Πορνογραφία στο διαδίκτυο: κίνδυνος για παιδιά και εφήβους

Το 41,1% των ανηλίκων στη Γερμανία συμμετέχει στη διανομή παιδικού και εφηβικού πορνογραφικού περιεχομένου. Και, συχνά, δεν γνωρίζουν καν ότι διαπράττουν ποινικό αδίκημα με το να μοιράζονται ακατάλληλες εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η Ταμπέα Φράιταγκ, όμως, δεν εξεπλάγη καθόλου από τους αριθμούς. Η ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια, που είναι επικεφαλής της ειδικής μονάδας απεξάρτησης από τα μέσα δικτύωσης στο Ανόβερο, θεωρεί πως αυτό είναι «η κορυφή του παγόβουνου». Της διανομής τέτοιου περιεχομένου, προηγείται η μαζική κατανάλωση πορνογραφικού υλικού ενηλίκων στο διαδίκτυο. Και αυτό παρ’ ότι το άρθρο 184 του Ποινικού Κώδικα απαγορεύει την πρόσβαση σε πορνογραφικό περιεχόμενο σε χρήστες κάτω των 18 ετών.

«Τα παιδιά έρχονται σε επαφή με πορνογραφικό υλικό περίπου στην ηλικία των έντεκα ετών, συχνά επειδή έχουν ήδη το δικό τους smartphone και συνήθως βρίσκονται μόνα τους όταν μπαίνουν στο διαδίκτυο», λέει η Φράιταγκ και σχολιάζει επικριτικά: «Το να έρχονται τα παιδιά σε επαφή με την πορνογραφία είναι μια μορφή σεξουαλικής κακοποίησης. Διαμορφώνει μαζικά την ψυχοκοινωνική και σεξουαλική τους ανάπτυξη».

Το πορνό διαστρεβλώνει την αντίληψη για το σεξ

Η Φράιταγκ γνωρίζει ιστορίες οικογενειών, όπου η κόρη τους αναπαρίσταται σε πορνογραφικό περιεχόμενο. Πολλά κορίτσια προσφέρονται ως σεξουαλικά αντικείμενα, στέλνοντας σε άνδρες φωτογραφίες ή βίντεο στα οποία πρωταγωνιστούν οι ίδιες ή βιώνουν ολοένα περισσότερο τη βία στις σεξουαλικές τους σχέσεις. «Το πορνό είναι πρωτίστως φτιαγμένο για άνδρες. Η άποψη των αγοριών για τα κορίτσια αλλάζει και οι συμμαθήτριες γίνονται όλο και περισσότερο αντιληπτές ως αντικείμενα με σεξουαλικό τρόπο», λέει η Φράιταγκ. «Τα κορίτσια νομίζουν ότι πρέπει να συμβαδίζουν με αυτά τα πρότυπα, ακόμη και αν τα βρίσκουν εντελώς οδυνηρά και αηδιαστικά. Επειδή πιστεύουν ότι αυτό αναμένεται από αυτές. Φοβούνται ότι διαφορετικά θα θεωρηθούν σεμνότυφες και ότι θα χάσουν τη σχέση στην οποία βρίσκονται».

Σύμφωνα με μελέτη του Επιτρόπου Παιδιών της Αγγλίας, το 47% των νέων ηλικίας 18-21 ετών έχουν βιώσει βία κατά τη διάρκεια του σεξ. Τα κορίτσια πολύ συχνότερα από τα αγόρια. Το 42% των ερωτηθέντων πιστεύει μάλιστα ότι αυτό αρέσει στα κορίτσια. «Οι νεότεροι συνάδελφοί μου, οι οποίοι ασχολούνται με την πρόληψη της κατανάλωσης πορνογραφικού υλικού στα σχολεία, μου λένε ότι οι έφηβοι είναι ευγνώμονες που κάποιος επιτέλους ασχολείται με το θέμα. Πρόκειται για μια τεράστια πρόκληση γι' αυτούς, για την οποία δεν μπορούν να κάνουν τίποτα εξ αρχής και χρειάζονται στήριξη, επειδή είναι η πρώτη γενιά που έρχεται αντιμέτωπη με ένα τέτοιου είδους και ελεύθερα διαθέσιμο περιεχόμενο».

Λαμβάνοντας υπόψη την ανησυχητική κατάσταση, ορισμένοι εμπειρογνώμονες ζητούν την απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων στα παιδιά κάτω των 14 ετών και άλλοι επιζητούν την πληρέστερη ενημέρωση των παιδιών για τη διαδικτυακή πορνογραφία. Η Φράιταγκ, πάντως, θεωρεί πως ο όρος «ικανότητα διαχείρισης του διαδικτύου» χρησιμοποιείται υπερβολικά, καθώς και ότι «ρίχνει όλη την ευθύνη στα παιδιά, για κάτι που ούτε οι ενήλικες δεν μπορούν να διαχειριστούν».

Η ψυχοθεραπεύτρια είναι επιφυλακτική σχετικά με το εάν τα παιδιά και οι έφηβοι θα προστατεύονται καλύτερα από το πορνογραφικό περιεχόμενο στο μέλλον. Μια αρχή θα μπορούσε να γίνει με μια πιο προσεκτική προσέγγιση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. «Στην εκπαιδευτική πολιτική, προτεραιοποιείται η ψηφιοποίηση. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, αυτό σημαίνει συνήθως πως η προστασία των παιδιών έρχεται τελευταία. Θα ήταν μια επιλογή και μια πολιτική απόφαση να υποχρεωθούν οι προμηθευτές και οι εταιρείες που παραδίδουν τα tablet στα σχολεία να προκαθορίσουν φίλτρα προστασίας από το ακατάλληλο περιεχόμενο».

Οι πλατφόρμες πορνογραφίας υποχρεούνται να ελέγχουν την ηλικία

Η ψυχοθεραπεύτρια εναποθέτει πολλές από τις ελπίδες της στον Τομπίας Σμιντ, ο οποίος εδώ και χρόνια αγωνίζεται με στόχο να εμποδίσει την πρόσβαση των παιδιών σε πορνογραφικές πλατφόρμες. Τώρα, το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, επιβεβαίωσε ότι το ελεύθερα προσβάσιμο περιεχόμενο στις μεγαλύτερες πλατφόρμες δεν πληροί τις νομικές απαιτήσεις για την προστασία των παιδιών και των εφήβων. Με άλλα λόγια, δεν θα αρκεί πλέον οι χρήστες να επιβεβαιώνουν ότι είναι ενήλικοι με ένα μόνο κλικ. Ο Σμιντ λέει πως «το παρόν σύστημα δεν είναι ένα σύστημα επαλήθευσης της ηλικίας. Είναι αστείο και φυσικά ανεπαρκές».

Οι πορνογραφικές πλατφόρμες εξακολουθούν να παίζουν με τον χρόνο, φοβούμενες ότι θα τρομάξουν πολλούς ενήλικες πελάτες με την επαλήθευση της ηλικίας. Ο Σμιντ, χωρίς περιστροφές, χαρακτηρίζει τη στάση τους ως θρασύτατη. Ελπίζει ότι η απόφαση του δικαστηρίου θα στείλει ένα μήνυμα, όχι μόνο στη Γερμανία, αλλά σε όλη την Ευρώπη. «Μαζί με τις ρυθμιστικές αρχές του Λουξεμβούργου, της Αυστρίας, της Ιταλίας και της Γαλλίας, ζητήσαμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει μέτρα για τις πλατφόρμες με τη μεγαλύτερη εμβέλεια, που έχουν περισσότερους από 45 εκατομμύρια χρήστες. Στην αρχή, χρειάζεται λίγος χρόνος για να αποκτήσει μια τέτοια διαδικασία δυναμική, αλλά μετά θα είναι ασταμάτητη».

Για το μέλλον, ο Σμιντ θα ήθελε «να επαπειλούνται σοβαρές κυρώσεις, όπως διοικητικά πρόστιμα ή αφαίρεση κερδών. Βέβαια, οι αποκλεισμοί του δικτύου που μπορούμε τώρα να επιβάλλουμε, παρεμβαίνουν ήδη βαθιά στο θεμελιώδες δικαίωμα της διαδικτυακής ελευθερίας και θα πρέπει σίγουρα να αποτελούν ακραίο μέτρο για περιπτώσεις ανάγκης».

Όλιβερ Πίπερ

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς