Μάχη για τους νέους ψηφοφόρους στο... TikTok

Ο Μαξιμίλιαν Κρα είναι κάτι σαν… αντι-TikToker: ένας πιο ηλικιωμένος λευκός άνδρας, με σακάκι, μαντήλι στο πέτο, καθολικός, με οκτώ παιδιά, πολιτικός. Στα μικρής διάρκειας βιντεάκια που ανεβάζει, απλώς κάνει ορισμένες σύντομες δηλώσεις – με πολύ μεγάλη όμως επιτυχία.

Μέσω του TikTok ο Κρα έχει απήχηση σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους. Και συγκαταλέγεται έτσι στους πλέον επιτυχημένους Γερμανούς πολιτικούς της πλατφόρμας. Ταυτοχρόνως ο Κρα δεν είναι απλώς κορυφαίος υποψήφιος του εν μέρει ακροδεξιού κόμματος Εναλλακτική για τη Γερμανία, της AfD – αλλά και ένας εκ των πιο ριζοσπαστικών εκπροσώπων της παράταξης.

Ένας πολιτικός ενθουσιώδης με τους Ταλιμπάν

Σε ένα βίντεό του στο YouTube ο Κρα φάνηκε ενθουσιώδης με τον τρόπο που αντιμετωπίζουν οι τρομοκράτες Ταλιμπάν τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα στο Αφγανιστάν. Είναι μάλιστα τόσο ριζοσπαστικός, ώστε τον τελευταίο μήνα το TikTok αποφάσισε να περιορίσει την εμβέλεια απήχησής του και να κατεβάσει ορισμένα βίντεό του. Αυτό όμως μονάχα προσωρινά, δοκιμαστικά ας πούμε.

Τα κλιπάκια του στο TikTok είναι στρατηγικά κομμένα και ραμμένα ακριβώς για τη συγκεκριμένη πλατφόρμα: είναι μικρής διάρκειας, τα μηνύματα που περιέχουν γίνονται κατανοητά ακόμη και χωρίς ήχο και κυλούν γρήγορα. Οι τίτλοι και το περιεχόμενό τους εκφράζονται έτσι ώστε να προκαλούν και να εντυπωσιάζουν – και όλα αυτά με μία γλώσσα που απευθύνεται κατεξοχήν στο νεανικό κοινό: «Η γερμανική κυβέρνηση σε μισεί», «Η μητέρα σου θα γεράσει μέσα στη φτώχεια», «Μη βλέπεις πορνό».

Ο Κρα δεν είναι ο μοναδικός πολιτικός της AfD που δραστηριοποιείται στο TikTok – το ίδιο κάνουν μεταξύ άλλων και οι επικεφαλής του κόμματος Άλις Βάιντελ και Τίνο Κρουπάλα. Παλιότερα το κόμμα δεν ήταν ιδιαιτέρως δημοφιλές μεταξύ των νέων – και αυτό ακριβώς θέλουν να αλλάξουν οι πολιτικοί του σήμερα.

Τα βιντεάκια στο TikTok επηρεάζουν τις εκλογές

Μιλώντας στην DW, ο σύμβουλος πολιτικής και επικοινωνίας Γιοχάνες Χίλγε φαίνεται πεπεισμένος πως η στρατηγική του ακροδεξιού κόμματος έχει αποτέλεσμα: «Αν και δεν μπορεί να εντοπιστεί ακριβώς μία αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της χρήσης του TikTok και των εκλογικών αποφάσεων των ψηφοφόρων, δεν μπορεί κανείς να διαχωρίσει αυτές τις δύο συνθήκες απολύτως. Σε δύο μεγάλες περιφερειακές εκλογές στη Γερμανία το 2023, η AfD κατέγραψε τη μεγαλύτερη άνοδο μεταξύ των νέων ψηφοφόρων: «Και σε αυτό συνέβαλε το TikTok», τονίζει ο Χίλγε.

Η AfD δύναται να έχει μεγαλύτερη απήχηση στους νεαρούς ψηφοφόρους και λόγω του ότι τα μεγάλα γερμανικά κόμματα δεν δραστηριοποιούνται πολύ στο TikTok. Τη στιγμή που πολλοί πολιτικοί άλλων κρατών, όπως ο Μπαράκ Ομπάμα, ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν, ο Αργεντίνος πρόεδρος Μιλέι, ο Πολωνός πρόεδρος Τουσκ, καταφέρνουν να αξιοποιούν την πλατφόρμα με μεγάλη επιτυχία, η πολιτική ελίτ της Γερμανίας αδρανεί. Είναι χαρακτηριστικό δε το γεγονός ότι σχεδόν κανένας κορυφαίος πολιτικός των κυβερνώντων κομμάτων δεν είναι ενεργός στο TikTok.

Ο Χίλγε προσθέτει πως κάθε βίντεο της κοινοβουλευτικής ομάδας της AfD φτάνει περί τις 458.000 προβολές. Δεύτερη στη σχετική κατάταξη έρχεται η κοινοβουλευτική ομάδα του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος του καγκελάριου Σολτς με μόλις 72.000 προβολές ανά βίντεο.

Η συναισθηματική αντιμετώπιση των χρηστών

Ωστόσο το να δημοσιεύουν απλώς βίντεο και τα υπόλοιπα κόμματα δεν αποτελεί καμιά σπουδαία στρατηγική, εκτιμά ο Χίλγε: «Οι υπόλοιπες παρατάξεις δεν θα πρέπει απλώς να αντιγράψουν την AfD και τον τρόπο που αυτή απευθύνεται στους χρήστες, αλλά θα πρέπει να αναπτύξουν μία συναισθηματική σύνδεση με τους δημοκράτες πολίτες και να χτίσουν εν συνεχεία την επικοινωνιακή τους στρατηγική πάνω σε αυτή». Μάλιστα, ο επικοινωνιακός σύμβουλος τάσσεται υπέρ τόσο της σκληρής πολιτικής αντιπαράθεσης όσο και της υιοθέτησης μίας πιο οξείας επικοινωνιακής τακτικής. Επιπλέον, είναι σημαντικό για τους πολιτικούς να ενισχύσουν και την προσωπική τους προβολή στην πλατφόρμα – ειδάλλως θα χάσουν τους νεαρούς χρήστες.

Και μπορούν να αφήσουν τις ακρότητες και τις φωνές σε πολιτικούς όπως ο Μαξιμίλιαν Κρα. Ο πολιτικός της AfD προωθεί με μεθοδικότητα εθνικιστικές και εχθρικές προς τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα θέσεις, όπως και θεωρίες συνωμοσίας: πως η ελίτ έχει ένα ευρύτερο σχέδιο να καταστρέψει τη Γερμανία μέσω της μετανάστευσης ή ότι η Αριστερά προσπαθεί να πείσει τους ανθρώπους να γίνουν πιο “soft”.

Καθώς η AfD προσελκύει ξανά και ξανά την προσοχή με αντιδημοκρατικές τοποθετήσεις και φέρεται να συνδέεται με ακροδεξιές οργανώσεις, έχει βρεθεί στο στόχαστρο των γερμανικών αρχών ασφαλείας, ενώ υπάρχουν και πολλές εμπορικές ενώσεις, συνδικάτα, εκκλησίες και κοινωνικές οργανώσεις που χαρακτηρίζουν την AfD ως κίνδυνο για τη δημοκρατία.

Ευρωπαϊκή νομοθεσία κατά της παραπληροφόρησης

Απέναντι στην ευρεία διάδοση της υποκίνησης και τις εκφράσεις μίσους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η πολιτική θέλει να υιοθετήσει μία πιο σκληρή στάση. Η ΕΕ διαμόρφωσε το Digital Services Act (DSA), μία πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες, στην οποία προβλέπεται μεταξύ άλλων πως οι διαδικτυακές πλατφόρμες θα πρέπει να προστατεύουν περισσότερο τους χρήστες τους από το παράνομο περιεχόμενο. Σε περίπτωση παραβίασης των διατάξεων του DSA θα μπορούν να επιβληθούν κυρώσεις στους διαχειριστές της εκάστοτε πλατφόρμας, οι οποίες θα ανέρχονται έως και στο 6% του ετήσιου τζίρου τους.

Πάντως, σε γραπτή ερώτηση της DW προς το TikTok σχετικά με το πώς αυτό διαχειρίζεται τους λογαριασμούς των πολιτικών προσώπων και εάν εφαρμόζει τα όσα προβλέπονται στην πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες, η πλατφόρμα δεν απάντησε.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς