Μετρώντας το νερό της γης από το διάστημα

«Soil Moisture Active Passive» (SMAP) είναι το όνομα του νέου υπερσύγχρονου «αγροτικού» δορυφόρου της ΝΑSA. Μετά από κάποιες αρχικές επιπλοκές τέθηκε μέσα στο Σαββατοκύριακο σε τροχιά γύρω από τη γη από τη βάση Βάντερμπεργκ της Καλιφόρνιας. Στόχος του νέου μεγαλεπήβολου προγράμματος της NASA είναι η χαρτογράφηση των υδάτινων πόρων στην επιφάνεια της γης και ειδικότερα ο υπολογισμός του ποσοστού υγρασίας σε έδαφος και υπέδαφος.

Σύμφωνα με τους ειδικούς πρόκειται για ένα σημαντικό επιστημονικό επίτευγμα της NASA, το οποίο αναμένεται να βοηθήσει πολύ στις μετεωρολογικές προβλέψεις που αφορούν τη γεωργία, την κλιματολογία, ενώ παράλληλα θα δώσει επικαιροποιημένα στοιχεία για την κατάσταση των υδάτινων πόρων στην επιφάνεια της γης. Μέχρι σήμερα δεν υπήρχε αντίστοιχο δορυφορικό σύστημα, που να μελετά με ακρίβεια τα ποσοστά της υγρασίας μέχρι και στα ανώτερα στρώματα του υπεδάφους.

Δεδομένα για τη γεωργία, τη μετεωρολογία και την έρευνα

Ο δορυφόρος SMAP είναι εξοπλισμένος με δύο μέσα προηγμένης τεχνολογίας: ένα ραντάρ και ένα ραδιόμετρο. Αυτά είναι σε θέση να καταγράψουν δεδομένα που αφορούν όχι μόνο την επιφάνεια της γης, αλλά δίνουν επίσης μια αξιόπιστη εικόνα και για τα ποσοστά υγρασίας σε βάθος έως και πέντε εκατοστά κάτω από την επιφάνεια της γης. Οι δορυφορικές μετρήσεις είναι ακριβείας, ενώ δεν επηρεάζονται από τα δυσμενή καιρικά φαινόμενα αλλά ούτε και από τη βλάστηση του εδάφους. Τα όργανα του SMAP λειτουργούν με ένα σύστημα καταγραφής μικροκυμάτων, δηλαδή με την επεξεργασία σημάτων ακτινοβολίας που εκπέπονται από τη γη.

Οι πληροφορίες που αναμένεται να συλλέξει το SMAP κρίνονται ιδιαίτερα σημαντικές για τους τομείς της αγροτικής παραγωγής, της μελέτης του κλίματος αλλά ακόμη και για την καθημερινή εργασία των πυροσβεστών, οι οποίοι μπορούν να έχουν έτσι μία πληρέστερη εικόνα για τις περιοχές που αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιών λόγω χαμηλών ποσοστών υγρασίας. Οι αγρότες, από την πλευρά τους, μπορούν να αξιοποίησουν τα δεδομένα αυτά για να οργανώσουν καλύτερα τον χρόνο της σποράς και της συγκομιδής. Παράλληλα η ακριβής καταγραφή των ποσοστών υγρασίας σε καλλιεργήσιμες περιοχές μπορεί να δώσει χρήσιμες πληροφορίες για τη συγκέντρωση χημικών ενώσεων που είναι απαραίτητες για συγκεκριμένες καλλιέργειες.

«Πρόκειται με για στοιχεία που αφορούν τον 'μεταβολισμό' των φυσικών συστημάτων», επισημαίνει ο Ντάρα Εντεχάμπι, επικεφαλής του προγράμματος SMAP στη ΝASA. Με άλλα λόγια πρόκειται για ένα ακόμη σημαντικό βήμα των επιστημών του διαστήματος που αναμένεται να βελτιώσει σημαντικά πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας αλλά και της έρευνας.

Fabian Schmidt / Δήμητρα Κυρανούδη