Παιδιά εγκλωβισμένα στα σύνορα

Η ΠΓΔΜ γίνεται η τρίτη χώρα διέλευσης προσφύγων μετά την Ουγγαρία και τη Σλοβενία που αποφασίζει να υψώσει συρμάτινο φράχτη ύψους τριών μέτρων προκειμένου να ανακόψει τις προσφυγικές ροές προς την επονομαζόμενη «βαλκανική οδό» με προορισμό κυρίως την Αυστρία και τη Γερμανία. Στο μεταξύ, ενώ ο στρατός και η αστυνομία της χώρας εργάζονται νυχθημερόν για την ανέγερση του αμφιλεγόμενου φράχτη, η κατάσταση στα σύνορα με την Ελλάδα παραμένει δραματική, ιδίως για τα παιδιά που είναι αναγκασμένα να περιμένουν το «πράσινο φως» κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. «Οι εικόνες που ζωγραφίζουν τα παιδιά εδώ είναι τραγικές. Όπλα, πόλεμo, βασανιστήρια. Δεν έχουμε καταφέρει να τους προσφέρουμε καταφύγιο ή έστω φαγητό, αλλά τουλάχιστον κάνουμε ό,τι μπορούμε για να χαμογελούν» ανέφερε στην DW η Ηρώ Κοφοκότσιου, εθελόντρια από τη ΧΑΝΘ Θεσσαλονίκης.

Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα η κυβέρνηση των Σκοπίων ανακοίνωσε ότι θα περνούν τα σύνορα μόνο πρόσφυγες από τη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα χιλιάδες, ως επί το πλείστον οικονομικοί μετανάστες, να μείνουν πίσω. Η κατάσταση στην Ειδομένη είναι άθλια. Η απόγνωση κυριαρχεί. Πέρα από τους εξαγριωμένους μετανάστες που έρχονται αντιμέτωποι βίαια με την ελληνική αστυνομία, στο πρόσκαιρο κατάλυμα που έχει στηθεί στην περιοχή, βρίσκονται και περίπου 70 παιδιά. Τα περισσότερα έρχονται από το Ιράν, το Πακιστάν, το Μαρόκο, τη Σομαλία, το Σουδάν, το Μπαγκλαντές. Άλλα βρίσκονται εδώ με τους γονείς τους, άλλα μόνα τους. Πλέον, με το κλείσιμο των συνόρων για αυτές τις εθνικότητες, είναι εγκλωβισμένοι στη μέση του πουθενά. Εθελοντές από τη Θεσσαλονίκη κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για τα παιδιά. Ζωγραφίζουν και παίζουν εν μέσω κραυγών αγωνίας και συγκρούσεων με την αστυνομία.

Ένα πολύ μακρινό μέλλον

Περίπου το 25% των 700.000 νεοαφιχθέντων φέτος στην Ελλάδα είναι παιδιά. Το ταξίδι μέσω Αιγαίου ενέχει μόνο κινδύνους. Σύμφωνα με την Κέιτ Ο Σάλιβαν από την διεθνή ΜΚΟ «Save the Children» μετά την δημοσίευση της φωτογραφίας με το νεκρό παιδάκι από τη Συρία δίπλα στην θάλασσα, άλλα 110 παιδιά έχουν χάσει τη ζωή τους στη Μεσόγειο. Με το κλείσιμο των συνόρων στην ΠΓΔΜ το επικίνδυνο αυτό ταξίδι μοιάζει να ήταν μάταιο για πολλούς. «Τα παιδιά είναι εξουθενωμένα και φοβισμένα. Στον αυτοσχέδιο χώρο που έχουμε φτιάξει μπορούν να χαλαρώσουν, να ζωγραφίσουν, να παίξουν. Να γίνουν και πάλι παιδιά», αφέφερε η Ο Σάλιβαν στην DW. Όλα αποζητούν ένα ασφαλές σπίτι. Ωστόσο τις τελευταίες μέρες το όνειρο αυτό αρχίζει να φαντάζει όλο και πιο μακρινό. «Το κλείσιμο των συνόρων ανοίγει το δρόμο στη βία, την εκμετάλλευση, την παράνομη διακίνηση παιδιών», αναφέρει ο Μπερτράν Ντεμουλάν από τη UNICEF σημειώνοντας ότι παρά τις δύσκολες συνθήκες «πολλά από αυτά τα παιδιά είναι αποφασισμένα να φτάσουν στη Γερμανία, να πάνε στο σχολείο, να σπουδάσουν. Θα κάνουν τα πάντα για να περάσουν τα σύνορα».

Αλλά ακόμη και για εκείνους που κατάφεραν ήδη να περάσουν τα σύνορα, η περιπέτεια δεν τελειώνει. Η 16χρονη Φέντα ήρθε από ένα χωριό της Συρίας και τη θεία και τον θείο της. Το ταξίδι της στη Μεσόγειo ήταν επικίνδυνο. «Η βάρκα άρχισε να παίρνει νερό. Κάθε ώρα φάνταζε βδομάδα» λέει η Φέντα. Αλλά ακόμη κι όταν έφτασαν στην Ειδομένη, τα πράγματα δεν ήταν καλύτερα. Τα σύνορα ήταν μπλοκαρισμένα λόγω των επεισοδίων. «Δεν κοιμηθήκαμε όλη τη νύχτα. Δεν φάγαμε. Είχε τόσο κρύο. Είμαι πολύ χαρούμενη που βρίσκομαι τώρα στην άλλη πλευρά», διηγείται η ίδια. Το γεγονός ότι ήταν από τη Συρία της έδωσε το πολυπόθητο «εισιτήριο» για την ΠΓΔΜ κι από κει τη Σερβία, τη Σλοβενία, την Κροατία…

Σύμφωνα με το υπ. Εσωτερικών της ΠΓΔΜ μόνο κατά τις τρεις πρώτες εβδομάδες του Νοεμβρίου καταγράφηκαν στην χώρα 4259 ασυνόδευτα ανήλικα παιδιά. Η κατάσταση αναμένεται να αλλάξει μετά τα νέα μέτρα. Πολλά παιδιά που προσπαθούν να φτάσουν στη δυτική Ευρώπη θα μείνουν εγκλωβισμένα στην Ελλάδα, αναζητώντας εναλλακτικούς τρόπους για να προχωρήσουν προς το βορρά. «Ανοίγει έτσι ο δρόμος προς την παρανομία», αναφέρει η Αλεξάντρα Κράουσε από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Ωστόσο πολλά παιδιά παραμένουν αισιόδοξα και δεν χάνουν την υπομονή τους. Πιστεύουν ότι θα τα καταφέρουν.

Όσκαρ Λόπεζ, Eιδομένη / Δήμητρα Κυρανούδη