Ο αναβρασμός στο Φέργκιουσον συνεχίζεται

Η μικρή αμερικανική πόλη του Μιζούρι εξακολουθεί να βρίσκεται σε αναταραχή. Η απαλλαγή του λευκού αστυφύλακα που είχε πυροβολήσει θανάσιμα τον 18χρονο μαύρο Μάικλ Μπράουν στο Φέργκιουσον τον περασμένο Αύγουστο προκάλεσε, όπως αναμενόταν, την οργή των Αφροαμερικανών, όχι μόνο στο Φέργκιουσον αλλά σε πολλές άλλες πόλεις των ΗΠΑ. Μέσα στη νύχτα σημειώθηκαν εκ νέου συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και δυνάμεων της αστυνομίας, ωστόσο σε μικρότερη έκταση σε σχέση με τα επεισόδια και τις λεηλασίες ιδιωτικών περιουσιών που σημειώθηκαν τη Δευτέρα. Kαι χθες βράδυ σημειώθηκαν εντούτοις έκτροπα. Σύμφωνα με αμερικανικά ειδησεογραφικά πρακτορεία νέοι που φέρονται να είχαν ξεφύγει από τις κεντρικές διαδηλώσεις πυρπόλησαν αστυνομικό όχημα, ενώ ακολούθησαν ρίψεις δακρυγόνων από τους αστυνομικούς.

Στο μεταξύ σύμφωνα με τον κυβερνήτη της περιοχής Τζέι Νίξον πάνω από 2000 άνδρες της αμερικανικής Εθνοφρουράς αναμένεται να καταφθάσουν στο Φέργκιουσον και τις γύρω περιοχές σε μια προσπάθεια καταστολής της βίας. Από την πλευρά του ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε ότι κατανοεί την δυσαρέσκεια πολλών απέναντι στην απόφαση της δικαιοσύνης υπέρ του αστυνομικού Ουίλσον, ωστόσο καταδίκασε τις βίαιες ενέργειες, τονίζοντας ότι συνιστούν κι αυτές με τη σειρά τους παράνομες πράξεις οι οποίες πρέπει να τιμωρηθούν. Ο Μπαράκ Ομπάμα καταδίκασε επίσης τη χρήση αστυνομικής βίας όπως επίσης και τα περιστατικά άδικων κρίσεων της αμερικανικής δικαιοσύνης σε θέματα που έχουν να κάνουν με τα δικαιώματα των μειονοτήτων, τονίζοντας ότι: «Το πρόβλημα αυτό δεν είναι μόνο πρόβλημα του Φέργκιουσον, αλλά πρόβληλα των ΗΠΑ».

Την ίδια ώρα στο Λευκό Οίκο έχει αρχίσει ένας πυρετός διαβουλεύσεων για το εάν ο ίδιος ο αμερικανός πρόεδρος θα πρέπει να μεταβεί στο Φέργκιουσον. Παράλληλα, η ανακοίνωση της απόφασης των ενόρκων από τον αρμόδιο εισαγγελέα προκάλεσε κύμα κατακραυγής σε όλόκληρη την επικράτεια των ΗΠΑ. Εκδηλώσεις διαμαρτυρίας και συμπαράστασης οργανώνονται σε άλλες 170 άλλες πόλεις των ΗΠΑ, από τη Ν. Υόρκη μέχρι το Λος Άντζελες και το Σαν Φρανσίσκο.

Aστυνομικοί δύο ταχυτήτων

H απαλλακτική απόφαση υπέρ του Ουίλσον έριξε απλώς λάδι στη φωτιά, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολη την αποδοχή της από τους Αφροαμερικανούς, όχι μόνο στο Φέργκιουσον αλλά και ανά τις ΗΠΑ. Ο Γουίλσον ενσαρκώνει όλες εκείνες τις προκαταλήψεις που αναπαράγονται για την αστυνομία των ΗΠΑ, ιδίως την αρχή «πρώτα πυροβολώ και στη συνέχεια θέτω ερωτήσεις». Δυστυχώς η ίδια η πράξη είναι που συχνά τις επιβεβαιώνει. Τα στατιστικά μιλούν από μόνα τους. Η άσκηση ακραίας αστυνομικής βίας κατά Αφροαμερικανών παραμένει σημαντικό πρόβλημα στις ΗΠΑ, ακόμη κι αν οι ίδιοι οι Αμερικανοί αρνούνται να το παραδεχτούν. Στην πολιτεία του Μιζούρι συν τοις άλλοις υπάρχουν επιπλέον, όπως θα μπορούσε να πει κανείς, αστυνομικοί δύο ταχυτήτων. Οι καλοί αστυνομικοί βγαίνουν για περιπολία στο Σεντ Λούις, ενώ λιγότερο ικανοί αστυνομικοί επιτρέπεται να δοκιμαστούν σε ταραχώδεις κοινωνικά περιφερειακές περιοχές, όπως το Φέργκιουσον. Είναι αστυνομικοί «δεύτερης κατηγορίας», οι οποίοι επίσης αμοίβονται χειρότερα. Κι αυτό σίγουρα δεν αποτελεί καλό κίνητρο.

Οι φυλετικές διακρίσεις και πάλι στην επιφάνεια

Ο θάνατος του Μάικλ Μπράουν είναι κάτι παραπάνω από τραγωδία. Είναι κάτι παραπάνω από μεμονωμένο περιστατικό, στο οποίο ένας οπλισμένος αστυνομικός βάζει βεβιασμένα το χέρι στη σκανδάλη. Αντίστοιχα περιστατικά συμβαίνουν καθημερινά στις ΗΠΑ, αλλά ελάχιστα δημοσιοποιούνται. Η υπόθεση Μπράουν απλώς ήταν αυτή που πυροδότησε κύμα μαζικών αναταραχών με τις φυλετικές διακρίσεις να βρίσκονται στο προσκήνιο. Πολλά εξαρτώνται πια από τον πολιτικό χειρισμό της υπόθεσης, και κυρίως από το πως θα απαντήσει ο πρόεδρος Ομπάμα και η Ουάσιγκτον. Οι τοπικές αρχές του Μιζούρι απέδειξαν ότι δεν είναι άξιες του ονόματός τους. Για παράδειγμα ο κυβερνήτης Τζέι Νίξον σε συνέντευξή του δεν ήταν σε θέση να απαντήσει ποιος είναι τελικά υπεύθυνος για την ασφάλεια στο Φέργκιουσον, ενώ γελοιοποιείται μπροστά στα μάτια μιας ολόκληρης χώρας.

Ο αρμόδιος εισαγγελέας Ρόμπερτ Μακ Κάλοκ από την πλευρά του δεν αποτελεί τη φωτεινή εξαίρεση. Αμέσως μετά τον θάνατο του Μπράουν πολλοί ήταν εκείνοι που τον κατηγόρησαν για μεροληψία. Ο λόγος ένας. Ο πατέρας του ήταν αστυνομικός, ο οποίος πυροβολήθηκε θανάσιμα από Αφροαμερικανό. Το μότο του εισαγγελέα Μακ Κάλοκ για το σώμα των ενόρκων δικαστών ήταν «Αφήστε τους να αποφασίσουν». Ίσως όμως για τον ίδιο να ήταν καλύτερα να είχε ζητήθει να εξαιρεθεί αναθέτοντας την εξέταση της υπόθεσης σε άλλον ειδικό εισαγγελέα. Ο ίδιος απέρριψε αυτήν την οδό. Από την άλλη πλευρά δεν υπήρξαν ούτε πολιτικές ευθύνες, οι οποίες ούτως ή άλλως δεν είναι εύκολο να αποδοθούν. Προς το παρόν οι τοπικοί πολιτικοί συνεχίζουν κανονικά να βρίσκονται στα πόστα τους. Ωστόσο η απογοήτευση απέναντι στη δικαιοσύνη και την πολιτική στις ΗΠΑ δεν μπορεί να λειτουργεί ως δικαιολογητική βάση για τη νέα έξαρση της βίας. Όσοι καίνε ή λεηλατούν ιδιωτικές περιουσίες και καταστήματα ευθύνονται ποινικά. Το καλό παράδειγμα αυτές τις μέρες έρχεται όμως από τους ίδιους τους γονείς του αδικοχαμένου 18χρονου. Κάνουν έκκληση για ηρεμία και ειρηνικές ενδείξεις συμπαράστασης. Το ίδιο πράττουν εκκλησίες, ανεξάρτητοι τοπικοί φορείς και ΜΚΟ. Αυτές τις δύσκολες μέρες όλοι φέρουν μερίδιο της ευθύνης.

Miodrag Soric/ Δήμητρα Κυρανούδη (dpa, rtr)