Μοχάμαντ Μοχμπέρ, επικεφαλής του Ιράν για 50 ημέρες

Το τηλεφώνημα Πούτιν ήταν από τα πρώτα που δέχθηκε από το πρωί ο Μοχάμαντ Μοχμπέρ, υπηρεσιακός πρόεδρος του Ιράν, όπως ορίστηκε μετά τον τραγικό θάνατο του Εμπραχίμ Ραΐσι για τις επόμενες 50 ημέρες. Οι δυο πλευρές τόνισαν την αμοιβαία πρόθεσή τους να συσφίξουν ακόμη περισσότερο τις σχέσεις τους. Μαζί με τον πρόεδρο του κοινοβουλίου και τον επικεφαλής του δικαστικού σώματος,  ο Μοχμπέρ θα πρέπει να ετοιμάσει νέες προεδρικές εκλογές σύμφωνα με το Σύνταγμα για την ανάδειξη του διαδόχου του Ραΐσι.

Ο 68χρονος ανέλαβε καθήκοντα αντιπροέδρου το 2021 μαζί με τον 63χρονο σκληροπυρηνικό Ραΐσι. Θεωρείται έμπιστος του πνευματικού και πολιτικού ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ,ο οποίος έχει τον τελευταίο λόγο σε όλα τα θέματα του κράτους. Είχε ακουστεί μάλιστα ότι ο Ραΐσι θα ήταν ο διάδοχός του. Ο Χαμενεΐ διαβεβαίωσε ότι δεν θα υπάρξει καμία διακοπή του κυβερνητικού έργου.

Διαχειριστής περιουσίας αντιφρονούντων

Ο Μοχάμαντ Μοχμπέρ γεννήθηκε την 1η Σεπτεμβρίου 1955 στο Ντεζφούλ της νοτιοδυτικής επαρχίας Χουζεστάν του Ιράν από οικογένεια κληρικών. Υπηρέτησε ως αξιωματικός στο ιατρικό σώμα των Φρουρών της Επανάστασης κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ τη δεκαετία του 1980. Παρά το χαμηλών τόνων δημόσιο προφίλ του, ο Μοχμπέρ κατείχε εξέχουσες θέσεις στη δομή εξουσίας της χώρας του, ιδίως στα φιλανθρωπικά ιδρύματα. Αυτές οι ομάδες τροφοδοτήθηκαν από δωρεές ή περιουσιακά στοιχεία που κατασχέθηκαν μετά την Ισλαμική Επανάσταση του Ιράντο 1979, ιδίως εκείνα που συνδέονταν προηγουμένως με τον Σάχη του Ιράν ή εκείνους που συμμετείχαν στην κυβέρνησή του.

Eπέβλεπε ένα ιρανικό ίδρυμα, γνωστό στα αγγλικά ως Execution of Imam Khomeini's Order ή EIKO. Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών ανέφερε ότι η οργάνωση διαχειριζόταν περιουσιακά στοιχεία δισεκατομμυρίων δολαρίων ως «ένας επιχειρηματικός κολοσσός υπό την άμεση εποπτεία του ανώτατου ηγέτη Αλί Χαμενεΐ που έχει συμμετοχή σχεδόν σε κάθε τομέα της ιρανικής οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας, των τηλεπικοινωνιών και των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών».

«Η EIKO παραβίαζε συστηματικά τα δικαιώματα των αντιφρονούντων κατάσχοντας γη και περιουσία από αντιπάλους του καθεστώτος, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών αντιπάλων, θρησκευτικών μειονοτήτων και εξόριστων Ιρανών», ανέφερε το υπουργείο Οικονομικών το 2021, επιβάλλοντας κυρώσεις στον Μοχμπέρ. Το 2010 η ΕΕ είχε επίσης επιβάλει κυρώσεις σε βάρος του για ένα διάστημα μαζί με άλλους, εξαιτίας ανησυχιών τότε για συμμετοχή σε δραστηριότητες πυρηνικών και βαλλιστικών πυραύλων. Δύο χρόνια αργότερα τον αφαίρεσε από τον κατάλογο.  

Διακριτική παρουσία στην εξωτερική πολιτική

Ως επικεφαλής ιρανικού ιδρύματος ο Μοχμπέρ επέβλεψε την προσπάθεια παρασκευής εμβολίου κατά του κορωνοϊού κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της πανδημίας, δεσμευόμενος να παρασκευάσει δεκάδες εκατομμύρια δόσεις. Βέβαια μόνο ένα κλάσμα από αυτά έφτασε στους πολίτες, χωρίς να δώσει ποτέ κάποια εξήγηση. Προηγουμένως ο Μοχμπέρ εργαζόταν στον τραπεζικό τομέα και στις τηλεπικοινωνίες. Εργάστηκε επίσης στο Ίδρυμα Μοσταφαζάν, έναν μεγάλο όμιλο που διαχειρίζεται μεγαλεπήβολα έργα και επιχειρήσεις της χώρας.

Όσο ήταν σε αυτή τη θέση βρέθηκε μπλεγμένος σε νομική διαμάχη μεταξύ των παρόχων υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας Turkcell και της νοτιοαφρικανικής MTN σχετικά με ενδεχόμενη είσοδο στην ιρανική αγορά. Η MTN κατέληξε να μπει στο Ιράν. Στην εξωτερική πολιτική η παρουσία του έγινε πιο διακριτή τον περασμένο Οκτώβριο, όταν διετέλεσε μέλος της ιρανικής αντιπροσωπείας σε επίσκεψη στη Μόσχα, κατά την οποία τα δύο κράτη, στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις, συζήτησαν την επέκταση της συνεργασίας τους.

Σύμφωνα με γνώστες, το Ιράν συμφώνησε τότε να χορηγήσει περισσότερα μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους επιφανείας-επιφανείας. Πρόκειται για εξοπλιστικά συστήματα τα οποία η Ρωσία χρησιμοποιεί στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Ο Μοχμπέρ συνοδευόταν από δύο υψηλόβαθμους εκπροσώπους των Φρουρών της Επανάστασης και έναν εκπρόσωπο του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας. Υπάρχουν αναφορές στον ιρανικό τύπο, ότι ο Μοχμπάρ, που είναι κάτοχος διδακτορικού στις διεθνείς σχέσεις έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις προσπάθειες του Ιράν να παρακάμψει τις δυτικές κυρώσεις, οι οποίες επιβλήθηκαν στην βιομηχανία πετρελαίου.

Reuters, AP