Μία χώρα δίχως κράτος

«Η Γαλλία επιτέθηκε κατά του Ισλάμ. Τώρα είναι η σειρά μας να χτυπήσουμε στην καρδιά της Γαλλίας στο όνομα του Αλλάχ», δήλωσε ο Αμπού Νταρντάρ υψηλόβαθμο στέλεχος του Κινήματος για την Ενότητα και το Τζιχάντ στη Δυτική Αφρική (Mουτζάο), ύστερα από τις ζημιές που υπέστησαν βάσεις των ισλαμιστικών δυνάμεων από τους βομβαρδισμούς γαλλικών μαχητικών.

Σήμερα συνεδριάζει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για την κατάσταση στο Μαλί. Η διεθνής κοινότητα υποστηρίζει τις ενέργειες της Γαλλίας καταδικάζοντας «την ισλαμική τρομοκρατία». Οι ΗΠΑ έχουν ήδη δεσμευθεί να συνδράμουν με πληροφορίες και υλικοτεχνική υποδομή. Η Γερμανία, δια στόματος του υπουργού Εξωτερικών Γκίντο Βεστερβέλε, χαιρέτισε την γαλλική επέμβαση στο Μαλί. Παράλληλα το Βερολίνο εξετάζει το ενδεχόμενο λογιστικής υποστήριξης των γαλλικών δυνάμεων.

Πιο έμπρακτη φαίνεται η μέχρι τώρα συμβολή της Μ. Βρετανίας. Στην αεροπορική βάση Εvreux βόρεια των Παρισίων προσγειώθηκε χθες ένα Βρετανικό μεταγωγικό C-17 ενώ ένα δεύτερο αναμένεται το απόγευμα. Η άμεση αυτή γαλλο-βρεττανική συνεργασία των ημερών είναι απόρροια μίας συμφωνίας που υπέγραψαν τον Νοέμβριο του 2010 Σαρκοζί και Κάμερον στο Λάνκαστερ Χάουζ. Η συμφωνία είναι ανοιχτή στη συμμετοχή και άλλων ευρωπαϊκών χωρών εφ’ όσον το επιθυμήσουν τόνισε ο βρετανός πρέσβυς στο Παρίσι Πέτερ Ρίκετς, φέρνοντας εκ νέου στην επιφάνεια τις σκέψεις για μια κοινή πολιτική άμυνας στην Ευρώπη, τώρα που η Αμερική φαίνεται να επικεντρώνει τη δική της εξωτερική πολιτική περισσότερο στην Ασία.

Ένα πραξικόπημα και ένα «αντάρτικο»

Κάποτε το Μαλί ήταν μία χώρα-πρότυπο πολιτικής οργάνωσης στη δυτική Αφρική. Με ένα σύγχρονο σύνταγμα ευρωπαϊκών προδιαγραφών και ένα λειτουργικό πολυκομματικό κοινοβουλευτικό σύστημα, όλα έδειχναν πως το Μαλί χάρασσε τη δική του επιτυχημένη πορεία δημοκρατικής διακυβέρνησης. Η πολιτική κατάσταση όμως άρχισε να οξύνεται ανησυχητικά τον περασμένο Μάρτιο, όταν ο στρατός ανάγκασε τον εκλεγμένο πρόεδρο της χώρας Αμαντού Τουμάνι Τουρέ να παραιτηθεί δια της βίας.

Σύμφωνα με τις ένοπλες δυνάμεις η επίσημη κυβέρνηση Τουρέ φάνηκε αναποτελεσματική στην αντιμετώπιση των ισλαμιστών ανταρτών που κατείχαν ήδη τον έλεγχο σε μεγάλο τμήμα της χώρας, εφαρμόζοντας τον ισλαμικό νόμο της Σαρία. « Το πραξικόπημα κατά του προέδρου Τουρέ ανέστειλε τη δημοκρατική πορεία της χώρας» είπε στη DW o oμότιμος καθηγητής ισλαμικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Humboldt Πέτερ Χάινε.

Σύνδεση των ισλαμιστών ανταρτών με την Αλ Κάιντα

Αρχικά φάνηκε πως ο στρατός μπορούσε να χειριστεί την κατάσταση, σύντομα όμως ισλαμιστικές δυνάμεις των Τουαρέγκ – οι οποίοι για χρόνια βρίσκονταν στο περιθώριο της πολιτικής σκηνής- αυτονομήθηκαν. Στη συνέχεια η συνεργασία τους με την Αλ Κάιντα και άλλα παρακλάδια της κυρίως την «Αλ Κάιντα στο Ισλαμικό Μαγκρέμπ» (AQIM) και την οργάνωση Άνσαρ Ντιν, συνέβαλε στην εδραίωση της θέσης του στο βόρειο Μαλί, με τα έσοδά τους να αυξάνονται από το εμπόριο ναρκωτικών και τις απαγωγές αξιωματούχων.

Η πτώση του Λίβυου δικτάτορα Μουαμάρ Καντάφι ενίσχυσε τα ισλαμιστικά δίκτυα που δραστηριοποιούνταν στην ευρύτερη περιοχή της νότιας Σαχάρας (Σαχέλ). Εν τω μεταξύ η οικονομία και οι υποδομές στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα, το ίδιο και η κοινωνική συνοχή. «Στο βόρειο Μαλί δεν υπάρχει απολύτως τίποτα», είπε χαρακτηριστικά ο πρώην προέδρος Τουρέ πρόσφατα στη γαλλική Le Monde Diplomatique.

Ποιες είναι λοιπόν πιθανότητες επιτυχίας της γαλλικής επέμβασης στη μέση της ερήμου; Σύμφωνα με αναλυτές, η έκβαση των γαλλικών επιχειρήσεων είναι εντελώς αμφίρροπη ενώ παραλληλίζεται με την αμερικανική επέμβαση στο Αφγανιστάν. Το πολιτικό τοπίο στις περιοχές αυτές είναι ομιχλώδες κι ασταθές κι άλλο τόσο άγνωστο στην ευρωπαϊκή διπλωματία. Εντούτοις για πολλούς πολίτες στο Μαλί, η στρατιωτική επέμβαση της Γαλλίας αποτελεί ελπίδα για μία, έστω και έξωθεν επιβαλλόμενη, διακοπή των εχθροπραξιών και επαναφορά στη σταθερότητα.

DW, Afp / Oλυμπία Τσίπηρα, Παρίσι / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος