Ποιος είναι τελικά ο «Σούπερ-Μάριο»;

Ό,τι πιάνει στα χέρια του το φέρνει εις πέρας με επιτυχία, μέχρι στιγμής τουλάχιστον. Ο Μάριο Ντράγκι ολοκλήρωσε με επιτυχία το έργο του ως καθηγητής πανεπιστημίου, υψηλόβαθμος υπάλληλος στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, στέλεχος επενδυτικής τραπεζικής για την Goldmann Sachs, επικεφαλής της ιταλικής Κεντρικής Τράπεζας και αργότερα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Θα μπορούσε να απολαμβάνει τη σύνταξή του και να αφοσιωθεί στα αγαπημένα του χόμπι, το γκολφ και την πεζοπορία. Αλλά όχι, στα 73 του χρόνια ο Μάριο Ντράγκι προτίμησε να δοκιμάσει την «ηλεκτρική καρέκλα» του πρωθυπουργού στη γειτονική Ιταλία.

«Είναι πανούργος πολιτικός, ας μην τον βλέπουμε μόνο ως τραπεζίτη» λέει ο βουλευτής του «Δημοκρατικού Κέντρου» Μπρούνο Ταμπάτσι, ο οποίος γνωρίζει καλά, εδώ και πολλά χρόνια, τον Μάριο Ντράγκι. Σε πρόσφατο σχόλιό του για την εφημερίδα La Repubblica ο Ταμπάτσι υποστηρίζει ότι «ο Ντράγκι μπορεί να καταφέρει το θαύμα». Για τα δεδομένα της ιταλικής πολιτικής, «θαύμα» θεωρείται η πλήρης ενσωμάτωση της ιταλικής οικονομίας στην ευρωπαϊκή, η διατήρηση του ευρώ ως εθνικού νομίσματος και η επιβολή μίας συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, παρακάμπτοντας τις αντιστάσεις των ακραίων δεξιών δημαγωγών, τύπου Σαλβίνι.

Ο άνθρωπος που οδήγησε την Ιταλία στο ευρώ

Με σπουδές Οικονομικών στις ΗΠΑ, ο Μάριο Ντράγκι είχε αναλάβει ηγετική θέση στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους την κρίσιμη δεκαετία του '90, οδηγώντας την Ιταλία στο ευρώ. Για να γίνει αυτό επέβαλε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, άρχισε τις ιδιωτικοποιήσεις κρατικών επιχειρήσεων και προώθησε μία διαφορετική φιλοσοφία στις κρατικές δαπάνες. Μόνο έτσι η Ιταλία κατάφερε να εκπληρώσει τα δημοσιονομικά κριτήρια για την προσχώρησή της στην ευρωζώνη. Την εποχή εκείνη ο Ντράγκι άρχισε να γνωρίζει τους πολιτικούς συσχετισμούς στη Ρώμη κι έγινε γνωστός με το παρατσούκλι «Σούπερ Μάριο». Συνεργάστηκε με δώδεκα διαφορετικές κυβερνήσεις από όλους τους πολιτικούς χώρους. Μετά από ένα σύντομο διάλειμμα ως επικεφαλής του ευρωπαϊκού παραρτήματος της επενδυτικής τράπεζας Goldmann Sachs στο Λονδίνο, επέστρεψε στην Ιταλία για να αναλάβει τη διοίκηση της Κεντρικής Τράπεζας. Το 2011 ανέλαβε τα ηνία της ΕΚΤ, εν μέρει από σύμπτωση, καθώς ο γερμανός υποψήφιος Άξελ Βέμπερ αποφάσισε την τελευταία στιγμή να μην διεκδικήσει τη θέση.

 «What ever it takes»

Για τη εφημερίδα BILD o Μάριο Ντράγκι παραήταν Ιταλός για ένα τέτοιο αξίωμα, δηλαδή, σύμφωνα με τα γνωστά στερεότυπα, φαινόταν υπερβολικά απείθαρχος σε θέματα δημοσιονομικής πολιτικής. Την ίδια στιγμή άλλες γερμανικές εφημερίδες τον αποκαλούσαν «Ιταλό από την Πρωσία», υποδηλώνοντας ότι ο Ντράγκι υλοποιεί αποφάσεις με σιδερένια πειθαρχία. Παρά την κριτική του τότε επικεφαλής της Μπούντεσμπανκ, Γιενς Βάιντμαν, η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ στήριξε τον Ντράγκι. Το 2012, στο απόγειο της κρίσης του ευρώ, ο Ιταλός τραπεζίτης εκστόμισε την ιστορική φράση «Whatever it takes», εννοώντας ότι θα κάνει τα πάντα, ο,τιδήποτε χρειαστεί, για τη σωτηρία του ευρώ.

Με αυτό το ξεκάθαρο μήνυμα ο Ντράγκι καθησύχασε τις αγορές και οδήγησε την ευρωζώνη σε πιο ήρεμα νερά, μέσα από τις τρυκιμίες της δημοσιονομικής κρίσης και της κρίσης χρέους που ακολούθησε. Για να γίνει όμως αυτό, αναγκάστηκε να τροποποιήσει σημαντικά την πολιτική της ΕΚΤ, τυπώνοντας ουσιαστικά φρέσκο χρήμα. Στην αρχή δέχθηκε σφοδρή κριτική για τις αγορές κρατικών ομολόγων, σήμερα όμως όλοι αναγνωρίζουν ότι αυτό ήταν το πιο αποτελεσματικό εργαλείο για να διατηρηθεί η ρευστότητα σε χώρες που αντιμετώπιζαν σημαντικά προβλήματα, όπως η Ιταλία.

Ούτε αριστερά, ούτε δεξιά

Ως διοικητής της ΕΚΤ ο Μάριο Ντράγκι ζητούσε από τους πρωθυπουργούς της ευρωζώνης να ακολουθήσουν πιο αυστηρή δημοσιονομική πολιτική. Ως πρωθυπουργός της Ιταλίας καλείται τώρα να εφαρμόσει και ο ίδιος τις συστάσεις που έδινε σε άλλους. Με δεδομένη τη σύνθεση της κυβέρνησής του, η οποία περιλαμβάνει αριστερούς και δεξιούς λαϊκιστές, σοσιαλδημοκράτες και χριστιανοδημοκράτες, το στοίχημα φαίνεται δύσκολο, εκτιμά ο Λουτς Κλίνκχαμερ, συνεργάτης του Γερμανικού Ιστορικού Ινστιτούτου στη Ρώμη. «Θα πρέπει να επιστρατεύσει ολόκληρη την προσωπικότητά του, το brand name Ντράγκι», λέει ο γερμανός ιστορικός. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν υψηλά ποσοστά δημοφιλίας για τον νέο πρωθυπουργό, αλλά η εφημερίδα La Repubblica επισημαίνει ότι «οι Ιταλοί θέλουν επιτέλους να μάθουν τι πρεσβεύει ο Ντράγκι, αν είναι αριστερός ή δεξιός».

Το 2015, σε συνέντευξή του, ο ίδιος είχε απαντήσει σε αυτό το ερώτημα ως εξής: «Οι πεποιθήσεις μου συγκροτούν αυτό που θα ονόμαζα ‘φιλελεύθερο σοσιαλισμό', μακριά από ακραίες αντιλήψεις». Κατά τα άλλα ελάχιστα γνωρίζουμε για την ιδεολογία του Μάριο Ντράγκι. Ως επικεφαλής της ΕΚΤ συνήθως σιωπούσε, περιβαλλόταν από μία μικρή ομάδα συμβούλων και έπαιρνε μόνος του αποφάσεις, τις οποίες συνήθως γνωστοποιούσε χωρίς προαναγγελία ή προειδοποίηση. Όλα αυτά του επεφύλαξαν ένα νέο παρατσούκλι: «Κροκόδειλος». Με άλλα λόγια ο Μάριο Ντράγκι είχε τη φήμη ενός ανθρώπου, ο οποίος για μεγάλο χρονικό διάστημα φαίνεται να διστάζει, αλλά την κατάλληλη στιγμή εκμεταλλεύεται την ευκαιρία.

«Γνώση, εγκράτεια και θάρρος»

Το βέβαιο είναι ότι ο Ντράγκι πιστεύει στην ενοποίηση της Ευρώπης. Αποχωρώντας από την ΕΚΤ το 2019 δήλωσε ότι «το ευρώ δεν έχει επιστροφή» και ότι κάποτε η Ευρώπη θα αποκτήσει τη δική της, ενιαία κυβέρνηση. Κάποιοι λένε ότι οι πεποιθήσεις του νυν πρωθυπουργού διαμορφώθηκαν στην παιδική του ηλικία. Ήταν πολύ μικρός όταν πέθαναν και οι δύο γονείς του, οπότε αναγκάστηκε να αναλάβει ευθύνες για τα μικρότερα αδέρφια του. Η οικογενειακή περιουσία γρήγορα εξανεμίστηκε, λόγω του τεράστιου πληθωρισμού. Έκτοτε ο Μάριο Ντράγκι, σε όλα τα δημόσια αξιώματα που έχει υπηρετήσει και προφανώς και ως κεντρικός τραπεζίτης, κάνει ό,τι μπορεί για να αποτρέψει μία αποδυνάμωση του νομίσματος.  

Λογαριασμό στο Facebook, στο Twitter ή στο Instagramm δεν διαθέτει ο σιωπηλός τραπεζίτης, προτιμά να κινείται στο παρασκήνιο. Ως πρωθυπουργός δύσκολα θα μπορέσει να συνεχίσει αυτή την τακτική. Πριν από έναν χρόνο, όταν ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας του απένειμε το παράσημο του Σταυρού της Αξίας, ο Μάριο Ντράγκι έλεγε ότι τα θετικά χαρακτηριστικά του είναι «η γνώση, η εγκράτεια και το θάρρος». Σε αυτό το τελευταίο επέμεινε ιδιαίτερα, καθώς, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «χωρίς θάρρος τίποτα άλλο δεν γίνεται».

Μπερντ Ρίγκερντ

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου