στενές σχέσεις των δύο χωρών. Βέβαια η στήριξη της Κίνας στον ουκρανικό πόλεμο δεν ξεπερνά τις κόκκινες γραμμές που έχει θέσει η Δύση και που θα μπορούσαν να προκαλέσουν δυτικές κυρώσεις. Για τον Ζου Μπο αυτή η στάση αποτελεί απόδειξη της υπεύθυνης θέσης του Πεκίνου.

«Εάν η Κίνα παρείχε στρατιωτική βοήθεια στη Ρωσία, τότε πιθανότατα θα βρισκόμασταν στην αρχή ενός Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου, κι αυτός είναι ο χειρότερος εφιάλτης» προβλέπει. Ακόμα και αν δεν υπάρχουν τέτοια σενάρια, γίνεται όλο και πιο σαφές ότι η Κίνα θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο σε οποιοδήποτε τέλος του πολέμου στην Ουκρανία. Και το κεντρικό ερώτημα παραμένει: Μπορεί η Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ ως μέρος μιας πιθανής διευθέτησης. Θα ήταν μια νίκη για το Κίεβο και το ακριβώς αντίθετο σε αυτό που ο Πούτιν καταφέρονταν στην ομιλία του στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου το 2007. Αυτήν την φορά έχει στο πλευρό του την Κίνα. Αλλά προς το παρόν ο Ρώσος πρόεδρος τραβά σε έναν μακροχρόνιο πόλεμο.

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου