Λιζ Τρας: Στα χνάρια της Θάτσερ

Η Λιζ Τρας αποδείχτηκε να είναι η επιζήσασα των συντηρητικών κυβερνήσεων κατά τα τελευταία 12 χρόνια. Η πορεία της ήταν σταθερά ανοδική – μεταξύ άλλων από το υπ. Εμπορίου, στο υπ. Δικαιοσύνης και εν τέλει στο υπ. Εξωτερικών. Και ενώ δεκάδες ήταν οι συνάδελφοί της που έπεσαν στην παγίδα της ίντριγκας και της εσωκομματικής διαμάχης, η Τρας κατάφερε να βγει αλώβητη ακόμη και από το πρόσφατο κύμα παραιτήσεων που ακολούθησε την πτώση της Τερέζα Μέι. Η Λιζ Τρας θεωρούνταν πάντα πιστή και εργατική, χωρίς ωστόσο να γίνει μια εκτενής αξιολόγηση των επιτευγμάτων της.

Με πρόγραμμα… όπου φυσά ο άνεμος

Η Λιζ Τρας δεν φαινόταν από κούνιας ότι θα ενταχθεί στους Συντηρητικούς: ο πατέρας της ήταν καθηγητής μαθηματικών, η μητέρα της νοσοκόμα και οι πολιτικές τάσεις της οικογένειας ήταν κατά βάση αριστερές. Η νεαρή Λιζ πήγαινε μάλιστα σε διαδηλώσεις κατά των πυρηνικών. Βέβαια η βρετανίδα πολιτικός έχει συμβιβαστεί εδώ και καιρό με το παρελθόν της.

Το ίδιο ισχύει και για το ξεκίνημά της στην πολιτική, το οποίο δοκίμασε για πρώτη φορά ως φοιτήτρια στο Φιλελεύθερο Κόμμα. Βέβαια αυτό το έχει κατατάξει εδώ και καιρό ως «νεανικό αμάρτημα». Με την αλλαγή πορείας της, από φιλοευρωπαία πριν από το δημοψήφισμα για το Brexit το 2016 σε μία από τις πιο ένθερμες υποστηρίκτριες της εξόδου της Βρετανίας από την ΕΕ, φαίνεται να είναι επίσης αρκετά χαλαρή. Τα τελευταία χρόνια η Τρας κινείται σταθερά με πορεία όλο και πιο δεξιά.

Εμπνευσμένη από τον Ρήγκαν και τη Θάτσερ

Θεωρεί τον εαυτό της διάδοχο της Μάργκαρετ Θάτσερ, η οποία τη δεκαετία του 1980 έβαλε τη βρετανική οικονομία σε αναπτυξιακή τροχιά μέσω ενός ταχύρυθμου προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων. Ένας από τους στόχους της Τρας είναι τώρα να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό με φορολογικές περικοπές - παρά το ότι οικονομολόγοι της Τράπεζας της Αγγλίας επικρίνουν το εγχείρημά της.

Η Τρας θα παρουσιάσει τον προϋπολογισμό όταν αναλάβει το αξίωμά της, λέει συνοπτικά. Επιπλέον θέλει να χορηγήσει δεκάδες νέες άδειες παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Βόρεια Θάλασσα. Οι περιβαλλοντικές ανησυχίες δεν παίζουν κανέναν ρόλο για εκείνη. Στην εξωτερική πολιτική, από την άλλη πλευρά, είναι σαφές ότι η υποψήφια θέλει άμεσα να ξεκινήσει μια μάχη με την Ευρώπη και να καταργήσει το συντομότερο το Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας από τη Συνθήκη για το Brexit.

Ο Άνταμ Χάρισον, από τη δεξαμενή σκέψης European Council on Foreign Relations θεωρεί ότι η Τρας αντιμετωπίζει το Brexit με «τη θέρμη ενός προσηλυτισμένου», ενώ όλη η κοσμοθεωρία της είναι «διαμορφωμένη από τον (πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ) Ρήγκαν και τη συμμαχία της Μεγάλης Βρετανίας με τις ΗΠΑ εναντίον Ρωσίας και Κίνας, χωρίς τη βοήθεια των 'δειλών' Ευρωπαίων. Της αρέσει να εμπλουτίζει τα σχόλιά της για τη διεθνή κατάσταση με αναφορές στον Ψυχρό Πόλεμο και την ελευθερία».

Όλα αυτά μπορεί να ακούγονται ανησυχητικά, ωστόσο η Λιζ Τρας δεν προσπαθεί, τουλάχιστον προς το παρόν, να πείσει την πλειοψηφία των Βρετανών για τα σχέδιά της, αλλά μόνο τα περίπου 160.000 μέλη του Συντηρητικού κόμματος – ένα ποσοστό που αντιπροσωπεύει περίπου το 1,5% του βρετανικού πληθυσμού. Οι βρετανικές εκλογές θα διεξαχθούν σε δύο χρόνια και ήδη πολλοί αμφιβάλλουν ότι η Λιζ Τρας μπορεί να αντέξει τόσο πολύ.

Είναι άλλωστε γεγονός, ότι η πλειοψηφία των συντηρητικών βουλευτών θα προτιμούσε τον αντίπαλό της, τον υπουργό Οικονομικών Ρίσι Σουνάκ. Το αν και για πόσο καιρό θα αντέξει η Τρας παραμένει ανοιχτό ερώτημα. Έχουν ήδη δείξει με την Τερέζα Μέι και πρόσφατα με τον Μπόρις Τζόνσον πώς αντιμετωπίζουν τους αποτυχημένους πρωθυπουργούς. Μένει επίσης να δούμε, αν η Λιζ Τρας θα απορρίψει από μόνη της μέχρι τότε τη συντηρητική ιδεολογία της με την ίδια ταχύτητα που έκανε και σε άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν. Σε κάθε περίπτωση, η σύγκρουση μεταξύ της σκληρής πραγματικότητας και των πεποιθήσεών της θα είναι ένα ενδιαφέρον θέαμα.

Μπάρμπαρα Βέζελ

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου