Πολεμικοί ανταποκριτές - η μεγάλη σιωπή;

Ο Χουσάμ ξέρει ότι η δουλειά του είναι επικίνδυνη. Ο Σύρος που αυτοαποκαλείται στο facebook «ακτιβιστής ενάντια στο κτηνώδες καθεστώς Ασάντ και στον ISIS» ποστάρει από τη συριακή επαρχία Ιντλίμπ ειδήσεις και ανεβάζει βίντεο στο youtube. Το 2015 τον είχαν απαγάγει άνδρες της ισλαμιστικής τρομοκρατικής οργάνωσης Μέτωπο Αλ Νούσρα, λέει ο ίδιος. Τον κράτησαν 25 μέρες φυλακισμένο επειδή υποπτεύονταν ότι είχε επικοινωνία με τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, γράφει ο Χουσάμ μέσω WhatsApp. Τελικά τον άφησαν ελεύθερο. Άλλοι στη θέση του στάθηκαν λιγότερο τυχεροί.

Όποιος μεταδίδει πληροφορίες από τη Συρία βρίσκεται στο στόχαστρο πολλών δυνάμεων που αναζωπυρώνουν διαρκώς το μέτωπο του επταετούς πολέμου στη χώρα. Ανεξάρτητοι ρεπόρτερ πέφτουν θύματα απαγωγής και δολοφονούνται. Ελάχιστοι έχουν αφεθεί ελεύθεροι. Οι δύο Αμερικανοί, ο Τζέιμς Φόλεϊ και ο Στίβεν Σότλοφ, αλλά και ο Ιάπωνας Κέντζι Γκότο είναι μόνο τρεις από τους πολλούς ξένους πολεμικούς ανταποκριτές που έπεσαν θύματα απαγωγής και εκτελέστηκαν στη Συρία. Και οι τρεις τους αποκεφαλίστηκαν μπροστά στην κάμερα. Για την τρομοκρατική ισλαμιστική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος (ISIS) τέτοιες εκτελέσεις αποτελούν ένα είδος κτηνώδους προπαγάνδας. Άλλες οργανώσεις χρησιμοποιούν τις απαγωγές ως μέσο χρηματοδότησης μέσω λύτρων για την απελευθέρωση των ομήρων. Κανένας από τους εμπλεκόμενους στον πόλεμο της Συρίας δεν επιθυμεί ανεξάρτητες πηγές πληροφόρησης στη χώρα. Μεταξύ των θυμάτων βρίσκονται και σύροι δημοσιογράφοι, ωστόσο ο θάνατός τους δεν λαμβάνει διεθνείς διαστάσεις. Μόνο το 2017 σκοτώθηκαν σύμφωνα με στοιχεία της ΜΚΟ Committee to Protect Journalists (Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων) εννέα σύροι δημοσιογράφοι. Φέτος έχουν σκοτωθεί ήδη τέσσερις.

«Αποστολή αυτοκτονίας»

Η δημοσιογραφική εργασία σε πολλές περιοχές της Συρίας δεν είναι τίποτα άλλο παρά «αποστολή αυτοκτονίας», τονίζει ο γερμανός δημοσιογράφος Μάρτιν Ντουρμ. Και ξέρει καλά για τι πράγμα μιλάει, δεδομένου ότι ο ίδιος είχε δεχθεί πυρά μαζί με έναν συνάδελφό του στις αρχές του 2012. Τότε είχε γίνει λόγος για σκόπιμη επίθεση ελεύθερων σκοπευτών στο όχημα που τους μετέφερε. Ήταν μια περίοδος που δημοσιογράφοι μπορούσαν ακόμη να ταξιδεύουν στη Συρία συνοδεία ασφαλείας. Σήμερα ένα αντίστοιχο ταξίδι θα ήταν απλά αδύνατο – αν εξαιρέσει κανείς περιοχές που ελέγχονται από το συριακό καθεστώς ή από Κούρδους.

Ο Μάρτιν Ντουρμ βρέθηκε τελευταία φορά στη Συρία το 2015. Από τότε το συριακό καθεστώς απέρριψε ή αγνόησε όλες τις αιτήσεις για χορήγηση βίζας. Παρόμοια τύχη έχουν και άλλοι ξένοι δημοσιογράφοι που θέλουν να μεταφέρουν πληροφορίες από τον τόπο των γεγονότων. Κατά κανόνα παρατηρητές και ανταποκριτές μπορούν από το Κάιρο, την Κωνσταντινούπολη ή τη Βηρυτό να συγκεντρώσουν μόνο το υλικό που τους παρέχουν ντόπιοι δημοσιογράφοι και ακτιβιστές όπως ο Χουσάμ.

Τεράστια κενά πληροφόρησης

Ωστόσο, είναι ασύλληπτα δύσκολο να βάλει κανείς σε τάξη και σε τελευταία ανάλυση να διασταυρώσει την εγκυρότητα των πληροφοριών που λαμβάνει, υπογραμμίζει ο Μάρτιν Ντουρμ. Ο γερμανός δημοσιογράφος κάνει λόγο για σκόπιμη παραπληροφόρηση εκ μέρους του καθεστώτος αλλά και των αντιπάλων του. Έτσι εκτεταμένες περιοχές μένουν χωρίς καμία πηγή μετάδοσης πληροφοριών. Τέτοια είναι κατά τον Μάρτιν Ντουρμ η περιφέρεια του Ιντλίμπ στον συριακό Βορρά, που έχει γίνει εστία ισλαμιστικών αντικαθεστωτικών δυνάμεων. Ο έμπειρος πολεμικός ανταποκριτής είναι βέβαιος ότι εκεί θα δοθεί η τελευταία καθοριστική μάχη στη Συρία τους ερχόμενους μήνες. Όμως «αποκλείεται ξένοι δημοσιογράφοι να μπορέσουν να μεταβούν στην περιοχή για να αποκτήσουν και οι ίδιοι εικόνα των καταστροφικών συνθηκών που επικρατούν εκεί».

Με αυτά τα δεδομένα απομένουν μόνο άνθρωποι όπως ο Χουσάμ. Είναι επικίνδυνη η δουλειά του; «Μερικές φορές», απαντά λακωνικά ο ίδιος μέσω γραπτού μηνύματος. Παρόλα αυτά θέλει να συνεχίσει. «Θέλω να κάνω γνωστά στη Δύση τα βάσανα του συριακού λαού».

Ναόμι Κόνραντ / Άρης Καλτιριμτζής